VRIJDAG DE START VAN DE METEOROLOGISCHE LENTE, ASTRONOMISCH NOG NIET!
IN 2019 AL HET EERSTE KIEVITSEI EN IN 2020 WAREN DE FLAMINGO’S WEER TERUG!
| VRIJDAG 1 MAART 2024 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: 3,6°C Voorschoten tot 8,1°C Heino, Twente – laagste temp. etmaal: 3,6°C Voorschoten tot 8,1°C Heino, Twente – aan de grond: 2,3°C Voorschoten en 3,2°C Cabauw – hoogste temp. overdag: 12,2°C Twente tot 8,1°C Vlissingen – hoogste temp. etmaal: 12,2°C Twente tot 8,4°C Vlissingen – neerslag: nacht 4,1 mm De Bilt, overdag 3,1 mm Woensdrecht – neerslag etmaal: 3,9 mm Wilhelminadorp en 3,3 mm Vlissingen – zon: 5,4 uur Heino tot 2,4 uur Hoek van Holland – hoogste windstoot 74 km/uur Hoek van Holland, 73 km/uur Vlissingen – hoogste windkracht 7 hard W-kustgebied WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 1 MAART 2023 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: -7,6°C Twente tot 1,4°C Terschelling – a/d grond: -10,2°C Twente en -10,1°C Hupsel – hoogste temperatuur: 8,1°C Leeuwarden tot 8,0°C Vlieland – geen neerslag – zon: 10 uur o.a. De Bilt tot 7,3 uur Nieuw Beerta – hoogste windstoot 44 km/uur Vlissingen – hoogste windkracht 5 kustgebieden WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 1 MAART BORCULO
maximum-temperatuur: 13°C in 1992 tot -1,1°C in 2018
minimum-temperatuur: -9,0°C in 2018 tot 7,5°C in 1995
natste dag: 36 mm in 1990
zonnigste dag: 10,6 uur in 2023
DATUMRECORDS 1 MAART KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 18,9°C Maastricht in 1920 tot -3,7°C Terschelling in 2018
minimum-temperatuur: -13,5°C Eelde in 1963 tot 8,8°C Rotterdam in 1960
natste dag: 32,4 mm Soesterberg in 1999
BIJZONDERHEDEN (VRIJDAG) 1 MAART
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Vrijdag 1 maart de start van de meteorologische lente, astronomisch moeten we nog wachten tot 20 maart. Wat het weer betreft zeker geen onaardige dag voor de oostelijke helft van het land. Daar de hoogste minimum-temperaturen in de nacht naar vrijdag en overdag ook de hoogste maximum-temperaturen en dan met name voor Twente. Voor het weerbeeld vrijdag een tweedeling, het fraaiste weer in de ochtend en in de middag met name regen in de westelijke helft van het land. De meeste zon was vrijdag voor de noordelijke helft van het land en dat kwam met name door de storing met regen die in de loop van vrijdag vanuit het zuiden het land introk. De meeste neerslag voor Zeeland en de meeste wind was ook duidelijk voor de kustgebieden.
Borculo kwam op 1 maart 2023 tot 10,6 uur zon en daarmee werd het de zonnigste 1 maart voor Borculo. Het oude datumrecord voor het aantal uren zon stond op 8,4 uur van 1 maart 2018.
Soms al grote verschillen op 1 maart, neem nu het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk. In de nacht naar 1 maart 1955 werd het daar -10,1°C en op 1 maart 1978 werd het 14,7°C.
Februari werd in Borculo afgesloten met een etmaalgemiddelde van 7,8°C en daarmee ruimschoots de “warmste” februari, dat was februari 2002 met 6,8°C. Normaal voor Borculo is voor februari gemiddeld 3,0°C. Het etmaalgemiddelde voor februari loopt voor Borculo uiteen van -4,0°C in 1986 tot nu dus 7,8°C in 2024.
Aan neerslag viel er dit jaar in februari in Borculo 116 millimeter en daarmee veel te nat. Gemiddeld valt in Borculo in februari 61 millimeter. De neerslag loopt voor Borculo in februari uiteen van 6 millimeter in februari 1985 tot 146 millimeter in februari 2022.
De zon scheen in februari in Borculo slechts 21 uur en daarmee de somberste februari voor Borculo, normaal is dat rond 80 uur. Het aantal uren zon loopt voor februari in Borculo uiteen van 21 uur in februari 2024 tot 170 uur in februari 2003.
De winter van 2024 werd in Borculo afgesloten met een etmaalgemiddelde van 5,7°C en daarmee ruimschoots te zacht, normaal is dat rond 2,9°C. Het etmaalgemiddelde voor de winter loopt voor Borculo uiteen van -1,0°C in 1996 tot 6,0°C in de winter van 2007.
Aan neerslag viel er dit jaar in de winter in Borculo 332 millimeter en daarmee ook veel te nat. Gemiddeld valt in Borculo in de winter 228 millimeter. De neerslag loopt voor Borculo in de winter uiteen van 116 millimeter in de winter van 1985 tot 369 millimeter in de winter van 1994.
De zon scheen in de winter in Borculo slechts 120 uur en daarmee ook veel te somber, normaal is dat rond 182 uur. Het aantal uren zon loopt voor de winter in Borculo uiteen van 105 uur in de winter 2013 tot 273 uur in de winter van 2003.
Op onderstaande foto flamingo’s in het Zwilbrockervenn nabij de grensovergang van Nederland met Duitsland bij Holterhoek. In 2019 stond de venn helemaal leeg en ook de flamingo’s waren letterlijk en figuurlijk gevlogen. Dan is het maar afwachten of de flamingo’s ook weer terugkomen als er weer water aanwezig is en dat lukte weer in 2020. Ook in 2021, 2022, 2023 en nu in 2024 zijn er weer flamingo’s gesignaleerd. Het was ook wel heel extreem in 2019 dat het Zwilbrockervenn kurkdroog stond, de echte kenners daar in de buurt hadden dit nog nooit eerder meegemaakt.
De afgelopen jaren is Nederland met de start van maart de lentemaand veel kouder van start gegaan als dit jaar!
In 2023 werd februari afgesloten met de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -7,6°C en -6,9°C op de KNMI-stations Eelde en Deelen. Aan de grond de laagste temperaturen van -10,2°C en -10,1°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Hupsel. Het KNMI-station Hupsel had op waarnemingshoogte als laagste temperatuur -6,7°C. In de duinen werd lokaal -11,8°C gemeten.
De -7,6°C op het KNMI-station Twente werd de laagste temperatuur van maart en de lente van 2023.
In 2022 in de nacht naar 1 maart de laagste temperaturen van -2,1°C op het KNMI-station Ell en -1,5°C op de KNMI-stations Twente en Woensdrecht. Aan de grond de laagste temperaturen op de KNMI-stations Ell en Maastricht met respectievelijk -6,0°C en -5,6°C. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente hadden op waarnemingshoogte minima van respectievelijk -0,9°C en -1,5°C en aan de grond -4,3°C en -4,9°C.
In 2020 op 1 maart overdag lokaal nog enkele winterse buien, o.a. in het noordwesten van het land met hagel en wat natte sneeuw. De wind blies ook nog stevig door met in de ochtend op het KNMI-station Wijk aan Zee nog een windstoot van 93 kilometer per uur. De reguliere wind trok in het noordwestelijk kustgebied en op het IJsselmeer nog aan tot stormachtig.
In 2018 in de nacht naar 1 maart in het hele land matige vorst en net geen strenge vorst. In de nacht naar 1 maart 2018 de laagste temperatuur van -9,6°C op het KNMI-station Nieuw Beerta tot -6,2°C op het KNMI-station Vlissingen. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -10°C, op waarnemingshoogte -9,4°C. Het KNMI-station Hupsel had als laagste temperatuur -8,6°C en aan de grond -9,2°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -9°C op waarnemingshoogte tot -9,5°C aan de grond. Maar het meest venijnige was wel de combinatie van veel wind en de bijzonder lage temperaturen. Want de gevoelstemperaturen lagen tegen de -20°C aan!
De wind was de grote spelbreker op 1 maart 2018, langs de kust en op het IJsselmeer stond een harde tot stormachtige wind met windsnelheden tot 85 kilometer per uur. In Borculo was de hoogste windstoot 50 kilometer per uur. In Borculo in de middag gevoelstemperaturen tot -9°C en in de nacht daarvoor van rond -16°C! Landelijk liepen de maximum-temperaturen uiteen van 2,4°C op het KNMI-station Ell tot -3,7°C op het KNMI-station Terschelling. In Borculo een maximum-temperatuur van -1,1°C.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning in Nieuwerkerk a/d IJssel, ondanks de ijzige kou toch veel schaatsplezier op 1 maart 2018, ook in het westen van het land.
MAART HET VERLENGSTUK VAN DE WINTER
De start van de meteorologische lente van 2018 was een verlengstuk van de winter. In de nacht naar 1 maart 2018 de laagste temperatuur van -9,6°C op het KNMI-station Nieuw Beerta en dat werd ook de laagste temperatuur van de lente van 2018. We hadden 1 maart 2018 een zeer opmerkelijke start van de meteorologische lente! Voor vergelijkbare minimum-temperaturen van rond -7°C tot -10°C op 1 maart moesten we wel terug naar de winter van 1963, 55 jaar daarvoor! In 1946 op 1 maart een maximum-temperatuur voor het KNMI-station De Bilt van -0,6°C en 1 maart 2018 werd het daar -0,7°C en tevens een ijsdag. Het werd geen datumrecord voor het maximum, dat bleef nog staan voor 1 maart 1946 met -1°C. Het record voor 1 maart in Borculo stond voor het maximum t/m 2017 op -0,4°C van 1 maart 2005. Dit record is 1 maart 2018 gesneuveld met -1,1°C. In 2018 voor Borculo de koudste start van de meteorologische lente sinds het begin van de metingen in 1981.
In Nederland was het 1 maart 2018 dan wel koud, maar wat te denken van de Britse Eilanden! Daar was helemaal geen sprake van lente, naast de Siberische kou ook nog veel sneeuw tot in Ierland toe. In het etmaal van 2 maart 2018 zat Ierland nagenoeg op slot, daar viel tot 40 centimeter sneeuw in combinatie met storm! Het werd de ergste sneeuwsituatie in 36 jaar! Dit allemaal door de komst van de stormdepressie Emma. De Britse autoriteiten waarschuwden zelfs voor een gastekort door de extreme weersomstandigheden. Wat een verschil met een jaar later, 26 februari 2019 werd het ruim 21°C in de regio Londen.
Onderstaande foto is van 28 februari 2018, een ijsbreker op het IJsselmeer!
Op bovenstaande foto een ijsbreker op het IJsselmeer op de laatste dag van de meteorologische winter van 2018! De ijsbreker was actief op de hoofdvaarweg Amsterdam-Lelystad op 28 februari. De ijsbrekers liggen paraat om in actie te komen als de ijsvorming toeneemt en dat was op het IJsselmeer al nodig. Ook voor het Twente-kanaal en de hoofdvaarweg van Lemmer-Delfzijl lagen ijsbrekers klaar om in actie te komen. Voor het laatst kwamen ijsbrekers in Nederland in actie in de winter van 2012.
Het gebeurt maar zelden dat het Twentekanaal door ijsbrekers bevaarbaar moet worden gemaakt. Velen herinneren gelijksoortige beelden alleen uit de strenge winter van 1963. Die winter van 1963 was natuurlijk wel heel bijzonder, scholieren gingen toen op de schaats over het Twentekanaal vanuit Almen, Markelo en Goor naar de toenmalige RSG in Lochem. Wel moet opgemerkt worden dat het ijs in de winter van 1963 behoorlijk dik was.
In de winter van 2008-2009 werd het ijs alleen preventief gebroken door ijsbrekers, dit omdat het rond kerst en Nieuwjaar altijd wat rustiger is met de scheepvaart op het Twentekanaal en daarmee kreeg de ijsvorming meer kans. Was deze vorstperiode in de loop van januari en februari geweest dan was het zeker nog niet nodig geweest om ijsbrekers in te zetten. In 2009 op 2 januari had zich op veel plaatsen in de kanalen een behoorlijke ijsvloer gevormd van rond vijf tot zes centimeter rond de jaarwisseling. Op 2 januari 2009 was het zelfs nodig om met een ijsbreker het Twentekanaal weer bevaarbaar te maken. De ijsbreker kwam in actie op het Twentekanaal en de zijtakken daarvan naar Almelo, het Zwarte Water en het Meppelerdiep.
Op onderstaande foto een ijsbreker in het Twente-kanaal.
De Rotterdamse haven was genoodzaakt om op 7 januari 2009 een ijsbreker in te zetten om de haven toegankelijk te houden. Dat was voor het eerst sinds 1996 dat het Havenbedrijf Rotterdam de ijsbreker moest inzetten. Maar opmerkelijk was dat het in 2009 begin januari in het noorden lang niet zo koud was. Zo was het ijs op de Bolswardervaart dat op de route ligt van de Elfstedentocht in de ochtend van 6 januari 2009 nog maar één centimeter dik. Dan te bedenken dat de ijsvloer op De Rotte, een open water in Rotterdam, diezelfde ochtend van 6 januari 2009 een dikte had van 8,5 centimeter. Op de buitenwateren van het Haarlemmermeer was de ijsvloer al aangegroeid tot 13-15 centimeter.
Zo speelde de vorst in de winter van 2010 door de aanhoudende vorst de scheepvaart ook flink parten. Zo werden door Rijkswaterstaat op 4 januari 2010 ijsbrekers ingezet op het Markermeer en IJsselmeer. Dit was geen overbodige luxe want 4 januari 2010 kwamen al enkele schepen vast te zitten in het ijs. Op het Markermeer en IJsselmeer dreven grote brokstukken ijs met een dikte van wel vijf centimeter. Ook in de winter van 2010 en 2012 kwamen ijsbrekers in actie o.a. op het IJsselmeer
De meteorologische lente staat nu op de kalender, maar vergeet niet dat met de start van maart de lentemaand de temperatuurverschillen nog zeer groot kunnen zijn, dat verschil loopt op tot ruim 40°C! Zo werd op 4 maart 2005 op het KNMI-station Marknesse een minimum-temperatuur bereikt van -20,7°C. Maar op 9 maart 2014 op het KNMI-station Maastricht 21,9°C en dan kom je op een verschil van 42,6°C. Voor Duitsland is dat verschil nog groter! Zo werd op het vliegveld van München op 4 maart 1998 een maximum-temperatuur bereikt van 20,7°C en op 1 maart 2005 een minimum-temperatuur van -24,5°C! Een verschil van 45,2°C!
EERSTE KIEVITSEI
Het eerste kievitsei is in 2019 op 28 februari gevonden en wel in Vegelinsoord in Friesland! Voor het eerst is toen het eerste kievitsei gevonden in de meteorologische winter! Op 3 maart 1975 werd het eerste kievitsei gevonden in Apeldoorn, dit is lange tijd de vroegste datum voor het eerste kievitsei geweest. Maar in 2008 werd het eerste kievitsei ook op 3 maart gevonden en wel in de provincie Utrecht in Eemnes. In 2019 de meest vroege datum van het eerste kievitsei.
In 2007 werd op 7 maart op twee plaatsen het eerste kievitsei gevonden, in Friesland en ook in de stad Utrecht op het Universiteitsterrein de Uithof. Het eerste kievitsei werd in 2011 gevonden op 6 maart in Maasland (Zuid Holland), in 2012 op 10 maart in Oude Haske in Friesland, in 2013 op 21 maart in Ede en in 2014 op 5 maart in Zaltbommel. In 2014 de meest vroege datum van het eerste kievitsei sinds 2008 op 3 maart in Eemnes, in 2015 op 8 maart in Schelluinen, in 2016 op 9 maart in Sint Oedenrode, in 2017 ook op 9 maart in Ronde Veenen in de provincie Utrecht. In 2018 werd het eerste kievitsei gevonden op 16 maart in Zuid-Holland in de gemeente Giessendam. In 2020 het eerste kievitsei op 2 maart in Bruchem bij Zaltbommel in de Bommelerwaard en in 2021 op 5 maart in Wilnis in de gemeente De Ronde Venen in de provincie Utrecht. In 2022 het eerste kievitsei op 10 maart in Hengevelde. In 2023 het eerste kievitsei op 11 maart in het Overijsselse Hasselt.
Hieronder links een foto van een kievit en rechts de kievitseieren.
Het tijdstip van het eerste kievitsei heeft niet altijd te maken met de mate van kou in de winter die daar aan vooraf ging. Zo werd na de strenge winter van 1962-1963 ook op 7 maart al het eerste kievitsei gevonden. Dit is wel de enige strenge winter waarin het eerste kievitsei zo vroeg werd gevonden, in alle andere strenge winters pas na 20 maart. In 2005 en ook in 2018 hadden we een bijzonder koude start van maart en toch in beide jaren op 16 maart werd het eerste kievitsei gevonden, in 2005 ten noordoosten van Eemnes in de provincie Utrecht. In Gelderland werd toen in 2005 op 18 maart het eerste kievitsei gevonden en wel in Terwolde. De meest late datum is nog 31 maart 1969. Voor 1900 is het eerste kievitsei ook al eens gevonden in april, dat was op 1 april 1888 en op 3 april 1883.
Maar in 2016 was het niet toegestaan dat er naar kievitseieren werd geraapt in Friesland van 1 maart t/m 8 april. De reden was de afnemende populatie van het aantal kieviten.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2016 in de nacht naar 1 maart nagenoeg in het hele land vorst, alleen de KNMI-stations Terschelling, Vlieland en Vlissingen bleven net boven het vriespunt. Aan de grond bleef alleen het KNMI-station Vlieland nog net boven het vriespunt. Verder op vier KNMI-stations aan de grond zelfs strenge vorst en dat waren de KNMI-stations Eindhoven, Heino, Volkel en Twente. In de nacht naar 1 maart 2016 de laagste temperatuur van -7,2°C op het KNMI-station Deelen en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eindhoven met -10,9°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -5,9°C in de weerhut en aan de grond tot -6,9°C. De -7,2°C op het KNMI-station Deelen werd de laagste temperatuur van de lente van 2016.
Aan de grond op 1 maart 2014 had het KNMI-station Ell als enige KNMI-station grondvorst met -1,1°C.
In de nacht naar 1 maart 2013 op zes KNMI-stations lichte vorst, het koudste KNMI-station was Volkel met -2,7°C. De opklaringen reikten nog net over het KNMI-station Deelen, daar ook lichte vorst met -0,8°C. In Zuid-limburg viel de neerslag nog als sneeuw.
Begin maart 2012 sneeuwde het aan de Turkse Rivièra en dat was voor het eerst in tientallen jaren. Op de strandpromenade van Kemer viel zowaar vijf centimeter sneeuw. In Gazipasa sneeuwde het voor het eerst sinds 1970.
In 2004 in de nacht naar 1 maart op het KNMI-station Westdorpe -8,9°C en dat was ook de laagste temperatuur van maart 2004.
In 1988 op 1 maart lokaal in Nederland een sneeuwdek van zeven centimeter, o.a. in Oosterhesselen, Harkema en in Denekamp een sneeuwdek van vijf centimeter.
In 1982 op 1 maart op het KNMI-station Vlissingen een windstoot van 108 kilometer per uur en op het KNMI-station Beek (nu Maastricht) ruim 104 kilometer per uur met op veel plaatsen schade.
In 1963 in de eerste nacht van maart een ijskoude start op het KNMI-station Eelde met -13,5°C.
Op 1 maart 2011 de eerste meteorologische lentedag en toen kwam Frans Sijmons uit Klausheide onderstaande vlinder tegen in zijn schuur. Het ging hier om een dagpauwoog die daar overwintert had.
Op 1 maart 1955 werd in Groningen een serie van 18 ijsdagen afgesloten. Van 18 februari t/m 1 maart was de temperatuur niet boven het vriespunt geweest, zelfs in de koudste januari-maanden zou dat een bijzonderheid zijn geweest. De kou leidde overigens niet tot een Elfstedentocht. De omliggende winters 1954 en 1956 deden dat wel. Was het in 1955 wel gelukt, dan was de serie van 1940, 1941, en 1942 geëvenaard.
Op 1 maart 1949 een storm die 40 uur zou aanhouden, vooral in het noordwesten en noorden met enorm veel schade. Normaal is een storm binnen 12 uur wel gepasseerd, maar toen duurde dat maar liefst anderhalve dag. Aan de kust geruime tijd windkracht 11 met windstoten tot 140 kilometer per uur. De hoogste gemiddelde windsnelheid over een uur was 107 kilometer per uur, voor Den Helder samen met de storm van 29 december 1914 het hoogste ooit. Om 8 uur in de ochtend zelfs een 10-minutengemiddelde van12 Beaufort, het etmaalgemiddelde was 72,4 kilometer per uur. Ook op het KNMI-station De Bilt stond enige tijd windkracht 10.
Op 1 maart 1914 in Oudenbosch een minimum-temperatuur van -2,8°C.
In 1855 dooi die in de periode 1-7 maart overstromingen door kruiend ijs veroorzaakte, langs de Rijn van Pannerden tot de Grebbe stond alles onder water.
In 1853 op 1 maart op het toenmalige hoofdkantoor van het KNMI in Utrecht een minimum-temperatuur van -10°C.
In 1852 op 1 maart en 3- t/m 5 maart op het meetveld van het toenmalige hoofdkantoor van het KNMI in Utrecht vier sneeuwdekdagen.
In 1845 op 1 maart in Zwanenburg van 28 februari tot 9 maart drie ijsdagen. Op het KNMI-station Groningen (nu Eelde) een minimum-temperatuur van -19,3°C en in Zwartsluis een minimum-temperatuur van -14°C.
LICHTENDE NACHTWOLKEN
Een ander fenomeen die fraaie effecten weergeeft zijn lichtende nachtwolken, maar dit is wel een totaal ander fenomeen dan het noorderlicht. Op onderstaande foto ziet U lichtende nachtwolken, foto is gemaakt vanuit het ruimteschip ISS.
Lichtende nachtwolken zijn soms ook zichtbaar vanaf de aarde, dan meestal tussen 1 juni en 1 augustus aan de noordelijke hemel. Deze “kosmische” wolken hebben een ribbel- of vezelstructuur. Meestal zijn ze zomers enkele keren te zien met de grootste kans rond eind juni. Een en ander valt en staat met helder weer. Lichtende nachtwolken lijken op windveren, maar komen voor op ongeveer 80 kilometer hoogte en dat is veel hoger dan windveren die op 10 kilometer hoogte drijven. Nadat de zon onder is gegaan (alhoewel het zomers nooit echt donker wordt) weerkaatsen deze hele hoge nachtwolken bijna de hele nacht het zonlicht.