IJSHEILIGEN OP DE KOFFIE IN JUNI, DIT JAAR NOG NIET! 2024 NU HET WARMSTE JAAR!
SINDS 1901 WAS HET OP 2 JUNI NIET EERDER ZO WARM ALS IN 2019!
BIJZONDERHEDEN 2 JUNI
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Het etmaalgemiddelde van 2024 staat t/m 1 juni in Borculo op 9,7°C en daarmee nu het warmste jaar voor Borculo sinds 1981! Dat was 2007 t/m 1 juni met 9,6°C.
In 2022 op 2 juni ondanks de zomer op de meteorologische kalender de IJsheiligen op de koffie! Het kwam tot grondvorst in Drenthe, Gelderland en in de drie zuidelijke provincies. Voor begin juni is normaal een gemiddelde minimum-temperatuur van rond 10°C-11°C en daar zat nagenoeg het hele land ruim onder. De laagste minimum-temperaturen van 2,9°C op het KNMI-station Deelen en 3,1°C op de KNMI-stations Ell en Twente. Aan de grond de laagste temperaturen van -1,0°C en -0,7°C op respectievelijk de KNMI-stations Eelde en Woensdrecht. Verder ook grondvorst op de KNMI-stations Deelen, Ell en Hupsel met respectievelijk -0,6°C , -0,4°C en -0,3°C. Het KNMI-station Hupsel had op waarnemingshoogte als laagste temperatuur 3,6°C.
De 2,9°C op het KNMI-station Deelen werd ook de laagste temperatuur van juni 2022. Ook de -1,0°C op het KNMI-station Eelde werd de laagste temperatuur aan de grond van juni 2022.
Enkele andere jaren met IJsheiligen op bezoek in juni zijn: in 2009 op 6 juni op het KNMI-station Leeuwarden 1,6°C als laagste temperatuur en aan de grond op de KNMI-stations Eelde, Heino en Leeuwarden -1°C, in 2006 grondvorst op 6 juni met op de KNMI-stations Twente en Hupsel respectievelijk -1,4°C en -1,1°C en in 1924 op 6 juni nog vorst op het opgeheven KNMI-station Winterswijk met -1°C in de weerhut.
In 2006 op 7 juni nog grondvorst met op het KNMI-station Eelde -1,5°C en op het KNMI-station Hupsel -0,4°C. Maar in 2015 op 7 juni was op het KNMI-station Twente sinds de metingen in 1951 begonnen nog nooit zo koud geweest op 7 juni op 10 centimeter hoogte met -2,2°C! In 2020 op 7 juni met 5,6°C op het KNMI-station Terschelling de laagste temperatuur van de maand.
In juni 2023 kwamen de schadelijke IJsheiligen op 3 juni nog langs met op het KNMI-station Eelde aan de grond -1,0°C. De laagste temperatuur van de maand op waarnemingshoogte was 4,7°C op 3 juni op het KNMI-station Nieuw Beerta. Nu in juni 2024 in de eerste nachten ook nog geen hinder van de IJsheiligen.
Onderstaande foto is van 2 juni 2023 met de morgenstond heeft goud in de mond, dat lukte dit jaar nergens in Nederland! Zondag 2 juni was dit jaar langdurig een bewolkte zondag.
– In 2019 op 2 juni de eerste tropische dag van 2019 en met 32,9°C op het KNMI-station Volkel een nieuw datumrecord.
– In 2018 was voor Borculo de nacht naar 2 juni de negende nacht op rij met een minimum-temperatuur van 15°C en hoger. De laatste keer zo’n lange reeks had Borculo in juli 2014. Maar zo vroeg als in 2019 is in Borculo nog nooit eerder voorgekomen, de meest vroege vergelijkbare periode had Borculo pas eind juni in 2009.
– In het verleden ging het begin juni regelmatig mis door natuurgeweld! Zo kwam het nog tot een windhoos op 2 juni 1999 die trok via Ruurlo richting Barchem in de Achterhoek. Dat ging ook gepaard met onweer en veel schade. Of het toeval was of niet, op zich was het opmerkelijk: Begin juni 1999 voor het derde achtereenvolgende jaar noodweer in de eerste week van juni. Op 2 juni 1999 in Wognum in Noord-Holland ook een windhoos met kracht F1.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries, de reddingsbrigade voor de kustgebieden.
EERSTE TROPISCHE DAG
In 2019 op 2 juni werd lokaal de 25°C al even voor 10 uur bereikt en om 11 uur stond het KNMI-station Arcen al op 27,6°C en rond 12.30 uur had het KNMI-station Gilze-Rijen de primeur met 30°C van landelijk de eerste tropische dag van 2019. Ook op veel andere KNMI-stations werd in de middag de tropische grens van 30°C overschreden. Daarbij ook het KNMI-station De Bilt, op 1 juni 2019 de eerste zomerse dag van boven de 25°C en een dag later de eerste tropische dag op het KNMI-station De Bilt. Voor De Bilt was de eerste zomerse dag in 2019 op 1 juni wat aan de late kant, gemiddeld genomen is dat op 22 mei. Maar die “schade” is met de eerste tropische dag op 2 juni weer goed gemaakt, want gemiddeld valt de eerste tropische dag in De Bilt gerekend vanaf 1901 op 3 juli.
Het warmterecord over alle KNMI-weerstations voor 2 juni tot 2019 stond op naam van het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk uit het jaar 1947 met 31,9°C. Van de nog bestaande KNMI-stations kwam toen Eelde uit op 31,4°C en het KNMI-station Maastricht op 30,8°C. Met de hoogste temperatuur op 2 juni 2019 van 32,9°C op het KNMI-station Volkel is dat record van Winterswijk gesneuveld. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden met respectievelijk 30,6°C en 31,0°C ook een nieuw datumrecord. Ook het KNMI-station De Bilt had met 30,3°C een nieuw datumrecord, het oude was 29,5°C van 2 juni 1947.
Ook Borculo kwam tot de eerste tropische dag van 2019 op 2 juni met 31,7°C en voor Borculo is dat ook vrij vroeg, gemiddeld voor Borculo is dat op 18 juni. Voor Borculo ook een nieuw datumrecord op 2 juni 2019, het oude record voor 2 juni stond op 30,7°C van 2 juni 2008. In 2018 had Borculo de eerste tropische dag op 26 mei, in 2017 op 17 mei en in 2016 op 23 juni. De meest vroege eerste tropische dag had Borculo in 1998 op 11 mei en de meest late eerste tropische dag in 2012 op 19 augustus. Maar het jaar 1988 had in Borculo geen tropische dag, de hoogste temperatuur in 1988 was in Borculo 28,5°C.
Landelijk de meest vroege tropische dag had Nederland in 1968 op 21 april op de inmiddels opgeheven KNMI-stations Gemert en Venlo en op het nu nog bestaande KNMI-station Volkel.
Er zijn overigens data in de zomermaanden waarop nog nooit een tropische dag is gemeten op het KNMI-station De Bilt sinds 1901, voor juni was dat 2 juni, daarin is in 2019 verandering gekomen. De overige data zijn nog 4- en 15 juni. Op andere KNMI-stations lukte dat wel, zo werd het op 2 juni 1947 op het KNMI-station Eelde 31,4°C. Het KNMI-station Arcen kwam op 2 juni 2017 nog wel dichtbij een tropische dag met 29,5°C, voor Arcen toen de achtste zomerse dag op rij.
In 2020 landelijk de eerste tropische dag op 24 juni op het KNMI-station Arcen met 31,3°C, in 2021 de eerste tropische dag op 17 juni op het KNMI-station Hupsel met 34°C en dat werd ook de hoogste temperatuur van het jaar 2021. In 2022 landelijk de eerste tropische dag op 18 mei met 30,2°C op het KNMI-station Ell. In 2023 landelijk de eerste tropische dag op 9 juni met 30,8°C op het KNMI-station Ell.
In Borculo in 2020 de eerste tropische dag op 25 juni met 30,5°C, in 2021 op 17 juni met 30,6°C, in 2022 op 18 juni met 30,9°C en in 2023 op 9 juni met 30,6°C.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning van een bij, deze was ondanks de hitte op 2 juni 2019 gewoon aan het werk.
ETMAALGEMIDDELDE JAAR
Het etmaalgemiddelde van 2024 staat t/m 1 juni in Borculo op 9,7°C en daarmee het warmste jaar t/m 1 juni sinds 1981! Dat was 2007 t/m 1 juni met 9,6°C. Dat was in 2023 8,4°C en daarmee tot dan het meest koele jaar sinds 2018 met 8,1°C. Dat was in 2022 t/m 1 juni 8,7°C en daarmee was 2022 toen het warmste jaar sinds 2014 met 9,2°C. Dat was in 2021 t/m 1 juni 6,4°C, in 2020 8,5°C, in 2019 7,8°C, in 2018 8,1°C en in 2017 over dezelfde periode 7,7°C. Over dezelfde periode in 2016 was dat 7,5°C en in 2015 7,1°C. In 2014 op 1 juni een etmaalgemiddelde van 9,2°C en daarmee het warmste jaar tot dan sinds 2007. Het jaar 2014 was toen al 4°C warmer dan 2013 t/m 1 juni! Het etmaalgemiddelde van 2013 stond in Borculo op 1 juni op 5,3°C. Daarmee was 2013 voor Borculo tot dan het koudste jaar sinds 1996 die op 1 juni een etmaalgemiddelde had van 4,5°C. Maar wat een verschil met 2007 en 2024 met op 1 juni een etmaalgemiddelde van 9,6°C! Het etmaalgemiddelde van 2010 op 1 juni stond in Borculo op 5,7°C en dat was toen het laagste sinds 1996 en al 4°C kouder dan in 2007 over dezelfde periode. In 2009 op 1 juni een etmaalgemiddelde van dat jaar van 7,7°C ,in 2011 op 1 juni van 8,2°C en in 2012 op 1 juni 7,5°C.
Onderstaande foto’s maakte Frans Sijmons uit Klausheide, het is vingerhoedkruid. Het is een plant die glycosiden bevat en die zijn erg giftig. Zo kan er digoxine uit gewonnen worden uit de bladeren van tweejarige vingerhoed-planten en kan worden gebruikt bij behandeling van bepaalde hartritmestoornissen en/of behandeling van hartfalen. Deze toepassing is voor het eerst beschreven door de Engelse arts William Withering (1741-1799) uit Birmingham.
IJSHEILIGEN EN SNEEUW IN JUNI KAN OOK
Het KNMI-station Eelde is in de zomermaand van 2017 vrij koud van start gegaan, op de 1e juni met grondvorst en in de tweede nacht bijna grondvorst! Juni mag dan de zomermaand zijn in de volksweerkunde, maar kan zeker nog koud uitpakken! Op 2 juni 2013 op twee KNMI-stations nog grondvorst en wel Woensdrecht met -1,8°C en Rotterdam met -0,8°C. Op 2 juni 2012 op het KNMI-station Twente met +1°C de laagste temperatuur van juni en de zomer van 2012. Maar het werd ook duidelijk in de nacht naar 2 juni 2012 dat de IJsheiligen het land nog niet uit waren getuige grondvorst op een drietal KNMI-stations. Het koudste KNMI-station aan de grond was Twente met -2,9°C, ook grondvorst op de KNMI-stations Eindhoven en Volkel met respectievelijk -0,6°C en -0,3°C.
In 2012 op 2 juni zaten we overdag ook in van origine koude lucht en dat was goed merkbaar als de zon schuil ging achter de bewolking. In Borculo met 8,5 uur zon een maximum-temperatuur van 16,8°C. En met die 16,8°C was het voor Borculo de op één na koudste 2 juni sinds 1981. Alleen op 2 juni 2001 met 14,7°C als maximum nog kouder.
In juni 2022 waren de IJsheiligen ook nog niet het land uit! In juni 2022 werd de laagste temperatuur van de maand bereikt op 2- en 21 juni met 2,9°C. Op 2 juni 2022 op het KNMI-station Deelen en op 21 juni op het KNMI-station Twente. Aan de grond op 2 juni 2022 op het KNMI-station Eelde -1,0°C , op het KNMI-station Woensdrecht -0,7°C , op het KNMI-station Deelen -0,6°C, op het KNMI-station Ell -0,4°C en op het KNMI-station Hupsel -0,3°C. Op 21 juni 2022 aan de grond net geen vorst op de KNMI-stations met 0,1°C op het KNMI-station Twente en 0,3°C op het KNMI-station Hupsel. In de duinen in de kust in de regio Castricum wel grondvorst met -1,8°C.
In juni 2023 kwamen de IJsheiligen alleen in de nacht naar 4 juni nog langs op een KNMI-station en wel op het KNMI-station Eelde met aan de grond -1,0°C.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn op 2 juni 2012, met het zonnetje er bij was het heel aardig weer.
In 2011 in de nacht naar 2 juni de laagste temperatuur van juni 2011 met 1,6°C in de weerhut op het KNMI-station Twente. Aan de grond kwam het nog tot grondvorst, zo hadden de KNMI-stations Volkel, Twente en Hupsel respectievelijk -1,8°C, -1,7°C en -0,5°C. Met andere woorden, de IJsheiligen waren in de zomermaand van juni 2011 nog steeds op bezoek.
Ook in juni 2015 waren de IJsheiligen zeer hardnekkig! Op 4 juni grondvorst op enkele KNMI-stations, de laagste temperatuur aan de grond toen op het KNMI-station Twente met -2,1°C. Ook grondvorst op de KNMI-stations Eelde met -0,6°C , Volkel met -0,5°C en Eindhoven met -0,1°C. Daarna op 7 juni was het weer raak met grondvorst op het KNMI-station Twente met -2,2°C en op het KNMI-station Eindhoven met -0,2°C. Op 8 juni 2015 was het wederom raak met de laagste temperatuur aan de grond op het KNMI-station Twente met -3,8°C, toen ook grondvorst op het KNMI-station Eindhoven met -1,7°C , het KNMI-station Volkel met -0,7°C en het KNMI-station Hupsel met -0,5°C. Op 9 juni 2015 alleen op het KNMI-station Twente nog grondvorst met -1,3°C.
Na een aantal nachten zonder grondvorst, was het op 16- en 17 juni 2015 weer raak! Op 16 juni 2015 op het KNMI-station Twente met -4,1°C aan de grond zelfs een nieuw landelijk decaderecord, het oude record was -3,3°C van 17 juni 2000. Verder ook nog grondvorst op het KNMI-station Deelen met -1,4°C , het KNMI-station Heino met -1,3°C en het KNMI-station Hupsel met -1,1°C. En als je denkt dat het dan is afgelopen met grondvorst, dan heb je het mis want op 10 juli 2015 kwam het KNMI-station Twente opnieuw met grondvorst en wel -1,3°C.
Het was begin juni 2011 ook in het Alpengebied nog winters met serieuze sneeuwval! Het was ook zeer uitzonderlijk dat de sneeuwgrens eind mei/begin juni 2011 daalde tot lokaal beneden 1000 meter hoogte. Zo lag er in Zwitserland in het Berner Oberland in Adelboden op een hoogte van 1320 meter in de ochtend 11 centimeter sneeuw. Voor het laatst lag er rond de maandwisseling van mei/juni op 30 mei 1966 meer sneeuw met 25 centimeter. In de Franse Alpen daalde de sneeuwgrens naar 1200 meter hoogte en daar viel rond 1800 meter hoogte nog 50 centimeter sneeuw in Méribel en in Couchevel 43 centimeter. Het was zelfs zo bizar dat de temperatuur in Bourg-Saint-Maurice op 30 mei 2011 steeg tot 29,4ºC en twee dagen later lag er in de ochtend 11 centimeter sneeuw!
Een winterse inval in juni de zomermaand was er ook begin juni 2006 in het Alpengebied, zie onderstaande foto.
In 1991 ook een koude nacht van 2 juni met op het KNMI-station Hupsel -0,2°C in de weerhut. In Borculo daalde de temperatuur in de nacht van 2 juni 1991 tot +1°C.
Het absolute minimum in juni werd bereikt op 2 juni 1975 met op het inmiddels opgeheven KNMI-station Almen -1,2°C in de weerhut. Koud was het in die nacht ook op het inmiddels al opgeheven KNMI-station Winterswijk met -1,1°C in de weerhut en zelfs -4°C aan de grond. In het Groningse Musselkanaal zelfs -4,9°C aan de grond.
Op 2 juni 1975 het minimum-record voor juni met -1,2°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Almen en -1,1°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk. Op het KNMI-station Twente -0,6°C als minimum en in Nijmegen werd -2,0°C gemeten als minimum en in Ten Post -3,2°C. In Musselkanaal aan de grond zelfs -4,9°C.
Om 12.30 uur was het toen nog 14,6°C, maar gedurende de middag trok een reeks buien over het Gooi en bij elke bui daalde de temperatuur. Om 18.00 uur was het nog slechts 4,5°C. Rond 18.30 uur waren er tussen de regendruppels snel vallende natte sneeuwvlokken te zien en rond 18.40 uur had de sneeuw een winters dwarrelend karakter met dikke vlokken. Zo viel er in Ede, Garderen en Huizen sneeuw!
In 1962 op 2 juni ook de IJsheiligen nog op bezoek met in de weerhut op het KNMI-station Deelen -0,9°C en op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk -0,2°C en ook op het inmiddels opgeheven KNMI-station Almen -0,1°C.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2017 begon de droogte zo hier en daar serieuze vormen aan te nemen. Zo was het waterpeil van de Waal bijzonder laag en dat had weer gevolgen voor de nabij gelegen polders zoals bijvoorbeeld de Gendtse polder. In de lenteperiode van 2017 viel er in Borculo 120 millimeter aan neerslag, daarmee was de lente in Borculo de op drie na droogste lenteperiode sinds 1981. De lenteperiode van 1991, 1996 en 2011 waren droger en de droogste lente is de lente van 2011 met 72 millimeter. In 2018 was het ook droog, maar nog niet zo erg als in 2017. De lenteperiode van 2018 bracht in Borculo 142 millimeter neerslag.
Op onderstaande foto de droogte in de Gendtse polder in de regio Nijmegen in 2017 begin juni, bron foto De Gelderlander / Rolf Hensel.
In het etmaal van 2 juni 2015 in de nachtelijke uren op het KNMI-zeestation IJmuiden een windstoot van 85 kilometer per uur. Overdag op 2 juni 2015 op het KNMI-station Berkhout een windstoot van 92 kilometer per uur. In Borculo was de hoogste windstoot 56 kilometer per uur.
In 2014 in de nacht naar 2 juni kwam het weer tot grondvorst met op het KNMI-station Twente -0,1°C. Op waarnemingshoogte had het KNMI-station Eelde de laagste temperatuur met 3,8°C en dat werd ook het laagste minimum van juni 2014.
De lente van 2011 was record-zonnig met op het KNMI-station De Bilt 686 uur zon, niet eerder sinds 1901 scheen de zon zoveel in De Bilt. Het zonnigste KNMI-station in de lente van 2011 was Hoek van Holland met 773 uren zon en dat is 61% van de tijd dat de zon boven de horizon staat.
In 2010 op 2 juni op het KNMI-station Twente 4,1°C in de weerhut en aan de grond precies 0°C.
Ook 2 juni 2006 was het verre van warm in de nachtelijke uren met een minimum van 1,7°C op het KNMI-station Woensdrecht. Dit was tevens de laagste temperatuur van de zomer van 2006.
In 1982 tijdens de landelijke hittegolf van 31 mei – 7 juni viel over 24 uur tot in de ochtend van 2 juni 40 millimeter neerslag in Ouddorp, in Nijmegen en Zaltbommel viel 31 millimeter, in Heumen 28 millimeter en in Helmond 23 millimeter.
In 1953 kwam de maximumtemperatuur op het KNMI-station De Bilt van slechts 9,2°C, de laagste maximumwaarde voor de maand juni sinds 1901.
In 1943 op 2 juni viel in Ouddorp 40 millimeter aan neerslag.
In 1912 op 2 juni viel in Petten 36 millimeter aan neerslag, in Borculo 38 millimeter, in Denekamp 44 millimeter en in Enter 74 millimeter.
In 1843 op 2 juni viel de zwaarste meteoriet ooit in Nederland in Utrecht. Deze kwam terecht in de buurt van fort Blauwkapel, daarvoor waren in delen van Nederland gierende geluiden en knallen te horen met een vuurbol. Deze meteoriet woog 7 kilogram en was tot op een diepte van 1 meter in de grond doorgedrongen. Een tweede meteoriet die afgebroken was van de oorspronkelijke meteoriet kwam in de buurt van het gehucht Loevenhoutje terecht. Dit deel woog 2,7 kilogram. De grootste meteoriet is niet meer in Nederland maar wordt in het Hongaars Natuurhistorisch Museum permanent tentoongesteld. De kleinere meteoriet is te zien in het Kennislab van het Universiteitsmuseum Utrecht.
LICHTENDE NACHTWOLKEN
Hieronder een foto van lichtende nachtwolken, het is weer de tijd dit te kunnen zien.
Tussen 1 juni en 1 augustus kunnen ’s nachts aan de noordelijke hemel zilveren wolken worden waargenomen. Deze “kosmische” wolken hebben een ribbel- of vezelstructuur en heten lichtende nachtwolken. Meestal zijn ze zomers enkele keren te zien met de grootste kans rond eind juni. Een en ander valt en staat met helder weer. Lichtende nachtwolken lijken op windveren, maar komen voor op ongeveer 85 kilometer hoogte en dat is veel hoger dan windveren die op 10 kilometer hoogte drijven. Nadat de zon onder is gegaan (alhoewel het zomers nooit echt donker wordt) weerkaatsen deze hele hoge nachtwolken bijna de hele nacht het zonlicht. Hoe deze lichtende nachtwolken op deze enorme hoogte precies ontstaan, is niet helemaal duidelijk. Men vermoedt dat het verband houdt met uiterst kleine stofdeeltjes in de hogere atmosfeer. Stof zou afkomstig kunnen zijn van meteorieten.
Op een hoogte van 80 kilometer kan de temperatuur wel dalen tot -80°C tot -90°C. Bij zulke lage temperaturen kan zelfs een minuscule hoeveelheid waterdamp overgaan in vaste vorm als ijs. Het ijs hecht zich aan kosmisch stof. De zeer kleine ijsdeeltjes weerkaatsen het zonlicht (de deeltjes fungeren als spiegeltjes) en worden voor ons zichtbaar als zilverachtige wolkendraden aan een nachtelijk uitspansel. Meestal zijn ze laag aan de noordelijke horizon te zien. Rond 00.00 uur meestal aan de noordwestelijke horizon, in de loop van de nacht meer aan de noordoostelijke horizon. Toch kan in sommige speciale gevallen het verschijnsel tot heel hoog aan de hemel (50 graden) gezien worden. Dit zijn wel de uitzonderingen. Soms zijn ze nachten lang te zien, andere keren maar 10 minuten. In het holst van de nacht maar ook aan het einde van de avond, wanneer de zon al een tijdje achter de horizon verdwenen is, zijn in deze tijd van het jaar soms lichtende nachtwolken te zien. Is het nog schemerig dan steken vliegtuigstrepen vaak donker tegen de lichtende nachtwolken af. We kunnen ze eigenlijk alleen in deze tijd van het jaar zien omdat de zon net onder de horizon staat. Later in de zomer wordt het uitzicht vertroebeld omdat we meer en meer in de schaduw van de aarde geraken. Voorwaarde is uiteraard een schone, relatief droge atmosfeer. Komt er te veel stof of vocht in de lucht dan is er weinig kans om deze fraaie wolken te zien.
Op onderstaand plaatje ziet U het principe van lichtende nachtwolken.
