DE ZON LAAT HET WAT AFWETEN DE LAATSTE JAREN IN JANUARI!
DE MOL EN DE WINTER!
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon
Maandag 13 januari kwam het KNMI-station Twente als enige tot matige vorst met de laagste temperatuur van -5,2°C. Het KNMI-station Maastricht volgde met -4,7°C. Aan de grond had het KNMI-station Maastricht de laagste temperatuur met -9,6°C gevolgd door het KNMI-station Twente met -8,3°C.
Maandag overdag maximum-temperaturen van 6,0°C op het KNMI-station Den Helder tot 1,6°C op het KNMI-station Nieuw Beerta. De zon deed goede zaken tot 7,3 uur op de KNMI-stations Gilze-Rijen, Maastricht en Westdorpe, het KNMI-station Terschelling kwam niet verder dan een 0,5 uur zon.
Borculo kwam tot de temperaturen van -2,1°C als minimum en 4,2°C als maximum en daarbij 7,1 uur zon. Met deze 7,1 uur zon passeerde Borculo de grens van de eerste 25 uur zon in 2025. De grens van de eerste 25 uur zon loopt voor Borculo uiteen van 5 januari in 2002 tot 4 februari 2013.
In 2024 op 13 januari in de nachtelijke uren net geen vorst op waarnemingshoogte met 0,1°C op het KNMI-station Maastricht. Aan de grond op het KNMI-station Maastricht 0,3°C. Daarmee voor de KNMI-stations de laatste nacht met vorst op 6 januari.
In 2024 op 13 januari overdag voor de zuidelijke helft van het land wederom een zonloze dag, het noorden van het land veel aangenamer met nog 2,2 uur zon op het KNMI-station Terschelling. In de Achterhoek had het KNMI-station Hupsel nog wel 0,5 uur zon, maar in Borculo lukte dat niet en daarmee de vijfde zonloze dag van januari 2024 en de achttiende van de winter van 2024.
In 2024 op 13 januari een vrij groot temperatuurverschil met 7,8°C op het KNMI-station Terschelling tot 2,1°C op het KNMI-station Maastricht. De hoogste temperatuur op het KNMI-station Maastricht werd ook maar even bereikt in de ochtend rond 10.30 uur en ging daarna al weer in dalende lijn. Daarentegen lag de temperatuur op het KNMI-station Terschelling vanaf rond 12 uur tot eind van de middag boven de 6°C.
Met het weerbeeld rond deze tijd in 2024 was Nederland weer helemaal terug bij af en dan doelen we op met name zonneschijn. Want de zon was de grote afwezige, maar er was één troost en dat was dat het niet de somberste januari zou worden. De somberste maand januari is voor Borculo januari 2013 met 22 uur zon, dat was 12 uur zon t/m 13 januari. Dat aantal van 22 uur zon in 2013 had Borculo al gepasseerd in januari 2024 met 25 uur zon t/m 13 januari. Nu in januari 2025 inmiddels 31 uur zon.
In januari 2023 had Borculo t/m 13 januari ook nog maar 24 uur zon, dat liep nog op tot 46 uur zon. In 2016 over de eerste 13 etmalen in Borculo ook nog maar 16 uur zon en in 2015 19 uur zon. Normaal voor de hele maand januari is voor Borculo 54 uur zon, het laatste jaar dat Borculo dit haalde was in januari 2024 met 80 uur zon en daarvoor in januari 2017 met 85 uur zon.
In januari 2012 was het niet veel beter, toen t/m 12 januari stond de teller in Borculo ook nog maar op zeven uur zonneschijn, voor de hele maand liep dat nog op tot 59 uur. In 2010 t/m 12 januari ook nog maar 10 uur zonneschijn in januari in Borculo, over de hele maand 42 uur. De zonnigste januari-maand had Borculo in 2009 met 92 uur zon, gevolgd door 2017 met 85 uur zon.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons, met de vorst op ondiepe plassen soms fraaie ijs-sculpturen.
– In 2023 in het etmaal van 13 januari werden de hoogste maximum-temperaturen van 10,4°C en 10,2°C op respectievelijk de KNMI-stations Ell en Hupsel bereikt in de nachtelijke uren. Overdag de hoogste temperaturen van 10°C op het KNMI-station Westdorpe en 9,8°C op de KNMI-stations De Bilt en Hoek van Holland.
In 2023 in het etmaal van 13 januari werd in Borculo de hoogste temperatuur van 10,4°C bereikt in de nachtelijke uren, overdag was de maximum-temperatuur in de middag 9,1°C.
– In 2021 op 13 januari nog een datumrecord voor de barometerstand op het KNMI-station De Bilt met 1039,8 hectopascal.
– De laagste temperatuur voor de tweede decade van januari in Nederland staat altijd nog op -24°C en dat werd gemeten op 13 januari 1968 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Dedemsvaart. Zelfs op het KNMI-station Vlissingen kwam het toen tot matige vorst met -7°C. En nog een koude nacht in 1963 in de nacht naar 13 januari met -18,3°C in Almen bij Zutphen. Wat een verschil met 2015! In de nacht naar 13 januari 2015 was de temperatuur rond 5 uur opgelopen tot 11,6°C op het KNMI-station Woensdrecht en dat is maar liefst bijna 36°C hoger dan in de nacht naar 13 januari 1968!
– In 2022 in de nacht naar 13 januari de laagste temperatuur van -0,4°C op het KNMI-station Maastricht en aan de grond -0,2°C. De maximum-temperaturen liepen toen uiteen van 8,7°C op het KNMI-station Den Helder tot 2,5°C op het KNMI-station Arcen. De 2,5°C op het KNMI-station Arcen werd nog bereikt in de nachtelijke uren, overdag was de hoogste temperatuur 2,2°C.
– Op 13 januari 2021 een nieuw record voor de barometerstand op het KNMI-station De Bilt met 1039,8 hectopascal.
– In 2021 in de nacht naar 13 januari lichte vorst in Gelderland, het Overijsselse Salland, noordoost Brabant en in het noorden en zuiden van Limburg. De laagste temperaturen van -1,3°C op de KNMI-stations Deelen en Herwijnen gevolgd door de KNMI-stations Eindhoven en Volkel met -1,2°C. Tot grondvorst kwam het in de zuidelijke helft van het land, Gelderland en Overijssel. In de kustgebieden en het noorden van het land geen grondvorst. De laagste temperatuur aan de grond op het KNMI-station Deelen met -4,2°C gevolgd door de KNMI-stations Heino en Herwijnen met respectievelijk -3,3°C en -3,2°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden minima van respectievelijk -0,6°C en 0,2°C en aan de grond -1,9°C- en -0,9°C.
– In 1993 kwam het op 13 januari tot een zware storm langs de kust en op het KNMI-station De Bilt werd het die dag 15,1°C! Voor De Bilt de hoogste januari-temperatuur sinds 1901 en de meest vroege temperatuur van boven de 15°C.
Op het KNMI-station Stavoren met windkracht 10 en een maximale windstoot van 137 kilometer per uur.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries, dat kan ook en zal zeker met bezuinigingen te maken hebben.
SNEEUW
In 2017 op 13 januari voor Borculo het vierde etmaal van de winter met sneeuw en het derde etmaal met een sneeuwdek. In de winterperiode van 2014 en 2016 kwam het in Borculo helemaal niet tot een sneeuwdek. In de winter van 2018 in Borculo t/m 13 januari vijf dagen met een sneeuwdek van minimaal één centimeter. In de winter van 2019 t/m 13 januari net één dag met een sneeuwdekje in Borculo en in de winter van 2020 was het nog wachten op het eerste sneeuwvlokje t/m 13 januari, in de winter van 2021 t/m 13 januari in Borculo ook nog geen vlokje sneeuw. In de winter van 2022 in Borculo t/m 13 januari alleen nog wat natte sneeuw en in de winter van 2023 o.a. in Borculo op 16 december wat lichte sneeuw en dat leverde nog een dun sneeuwdekje op. De winter van 2024 had t/m 13 januari in Borculo acht etmalen met sneeuw en daarvan twee etmalen met een sneeuwdek. De huidige winter van 2025 telt inmiddels in Borculo vier etmalen met sneeuw en daarvan twee met een sneeuwdek.
Gemiddeld komt het in de winter in Borculo gerekend vanaf 1981 tot negen etmalen met een sneeuwdek. In de winter van 2017 nog 19 dagen in Borculo met een sneeuwdek, dat was het hoogste aantal sinds de winter van 2013 die tot 26 sneeuwdekdagen kwam. De winter van 2018 kwam in Borculo totaal tot vijf sneeuwdekdagen, de winter van 2019 zeven sneeuwdekdagen en in de winter van 2020 geen enkele sneeuwdekdag. Sterker nog, in de winter van 2020 viel in Borculo nog niet één sneeuwvlokje. In de winter van 2021 in Borculo nog 11 sneeuwdekdagen, in de winter van 2022 geen enkele sneeuwdekdag, in de winter van 2023 één sneeuwdekdag en in de winter van 2024 drie sneeuwdekdagen.
Onderstaande satellietfoto links is van 13 januari 2017, het witte boven het oosten van Nederland is sneeuw. De foto rechtsonder maakte Ans Prinsen uit Meddo bij Winterswijk van het sneeuwdek, totaal was daar 29,8 millimeter gevallen.
In 2010 viel er sneeuw op 13 januari in Borculo en dat was voor Borculo het 21e etmaal van de winter van 2010 dat er sneeuw viel, uiteindelijk zou de winter van 2010 uitkomen op 42 etmalen met sneeuwval. Daarmee het hoogste aantal voor de winter in Borculo sinds 1981, daarvoor was recordhouder de winter van 2005 met 22 etmalen met sneeuwval. De winter van 2011 kwam tot 25 etmalen met sneeuwval en de winter van 2012 t/m 13 januari twee etmalen met wat sneeuwval en over de hele winterperiode tien etmalen met sneeuwval. In de winter van 2013 t/m 13 januari in Borculo elf etmalen met sneeuwval en over de hele winterperiode 34. De winter van 2014 telde t/m 13 januari in Borculo één dag met wat natte sneeuw en dat liep nog op tot drie etmalen met natte sneeuw. In de winter van 2015 ging het iets beter in Borculo, t/m 13 januari in Borculo twee dagen met wat lichte sneeuw. De hele winterperiode van 2015 kwam in Borculo uit op 14 etmalen met sneeuw. In de winter van 2016 in Borculo t/m 13 januari slechts één keer wat natte sneeuw en over de hele winterperiode acht etmalen met sneeuw.
In de winters van 2009 t/m 2011 in Borculo veel sneeuwdekdagen met respectievelijk 10-, 32- en 36 sneeuwdekdagen. In totaal lag er in januari 2009 in Borculo acht etmalen op rij een sneeuwdek. Voor Borculo was dat toen de op twee na langste periode met sneeuwdekdagen. Een nog langere periode met een sneeuwdek daarvoor was er in november-december 2005 met negen sneeuwdekdagen en in december 1996/januari 1997 met 15 sneeuwdekdagen op rij. Maar in de winter van 2011 kwam het in Borculo tot een reeks van 25 sneeuwdekdagen op rij, de absolute topper voor Borculo! Totaal kwam de winter van 2011 in Borculo tot 36 etmalen met een sneeuwdek en dat is voor Borculo het hoogste aantal voor de winterperiode. In 2013 in Borculo ook nog 32 sneeuwdekdagen met een langste reeks van 12 etmalen op rij.
In de duinen bij Castricum in het westen van het land lag ook nog genoeg sneeuw op 13 januari 2010, onderstaande foto is gemaakt door Peter de Vries uit Kudelstaart.
DE MOL
De afgelopen periode waren her en der weer foto’s te zien van molshopen en lokaal ook grote molshopen. Dan komt daarmee gelijk de reactie boven water van een link naar winterse aspiraties! Is dat valse hoop of toch ……….?
Stoot de mol in januaar, kijk van kou in mei niet raar!
In 2013 konden we daar over meepraten, de kou bleef nog tot ver in mei in de lucht hangen.
Maar de volksweerkunde kent meer spreuken over de mol, zoals:
Geploeter van de mol, dan brengt de winter geen lol!
Eind november veel molshopen, de winter gaat warm lopen!
Zijn er veel molshopen, dan mag men op een koude winter hopen!
Wroet de mol nog in de langste nacht (21 december), een kwakkelwinter wordt verwacht!
De echte natuurkenners hechten weinig waarde aan de weersvoorspellende waarde van mollen. Het is meer indirect wat een weersvoorspellende waarde heeft en wel via de molshoop. Zo wordt wel beweerd dat zolang de mol wroet er nog geen serieuze vorst op komst is. Probeert de mol bij vriezend weer openingen te maken in de bevroren grond of de molshoop komt door een laag sneeuw naar boven, dan duidt dit vaak op komend dooiweer. Ziet men in februari en maart al veel verse molshopen dat zou dan op een vroeg en droog voorjaar duiden, het is maar dat U het weet!
Hieronder een foto van het “beestje” dat al veel gemoederen heeft bezig gehouden en dan met name voor winterse activiteit die er mogelijk op komst zou kunnen zijn!
Verder zijn mollen warmbloedige dieren en verbruiken veel energie. Ze eten met name wormen en insecten, ook in de winter. Als het nu veel geregend heeft sijpelt het koude water de grond in. Dieper in de aarde heerst een constantere temperatuur en gaan schommelingen wat minder snel. Wormen met name moeten van koude niets hebben en kruipen dieper weg de grond in, de mol volgt de pieren en moet ook dieper gaan om deze te vangen. Daarbij komt dat de mol als hij zijn ‘slaapkamer’ hoog aan de oppervlakte heeft te veel energie kwijt raakt om de boel warm te houden. Daardoor gaat hij dieper graven en ontstaan er na veel koude regen grote hopen. Voorafgaand aan een vorstperiode of kou inval valt er dikwijls ook veel regen. Men denkt dan ook dat de mollen waarschijnlijk reageren op het naar beneden sijpelende water wat valt voorafgaand aan een koudere periode. Voor iemand die dat niet in de gaten heeft lijkt het alsof de mollen vooraf door “iets” kunnen weten dat er een winter aankomt. Als de mol in een droge kamer onder de grond zit verwarmt hij deze met zijn eigen lichaamswarmte. Is de boel kleddernat dan lukt dat niet.
Conclusie: de mol reageert op de korte termijn en niet voor de gehele winter.
Wist U overigens dat een mol erg snel door zijn gangen heen kan schieten en kan zodoende een flink gebied bestrijken. Mannetjes mollen maken gangen met scherpe hoeken. Vrouwtjesmollen maken gangen met ronde hoeken.
Dat is van belang voor de jonge mollen. Instinctief weten ze dat ze nooit in gangen moeten komen met scherpe hoeken. Mannetjesmollen vreten de jongen gewoon op en dulden geen concurrentie. Vrouwtjesmollen doen dit niet. Als de mollen wat groter zijn vertrekken ze naar een nieuw gebied.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Het etmaal van 13 januari 2019 verliep nat, somber en onstuimig. Zo kwam het KNMI-zeestation IJmuiden tot een windstoot van 93 kilometer per uur en het KNMI-station Lauwersoog 90 kilometer per uur. Het KNMI-station Deelen ving overdag de meeste neerslag op met 8,9 millimeter. In Borculo een zonloze dag en overdag acht millimeter en over het hele etmaal viel 10,2 millimeter.
In 2018 op 13 januari werd de laagste temperatuur na 7 uur bereikt op het KNMI-station Maastricht met -0,4°C en aan de grond tot -1,6°C.
In 2017 in de nacht naar 13 januari werd het op veel plaatsen in de zuidelijke helft en oosten van het land een witte wereld. In Borculo viel 29 millimeter en daarmee kwam het tot een sneeuwdek van 12 centimeter eind van de nacht. De intensiteit was in de nacht in Borculo enige tijd 8 millimeter per uur! Let wel, we hebben het dan over sneeuwval! De laagste temperatuur in de nacht naar 13 januari 2017 was -0,2°C op het KNMI-station Marknesse. In Borculo daalde de temperatuur ook tot -0,2°C. Op het KNMI-station Deelen viel 27 millimeter. Voor Borculo was het de hoogste sneeuwdek sinds de winters van 2009 en 2010 toen in beide winters het tot een sneeuwdek kwam van 18 centimeter.
Later op 13 januari 2017 nam de wind flink toe met op het KNMI-station Hoek van Holland nog een windstoot van 96 kilometer per uur. Het sneeuwdek was in de avond in Borculo nog negen centimeter.
Onderstaande foto’s zijn van de vroege ochtend van 13 januari 2017, linksonder in Borculo en de foto rechtsonder maakte Ans Prinsen uit Meddo bij Winterswijk. In Meddo lag in de ochtend een sneeuwdek van zes centimeter.
Het KNMI-station Hoek van Holland kwam in de nacht naar 13 januari 2016 tot een hoogste windstoot van 95 kilometer per uur. Aan de kust kwam het tot storm.
In de nacht naar 13 januari 2014 liepen de minimum-temperaturen uiteen van -0,9°C op het KNMI-station Maastricht tot 3,6°C op het KNMI-station Hoek van Holland. Aan de grond op het KNMI-station Maastricht -3,3°C. In Borculo was de laagste temperatuur -0,2°C in de weerhut en aan de grond -0,5°C.
In 1999 op 13 januari in Borculo een sneeuwdek van 8 centimeter in de ochtend om 7 uur en 2 centimeter in de avond om 19 uur. Lokaal 5- tot 10 centimeter sneeuw in de Achterhoek en op de Veluwe tot 15 centimeter.
In 1963 op 13 januari op het inmiddels opgeheven KNMI-station Almen een minimum-temperatuur van -18,3°C, op het KNMI-station Twente -17,3°C, op het KNMI-station Maastricht -14,6°C en op het KNMI-station De Bilt -15,3°C.
Op 13 januari 1955 op het KNMI-station Beek (nu Maastricht) een maximum-temperatuur van 0,4°C. Overdag viel lokaal hagel- en sneeuwbuien.
In 1948 op 13 januari viel in Nijkerk 53 millimeter aan neerslag, één van de hoogste neerslagaftappingen van januari in de 20e eeuw. Aan de kust stond toen een zuidwesterstorm.
In 1930 van 12- op 13 januari de tweede januari-storm, langs de hele westkust 9- tot 10 Beaufort. Op het KNMI-station De Bilt zelfs een uurgemiddelde van 24,2 meter per seconde en dat is 9 Beaufort, met een uitschieter tot 31 meter per seconde en dat is bijna 112 kilometer per uur.
In 1916 op 13-14 januari de stormvloed in de toenmalige Zuiderzee. In de ochtend een 24-uursaftapping in Zuid-Barge van 15 millimeter en op het KNMI-station De Bilt over het etmaal 17 millimeter.
Onderstaande foto maakte Ans Prinsen uit Meddo bij Winterswijk in de middag van 13 januari 2015, daar trok de schaapherder van Winterswijk langs haar huis met een kudde schapen. Een heel eind over de openbare weg en dan naar een weiland bij de buren. De honden houden de schapen netjes bijeen tot de herders de draad om een gedeelte van het weiland hebben gezet. Ze hadden er geen fijn weer bij.
HEEL BIJZONDER, FLORIDA MET IJSPEGELS
Op onderstaande foto beregende fruitbomen in Florida, ook daar was het koud in januari 2010 en dat is best bijzonder.
In Florida kunnen ze eigenlijk niet meepraten over winterse perikelen, daar liggen de temperaturen het hele jaar doorgaans te hoog voor. Maar de winter van 2010 had het grootste deel van het noordelijk halfrond in zijn greep gekregen en zo hier en daar ook behoorlijk ver zuidwaarts, ook in Amerika. De fruitbomen hierboven op de foto zijn citrusbomen en zo te zien zijn ze niet voor niets beregend. Het beeld doet een beetje denken aan Nederland in het voorjaar als de IJsheiligen nog wel eens de kop opsteken met de verraderlijke nachtvorsten. Zo lag de temperatuur in het weekend van 9-10 januari 2010 in bijvoorbeeld Miami zelfs onder de 2°C, sinds zeker 1970 was de temperatuur daar niet zo laag geweest. In Florida kwam door de kou niet alleen de citrusoogst in gevaar, ook de sinaasappelen hadden het zwaar te verduren, evenals de suikerbieten. In Florida dreigde nog een ander gevaar, door de kou kwamen slangen en pythons ook schuilen in de huizen en daar waren de bewoners niet zo blij mee.
Ook in de afgelopen week was het koud in Californië, de alligators kwamen onder het ijs vandaan. Maar niet alleen koud, ook viel er enorm veel regen en kwam het tot modderstromen die alles op hun weg meenamen!
Nu in januari 2019 totaal ander weerbeeld in die regio! in de week van 13-18 januari heel veel regen in Californië tot rond 200 millimeter en in de hoger gelegen delen tot rond 350-400 millimeter. Dit kan voor de oogst ook schade opleveren, maar anderzijds is de neerslag ook welkom in het nog zeer droge Californië. Beter was dat het wat minder en gelijkmatiger viel.