DONDERDAG 14 MAART DE WARMSTE 14 MAART SINDS 1901 VOOR HET KNMI-STATION DE BILT!
DONDERDAG WAS HET DE 14e MAART, DE DAG DIE TE BOEK STAAT ALS PI-DAG!
| DONDERDAG 14 MAART 2024 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: 6,0°C Ell tot 9,9°C Wijk aan Zee – laagste temp. etmaal: 6,0°C Ell tot 9,8°C Wijk aan Zee – aan de grond: 3,4°C Ell en 5,4°C Arcen, Maastricht – hoogste temp. overdag: 18,3°C Maastricht tot 12,0°C Terschelling – hoogste temp. etmaal: 18,3°C Maastricht tot 12,0°C Terschelling – neerslag: nacht 0,3 mm Terschelling, overdag droog – neerslag etmaal: 0,2 mm Terschelling en overige droog – zon: 10,7 uur Cabauw tot 4,6 uur Nieuw Beerta – hoogste windstoot 51 km/uur Vlieland, 50 km/uur Den Helder – hoogste windkracht 6 krachtig Vlieland WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 14 MAART 2023 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: -0,4°C Eelde tot 5,6°C Westdorpe – a/d grond: -2,3°C Hupel en Volkel – hoogste temperatuur: 12°C Eindhoven tot 8,6°C Terschelling – neerslag: nacht 6,8 mm Maastricht, overdag 6 mm o.a. Eelde – zon: 7,2 uur o.a. Den Helder tot 0,2 uur Maastricht – hoogste windstoot 79 km/uur Lauwersoog – hoogste windkracht 8 Waddengebied-Lauwersoog WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 14 MAART BORCULO
maximum-temperatuur: 17,5°C in 1993 tot 2,1°C in 2013
minimum-temperatuur: -5,5°C in 1987 tot 9°C in 2011
natste dag: 11,6 mm in 2019
zonnigste dag: 11,4 uur in 2003
DATUMRECORDS 14 MAART KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 19,4°C Arcen in 1991 tot 0,1°C Maastricht in 1936 en Eelde in 1940
minimum-temperatuur: -9,7°C De Bilt in 1962 tot 8,6°C Eindhoven, Hupsel in 2011
natste dag: 26,8 mm De Bilt in 1940
BIJZONDERHEDEN (DONDERDAG) 14 MAART
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Donderdag gingen de thermische registers los en landelijk werd het zelfs de warmste 14 maart sinds 1901 en daarvan mag men spreken als het KNMI-station De Bilt dat bereikt. En dat lukte op het KNMI-station De Bilt met 17,8°C, het oude datumrecord stond op 17,6°C van 14 maart 1991. Kijken we naar alle KNMI-stations dan kwam het KNMI-station Maastricht tot de hoogste temperatuur van 18,3°C en daarmee net op een tiende plaats in de lijst van warmste 14 maart data sinds 1901. Het landelijk record gekeken naar alle KNMI-stations blijft staan voor het KNMI-station Arcen die op 14 maart 1991 tot 19,4°C kwam.
Borculo bereikte donderdag 14 maart met 17,2°C geen datumrecord en kwam daarvoor 0,3°C tekort, het datumrecord blijft staan voor 14 maart 1993 met 17,5°C. Wel voor Borculo met 3 maart de hoogste temperatuur van dit jaar tot nu toe.
Ook de KNMI-stations Hupsel en Twente hadden met 16,9°C geen datumrecord, dat blijft voor beide stations staan op 18,5°C van 14 maart 1991.
In 2020 op 14 maart in Borculo de eerste nacht van maart met lichte vorst. In 2018 voor Borculo was de nacht naar 14 maart de zesde nacht met vorst die maand, normaal is voor Borculo voor maart negen nachten met vorst. Maart 2020 kwam totaal tot 10 nachten met vorst in Borculo, maart 2019 had twee vorstdagen, maart 2018 13 vorstdagen en in maart 2017 slechts één nacht met vorst in Borculo en dat is het laagste aantal voor maart in Borculo. In maart 2022 t/m 14 maart in Borculo al negen nachten met vorst en toen al het hoogste aantal nachten met vorst voor maart sinds 2020 toen maart over de hele maand tot 10 nachten met vorst kwam. Uiteindelijk kwam maart 2022 in Borculo tot 12 nachten met vorst, het hoogste aantal voor maart sinds 2018 toen maart tot 13 nachten kwam met vorst. In maart 2023 t/m 14 maart zeven nachten met vorst en over de hele maand acht vorstdagen. Nu in maart 2024 in Borculo tot nu toe nog geen vorstdagen.
Nog een kleine week en dan begint officieel de astronomische lente op 20 maart. En wat hebben we nog meer ieder jaar op de 14e maart? Jawel Pi-dag! De derde maand, 14e dag kan ook geschreven worden als 3/14 in de Engelse notatie. In Nederland schrijven wij 3,14 en dat staat voor PI! De datum 14 maart is niet alleen de geboortedag van bekende wetenschappers als Albert Einstein en Giovanni Schiaparelli, maar het staat internationaal ook bekend als Pi-dag. Dit is bedacht in 1989 door Larry Shaw. Zoals bekend mag worden verondersteld is pi (π) de verhouding tussen de omtrek en de middellijn van een cirkel. In veel formules in de natuur- en sterrenkunde wordt gebruik gemaakt van π, dus het getal is van grote waarde voor de wetenschappen. Ook voor de literatuur, want het zou best eens kunnen dat Shakespeare π stiekem in z’n werken opnam.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons van een drinkende bij. Als bijen dorst krijgen moeten ze ook drinken. Daarnaast gebruiken bijen ook water om gekristalliseerde honing vloeibaar te maken en de bijenkast te koelen op warme dagen. Elke plek waar bijen water halen is een ware bijenkroeg zoals aan de rand van een vijver.
– In 2023 in de nacht naar 14 maart de laagste minimum-temperatuur van 4,4°C op het KNMI-station Terschelling en dat werd bereikt tot 7 uur. Want de temperatuur ging overdag in een dalende trend door de instroming van veel koudere lucht. De hoogste temperaturen werden ook bereikt in de nachtelijke uren tot 12,0°C op het KNMI-station Eindhoven. Overdag op 14 maart 2023 de hoogste maximum-temperatuur van 10,2°C op het KNMI-station Maastricht. Ook de laagste minimum-temperatuur werd voor de meeste stations bereikt in de avond tot -0,4°C op het KNMI-station Eelde. Aan de grond ook de laagste temperaturen in de avond tot -2,3°C op de KNMI-stations Hupsel en Volkel.
De meeste neerslag vanaf middernacht tot 19 uur viel op de KNMI-stations Deelen en Ell met respectievelijk 8,3- en 7,4 millimeter. In de nachtelijke uren viel op de KNMI-stations Maastricht en Den Helder respectievelijk 6,8- en 6,6 millimeter en overdag op de KNMI-stations Eelde, Ell en Herwijnen 6 millimeter en 5,2 millimeter op het KNMI-station Nieuw Beerta. De meeste neerslag over het etmaal viel op de KNMI-stations Deelen en Voorschoten met 11,1- en 10,6-millimeter.
De meeste zon was voor het noordwesten van het land tot ruim 7 uur, daarentegen nog geen half uur zon in Zuid-Limburg. De wind bereikte windkracht 8 stormachtig in het Waddengebied-Lauwersoog met de hoogste windstoot van 79 kilometer per uur op het KNMI-station Lauwersoog.
In Borculo werd ook de hoogste temperatuur bereikt in de nachtelijke uren met 11,7°C en overdag was het maximum in de middag 8,8°C.
– In 2022 in het etmaal van 14 maart vanaf middernacht tot in de avond 19 uur de meeste neerslag op het KNMI-station Nieuw Beerta met 7,8 millimeter. In het zuiden van het land op 14 maart 2022 nog enkele buien met hagel.
In Borculo kwam met de neerslag op 14 maart 2023 van 6,6 millimeter een eind aan 16 droge etmalen op rij. Voor Borculo de droogste periode sinds juli 2013 toen Borculo in juli tot 22 droge etmalen op rij kwam.
Een totaal het tegenovergestelde weerbeeld in 2021 rond deze tijd. Onderstaande foto maakte Peter de Vries rond 14 maart 2021 van kletsnatte landerijen.
– Voor Borculo in 2017 op 14 maart met 15,8°C tot dan de hoogste temperatuur van het jaar. Daar waren we in 2019 al ruim overheen gegaan in Borculo met 19,1°C op 27 februari, in 2020 met 17,5°C op 16 februari, in 2021 met 19,5°C op 24 februari. In 2022 de hoogste temperatuur in Borculo t/m 14 maart 18,1°C van 13 maart, in 2023 17,8°C op 13 maart en nu in 2024 tot nu toe 17,2°C van 3 maart en 14 maart.
Onderstaande foto’s maakte Peter de Vries uit Kudelstaart in het Amsterdamse Bos, linksonder een specht en rechtsonder een eekhoorn. Over de eekhoorn positief nieuws, want de populatie is daar flink toegenomen. Deze was bijna uitgestorven door ziektes waar de diertjes bevattelijk voor waren a.g.v. inteelt. Zo’n 40 jaar geleden kwamen er vrij veel eekhoorns voor in het bos die behoorlijk tam waren.
– Op 9 maart 2014 werd op het KNMI-station De Bilt een maximum-temperatuur gemeten van 19,5°C, dat betekende voor De Bilt zelfs de hoogste maximum-temperatuur voor de hele eerste helft van maart sinds 1901. De norm voor de eerste twee maartdecades bedraagt 8,5°C voor de eerste decade en 10,1°C voor de tweede decade. Overigens kwam het KNMI-station De Bilt op 26 februari 2019 ook al tot 18,9°C.
De eerste dertien maartdagen van 2014 kwamen gemiddeld uit op 13,8°C, dat is zelfs voor de tweede decade van april nog iets aan de hoge kant. De eerste dertien etmalen van maart 2014 waren dan ook record warm. Voor dezelfde periode van dertien dagen stond het record op 13,5°C in 1991 en alleen in 1997 was het met 13,2°C gemiddeld ook nog wat zachter.
Op onderstaande foto de nieuwe generatie wolkenhoogtemeters op Schiphol, foto is gemaakt door Peter de Vries.
WIND IN MAART
Op 14 maart 2019 overdag de passage van een zeer actief regengebied met neerslag van betekenis tot in de dubbele cijfers. Pas in de loop van de middag werd het droger vanuit het westen met opklaringen. Na het wegtrekken van het regengebied verspreid nog wel wat buien, lokaal nog pittige buien met onweer, hagel en zware windstoten. De hoogste windstoot op de dijk van Enkhuizen naar Lelystad met op het Houtribstation een schuiver van 105 kilometer per uur. Op de KNMI-stations Den Helder en Vlieland een windstoot van 90 kilometer per uur. De reguliere wind bereikte nog windkracht negen op het IJsselmeer en in de regio Den Helder en dat is stormkracht.
Op 14 maart 2019 ook onstuimig in de middag en avond ten zuidoosten van Zuid-Limburg boven Duitsland, daar passeerde een tornado over de plaats Roetgen rond 15 kilometer vanaf Aken. Deze veroorzaakte veel schade.
De wind in ogenschouw genomen was 14 maart 2019 al weer de achtste dag van maart 2019 met in Borculo een hoogste windstoot van boven de 50 kilometer per uur. Borculo kwam 14 maart 2019 tot een windstoot van 53 kilometer per uur. Voor Borculo was dit voor het laatst in januari 2015 en daarvoor in november 2009 met in beide jaren ook acht dagen op rij een windstoot van boven de 50 kilometer per uur. Voor maart was dit nog nooit eerder voorgekomen in Borculo.
Landelijk was het 14 maart 2019 al weer de 15e dag op rij met een hoogste windstoot tot ruim boven de 50 kilometer per uur. Op 27 februari daarvoor de laatste dag landelijk de hoogste windstoot onder de 50 kilometer per uur. Voeg daarbij de hoogste temperatuur tot dan van maart 2019 van 13,7°C van het KNMI-station Twente op 6 maart en de 14e maartdag met regen, dan werd het wel duidelijk dat maart tot dan meer recht deed aan een herfstmaand dan aan een lentemaand. In Borculo was het nog nooit voorgekomen sinds 1981 dat maart geen enkel droog etmaal had over de eerste 14 etmalen. In maart 1996 en maart 1994 wel later in de maand met respectievelijk 15- en 16 etmalen op rij met dagelijks regen.
MAART SOMS KOUDER DAN EEN WINTERMAAND
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide in 2016 rond deze tijd van cranberry bessen die de winter overleeft hadden.
In 2016 ondanks de kou rond deze tijd werd in Gelderland toch het eerste kievitsei gevonden en wel in de gemeente Oost Gelre op 14 maart. In 2015 het eerste kievitsei in Gelderland op 16 maart, in 2014 op 17 maart, in 2017 op 7 maart, in 2018 op 14 maart, in 2019 op 6 maart in Nijkerk, in 2020 op 2 maart in Bruchem, in 2021 het eerste kievitsei op 5 maart in Wilnis in de gemeente De Ronde Venen, in 2022 op 10 maart in Hengevelde in Overijssel, in 2023 het eerste kievitsei op 26 maart in het Overijsselse Hasselt en dit jaar op 2 maart in het Gelderse Beuningen.
In 2016 verliep maart aanmerkelijk te koud. De gemiddelde etmaaltemperatuur was t/m 14 maart op het KNMI-station De Bilt 3,2ºC en in Borculo 3,1ºC. Normaal voor maart is voor het KNMI-station De Bilt 6,2ºC en voor Borculo 5,9ºC. Maart 2016 was zelfs kouder dan de wintermaand december 2015 daarvoor en het verschil was aanzienlijk. December 2015 had een etmaalgemiddelde op het KNMI-station De Bilt van 9,6ºC en in Borculo 9,1ºC. Maart 2016 kwam uit op een etmaalgemiddelde van 5,4ºC op het KNMI-station De Bilt en in Borculo op 5,3ºC. Sinds 1901 is het slechts één keer voorgekomen dat maart kouder verliep dan de voorgaande wintermaanden december t/m februari en dat was in 1924-1925. In 2018 was maart in Borculo t/m 14 maart nog net wat kouder dan januari 2018. Januari 2018 had in Borculo een etmaalgemiddelde van 4,8ºC en maart stond t/m 14 maart in Borculo op een etmaalgemiddelde van 4,7ºC. Uiteindelijk over de hele maand verliep maart 2018 met 4,5°C als etmaalgemiddelde kouder dan januari 2018 met 4,8°C in Borculo!
Maart 2019 had voor Borculo een gemiddeld minimum over de eerste 14 etmalen van 4,3°C en dat lag tegen het record aan voor Borculo. Het record is nog in handen van maart 2012 voor Borculo, toen t/m 14 maart een gemiddeld minimum van 4,6°C. In 2012 dan ook het hoogste gemiddelde minimum sinds 1981 over de eerste 14 maart-etmalen en dat veranderde ook niet over de hele maand met 4,1°C. Maart 1997 was daarvoor de oude koploper met over de hele maand een gemiddeld minimum van 3,9°C en recent ook maart 2017 met 3,9°C. In maart 2020 over de eerste 14 etmalen een gemiddeld minimum van 3,1°C , in maart 2021 over dezelfde periode 0,6°C, in maart 2022 0,2°C, in maart 2023 0,6°C en nu in maart 2024 4,5°C.
De gemiddelde minimum-temperatuur over de eerste 14 etmalen verliepen in Borculo het koudst in 1987 met gemiddeld -5,2°C. In maart 2016 voor het laatst een negatief gemiddeld minimum in Borculo over de eerste 14 maart-etmalen met -1,3°C. Over dezelfde periode in maart 2018 0,2°C, in maart 2017 2,8°C, in maart 2015 1,9°C en in maart 2014 2,1°C. In 2013 ook negatief met -0,3°C over de eerste 14 etmalen van maart. In 2016 voor Borculo over de eerste 14 etmalen van maart het laagste gemiddelde minimum sinds 2010 met -1,8°C over de eerste 14 etmalen.. Normaal voor de hele maand is voor Borculo in maart een gemiddeld minimum van 2°C. In 2011 was het gemiddeld minimum van maart t/m 8 maart nog -2,5°C en bijna een week later op 14 maart was dat opgelopen tot +0,8°C.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2018 in de nacht naar 14 maart de laagste temperatuur van -1,9°C op het KNMI-station Woensdrecht en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Deelen met -3,3°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden minimum-temperaturen van respectievelijk -0,6°C en 1,9°C en aan de grond -2,5°C en 0,3°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -0,6°C op waarnemingshoogte en aan de grond tot -1,7°C.
In 2017 in de nacht naar 14 maart de laagste temperaturen in de zuidelijke helft van het land met daar ook grondvorst. In de nacht naar 14 maart 2017 de laagste temperatuur van 1°C op het KNMI-station Woensdrecht en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Rotterdam met -2,2°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden net geen grondvorst met respectievelijk 0,4°C en 0,0°C.
In 2016 in de nacht naar 14 maart in het grootste deel van het land vorst, alleen in een strook langs de kust bleef de temperatuur boven het vriespunt. Aan de grond op slechts drie KNMI-stations geen grondvorst en dat waren de stations Den Helder, Lauwersoog en Vlieland. In de nacht naar 14 maart 2016 de laagste temperatuur van -3,4°C op het KNMI-station Nieuw Beerta. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Heino met -6,5°C. Op de oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente respectievelijk -4,7°C en -3,9°C aan de grond. In Borculo daalde de temperatuur tot -1,9°C in de weerhut en aan de grond tot -3,9°C.
In de nacht naar 14 maart 2015 kwam het in de oostelijke helft van het land op uitgebreide schaal tot lichte vorst, de laagste temperatuur van -1,8°C op het KNMI-station Twente. Aan de grond ook de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -5,5°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -0,8°C in de weerhut en aan de grond tot -2,1°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide van de winterjasmijn op 14 maart 2015. Het was dan geen winter meer volgens de meteorologie, maar nog wel voor de astronomie. Er stonden nog steeds mooie bloempjes aan de struik van de winterjasmijn.
In Duitsland waren in de week van 14 maart 2013 enkele sneeuwrecords gebroken. Het meest opvallende record was de 28 centimeter sneeuw op de luchthaven van Hamburg. De maximale sneeuwhoogte in maart in het verleden dateerde van 1969. Toen lag er op de 17e maart 25 centimeter. Opmerkelijk veel sneeuw eveneens op het Kanaaleiland Guernsey met 13 centimeter.
Op 14 maart 2011 in Borculo een etmaalgemiddelde van 11,5°C en dat betekende voor Borculo het warmste etmaal van 14 maart sinds 1981. Ook een dag eerder op 13 maart was het met een etmaalgemiddelde van 11,3°C ook al het warmste etmaal voor de 13e maart in Borculo sinds 1981. De maximum-temperaturen waren in Borculo op 13- en 14 maart al wel eens hoger geweest. De hoogste temperatuur voor 13 maart stond in Borculo tot 2022 op 17,1°C in 1999 en dat sneuvelde in 2022 met 18,1°C, de hoogste temperatuur voor 14 maart is in Borculo 17,5°C in 1993.
Op 14 maart 2011 een zeer actieve depressie die vrij slecht weer bracht in een groot deel van Spanje tot zelfs op de Canarische Eilanden. De depressie bracht met een noordelijke wind koude lucht richting de Canarische Eilanden. Op de berg Teide op de Canarische Eilanden kwam door de koude lucht het tot flinke rijpaanslag, zie onderstaande foto.
In 2003 op 14 maart de laagste temperatuur van de maand met -5,4°C op het KNMI-station Twente. Aan de grond daalde de temperatuur in die nacht op het KNMI-station Twente tot -9,4°C.
In 1988 op 14 maart in Hoensbroek slechts 4,0°C als maximum-temperatuur. In de nacht van 13- op 14 maart 1988 viel in Roermond sneeuw tot een sneeuwdek van vier centimeter en in Eygelshoven tot een sneeuwdek van zes centimeter. In Valkenburg in de ochtend van 14 maart 1988 een 24-uursaftapping aan neerslag van 22 millimeter en in drie dagen viel daar 49 millimeter en in Vaals en Epen 46 millimeter.
Op 14 maart 1962 daalde de temperatuur op het KNMI-station De Bilt tot -9,7°C en dat was sinds 1899 niet meer zo laat zo koud voor De Bilt.
Op 14 maart 1960 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Soesterberg een maximum-temperatuur van 17,5°C en met 18°C op de Universiteit van Wageningen de hoogste temperatuur van de maand.
Op 14 maart 1942 op het KNMI-station Maastricht een maximum-temperatuur van 16°C en op het KNMI-station Den Helder 10,7°C.
In de maand maart van 1845 een extreem koude periode van 13 t/m 16 maart. In de nachten minima tot -22°C op het toenmalige KNMI-station Groningen op 14 maart en overdag een maximum-temperatuur op 14 maart van -10,2°C! Daarbij stond ook nog een krachtige noordoostenwind. Met een gemiddelde etmaal-temperatuur van -2,3°C was dit ook veruit de koudste voorjaarsmaand uit de hele Nederlandse geschiedenis. Op 13-14 maart vroren diverse mensen dood, ook drie kinderen in Wapenveld in Gelderland, in Deventer vroor een man dood in bed.
IJSMONSTERS ZUIDPOOL
IJsmonsters van Antarctica bevatten aanwijzingen dat er in ons Melkwegstelsel ongeveer duizend jaar geleden ongemerkt een ster is ontploft. Dat blijkt uit een diepe boring in het ijs die door een internationaal team van wetenschappers is uitgevoerd. Op ongeveer 50 meter diepte blijkt het ijs drie dunne lagen te bevatten die een verhoogde nitraatconcentratie vertonen. Nitraat ontstaat uit stikstofoxiden in de lucht, die op hun beurt kunnen ontstaan als de aardatmosfeer door de gammastraling van een supernova wordt getroffen. Een supernova is een ster die een gigantische ontploffing ondergaat. Uit nauwkeurige datering van de drie lagen blijkt dat twee ervan samenvallen met bekende supernova-explosies en wel die van de jaren 1006 en 1054. Maar ook van het jaar 1060 is een nitraatpiek te zien. Volgens de onderzoekers zou deze veroorzaakt kunnen zijn door een supernova die alleen zichtbaar was vanaf het zuidelijk halfrond, waarvan weinig waarnemingen uit die periode bekend zijn. Een andere mogelijkheid is dat de supernova schuil ging achter dichte interstellaire stofwolken en dat zijn stofwolken die bestaan uit deeltjes van een paar moleculen tot 0,1 mm.