DONDERDAG 29 AUGUSTUS VOOR BORCULO HET WARMSTE ETMAAL VAN 29 AUGUSTUS SINDS 1981!
NOG EVEN GEDULD EN DE NAZOMERSE PERIODEN STAAN WEER OP DE KALENDER!
BIJZONDERHEDEN 29 AUGUSTUS
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Borculo kwam in het etmaal van donderdag 29 augustus met 17,0°C tot een nieuw datumrecord voor de minimum-temperatuur. Het oude datumrecord stond op 15,9°C van 29 augustus 2008. Over het hele etmaal kwam het etmaalgemiddelde uit op 23,1°C en daarmee het warmste etmaal van 29 augustus voor Borculo sinds 1981. Het oude record voor het etmaalgemiddelde stond op 21,8°C van 29 augustus 2017. De maximum-temperatuur van 29,2°C werd donderdag 29 augustus geen datumrecord, dat blijft staan voor 29 augustus 2017 met 29,7°C.
In augustus kan het vaak flink warm zijn, in Nederland is het aan de kust zelfs de warmste maand van het jaar. Dit komt doordat het zeewater langzaam opwarmt en de hoogste temperatuur pas aan het eind van de zomer bereikt wordt. Daardoor blijft het aan de kust ook in de nachten warm. Vlissingen heeft een gemiddelde minimum-temperatuur van 14,4°C, maar in het binnenland ligt het gemiddeld minimum rond 10°C. Soms kan in windstille en koude nachten de temperatuur landinwaarts aan het einde van de maand al weer dalen tot in de buurt van het vriespunt. In augustus komt het soms tot een hittegolf. Zelfs in de tweede helft van de maand kan het nog zeer warm zijn. In de afgelopen honderd jaar hadden we vier hittegolven die pas in de tweede helft van augustus begonnen. In 1930 en 1942 begon pas op 26 augustus de hittegolf.
De winter van 1740 had een duur van zes maanden en is voor Nederland mogelijk wel de langste uit de geschiedenis. Er werden toen al waarnemingen verricht in Utrecht en Zwanenburg. Op 8 oktober werd in Duitsland en Frankrijk de wijnoogst door vorst getroffen. December verliep nog wel vrij zacht, verder was het kou die het voor het zeggen had. Op 3 mei viel in Venlo nog 30 centimeter sneeuw. De zomer die volgde werd de koudste van de 18e eeuw. De warmste dag van die zomer was 29 augustus met slechts rond 22°C.
In 2023 werd op 29 augustus de laagste temperatuur bereikt van de maand met 6,8°C op het KNMI-station Eelde en aan de grond daar ook de laagste temperatuur met 4,8°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons van een veldsprinkhaan op het midden van de weg, dat is natuurlijk vragen om moeilijkheden.
– In 2020 in de nacht naar 29 augustus kwam alleen het KNMI-station Ell net onder de 10°C uit met de laagste temperatuur. Het was de eerste nacht sinds 4 augustus met geen enkel KNMI-station met een minimum-temperatuur boven de 15°C. Op 4 augustus 2020 was dat het KNMI-station Lauwersoog met 14,5°C. Met de neerslag kwamen twee KNMI-stations boven de 10 millimeter uit en dat waren de KNMI-stations Den Helder en Hoek van Holland met respectievelijk 11,6- en 11,5 millimeter. Overdag in het noordwesten van het land lokaal pittige buien, zo viel op het KNMI-station Wijk aan Zee 13,3 millimeter en o.a. in Castricum 25 millimeter en in Heemstede 65 millimeter.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de regio Wilhelminaoord in Drenthe in 2020 rond deze dagen. Met de regen op diverse plaatsen flinke plassen water.
– In de nacht naar 29 augustus 2019 met name in het zuidoosten en oosten van het land stevige onweersbuien met flinke donderslagen en neerslag van betekenis. De meeste neerslag viel in de nacht naar 29 augustus 2019 op het KNMI-station Twente met 19,2 millimeter. In Borculo viel in de nacht naar 29 augustus 2019 acht millimeter. In Winterswijk in het buurtschap Henxel viel 30 millimeter, Haaksbergen 25 millimeter, Bredevoort 18 millimeter, in Meddo bij Winterswijk 11 millimeter en in het Ruurlosebroek nagenoeg gelijk met Borculo 8,2 millimeter. Daarentegen op het KNMI-station Cabauw droog.
– In 2019 op 29 augustus in het grootste deel van het land onder de 25°C, alleen de KNMI-stations Eelde, Hupsel en Nieuw Beerta bereikten nog de zomerse grens van 25°C en daar ging de hittegolf nog door. Het KNMI-station De Bilt kwam niet hoger dan 22,6°C en dat betekende einde landelijke hittegolf die totaal zes dagen duurde. Voor Borculo betekende het maximum van 24,6°C ook het einde van de hittegolf met een duur van zeven dagen.
– Op 29 augustus 2018 op het KNMI-station Vlissingen met 19,2°C als minimum het hoogste minimum van de maand.
– In 2017 op 29 augustus op het KNMI-station Ell met 32,1°C als maximum de hoogste temperatuur van de maand. Borculo kwam in 2017 op 29 augustus tot 29,7°C en daarmee de warmste 29 augustus sinds 1981. Het oude record was 28°C van 29 augustus 1990. Borculo kwam in augustus 2017 net niet tot een tropische dag en daarmee voor Borculo de eerste augustusmaand sinds 2014 zonder een tropische dag. In augustus 2018 en augustus 2019 in Borculo vijf tropische dagen, het hoogste aantal voor augustus sinds 2004 toen augustus er ook vijf had. In augustus 2020 in Borculo tien tropische dagen, het hoogste aantal voor augustus sinds 1981. Augustus 1997 is koploper met tropische dagen en wel met zes tropische dagen. De augustusmaand van 2021 telde in Borculo en ook landelijk geen enkele tropische dag. In augustus 2022 in Borculo 11 tropische dagen en in augustus 2023 geen enkele tropische dag.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons in de bossen nabij Klausheide.
KOELE AUGUSTUS-PERIODE
In 2018 eindigde augustus in Borculo onder de 20ºC met 19,5ºC en daarmee mochten we wel spreken van een thermische dip. Het zou een korte thermische dip worden, want september pakte de thermische opmars weer helemaal op. In 2019 eind augustus konden we na de thermische uitspatting ook even wat afkoelen, maar van een thermische dip was absoluut geen sprake. Eind augustus 2020 na die bijzonder warme periode wel een thermisch dipje, want op 26 augustus bleef Borculo steken op 19,6ºC. Maar in september kwam de zomer nog helemaal terug. September 2020 was een warme september-maand met rond het midden van de maand nog zomerse- en tropische dagen. Augustus 2021 heeft weinig zomerse perioden gekend, dit in tegenstelling tot augustus 2022 met meer dan genoeg hitte. September 2022 kwam nog met zes zomerse dagen en twee tropische dagen. Augustus 2023 kwam nog tot tien zomerse dagen en geen tropische dag, maar september die volgde nog met een hittegolf en totaal tien zomerse dagen en vijf tropische dagen.
In 2015 werden in het laatste weekend van augustus de thermische registers nog even flink open getrokken, maar met september op de kalender overgang naar een duidelijk koelere periode en moesten we uiteindelijk geduld hebben tot 11 september voor temperaturen van 20°C en hoger. Dat gebeurde in 2014 al veel vroeger, weet U het nog?
Want even na het midden van augustus 2014 koelde het in Nederland ook behoorlijk af. De gemiddelde temperatuur gedurende de tiendaagse periode van 18 t/m 27 augustus 2014 bedroeg op het KNMI-station De Bilt slechts 13,2ºC en dat is wel rond 4°C koeler dan normaal voor deze tijd. De periode van 18 t/m 27 augustus 2014 was zelfs de meest koele tiendaagse van deze eeuw voor de tijd van het jaar! We moeten daarvoor al weer terug naar 1993 voor een nog koelere tiendaagse periode in augustus. Toen over de periode 22-31 augustus kwam de gemiddelde temperatuur uit op 13,0ºC. Maar het kan nog veel koeler in augustus, in 1920 en 1924 een tiendaagse periode met een gemiddelde temperatuur van 12,6ºC en in 1912 van 6- t/m 15 augustus 13,1ºC.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide, een kleine vos op een vlinderstruik.
NAZOMERSE PERIODE
Elk jaar als de zomer weer op zijn eind loopt komt ook de vraag of er nog een mooie nazomer in het vat zit. Nu blijkt er wel een regelmatig terugkerend patroon in het weer te zitten. Men spreekt ook wel eens van de 36 dagen cyclus. Het blijkt dat er in het luchtstromingspatroon die bij ons het weer bepaalt een cyclus te herkennen is van rond de 36 dagen. Grofweg vertaald, is er een aantal dagen een hogedrukgebied actief dan ook 36 dagen later wederom een hogedrukgebied actief. Dit verklaart ook deels de reden waarom echt slecht weer in Nederland nagenoeg nooit langer aanhoudt dan zes weken, hetzelfde geldt ook voor mooi weer. Natuurlijk zal dit niet altijd exact 36 dagen zijn, die cyclus van 36 dagen is een gemiddelde.
Slaan we de volksweerkunde er op na dan blijkt hier ook een kern van “waarheid” in te zitten. Als voorbeeld nemen we de volgende weerspreuk:
“Begin augustus heet, er volgt een koud winterkleed”!
Om een voorbeeld aan te halen nemen we het jaar 2009, toen kwam bovengenoemde spreuk helemaal uit! De eerste decade van augustus 2009 was warm en de winter van 2010 was een koude winter met heel veel sneeuw! Onderstaande foto is van de winter van 2010 in Borculo.
Voor begin augustus rekenen we met 1-10 augustus. Gaan we van begin augustus 36 dagen vooruit dan zitten we rond 15-25 september, een nazomerse periode rond 15-25 september wordt ook wel de Oudewijvenzomer genoemd. Opnieuw rond 36 dagen verder zitten we rond 15-20 oktober, een nazomerse periode rond 15-20 oktober wordt ook wel het Lucaszomertje genoemd. Conclusie, warmte in de eerste dagen van augustus kan inderdaad een mooie nazomerse periode opleveren.
Ook het verdere verloop van de cyclus van 36 dagen kan gunstig zijn voor de winterliefhebbers. Want vanaf 15-20 oktober opnieuw rond 36 dagen verder zitten we in begin december, met hogedruk in de eerste dagen van december wordt de kans op een winterse periode ook groter. Een winterse periode begin december wordt in de volksweerkunde het Eligiuswintertje genoemd. Tenslotte 36 dagen verder brengt ons in januari, als de positie van het hogedrukgebied dan goed is kan de winter toeslaan! Dat gebeurde in de winter van 2009 wel, toen had Borculo op 7 januari 2009 een temperatuur in de nachtelijke uren van -13,6°C!
Het zal eenieder wel duidelijk zijn dat het hierboven staande absoluut geen garantie zal zijn voor een nazomerse periode na een warme start van augustus. Zo simpel zit het weer niet in elkaar. Het hierboven staande is wel gebaseerd over een lange periode.
Op onderstaande foto riet, wat heeft dat met de nazomer te maken?
De volksweerkunde brengt ons al wel een positief geluid over de nazomer, teweten:
“Komen er pluimen aan het riet, bedenk het is (wordt) nazomer en geniet”!
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2015 in de nacht naar 29 augustus koelde het behoorlijk af tot de laagste temperatuur van 7,6°C op het KNMI-station Woensdrecht. Aan de grond had het KNMI-station Twente 4,5°C.
In de nacht naar 29 augustus 2014 viel er in Henxel bij Winterswijk ruim 11 millimeter en in Meddo bij Winterswijk ruim 9 millimeter. In Borculo viel 3,8 millimeter en in Hengelo (Gld) slechts 1,6 millimeter. Op de KNMI-stations viel in de nacht naar 29 augustus 2014 zeven millimeter in Arcen, Eindhoven en Lauwersoog en in Hupsel zes millimeter.
Moeder Aarde was ook weer onrustig op 29 augustus 2014! In het zuiden van Griekenland kwam het rond 5.45 uur in de nacht naar 29 augustus tot twee aardbevingen met een magnitude van 5,7 en 4,7. Volgens het Geodynamisch Instituut van Athene bevond het epicentrum zich 85 kilometer onder de bodem van de Egeïsche Zee en rond 50 kilometer ten oosten van het schiereiland Peloponnesos en ten westen van het Cycladeneiland Milos.
Op de foto linksonder weilanden waar het gras al gelig werd rond 29 augustus 2013 en de foto rechtsonder een lindeboom die van de droogte de bladeren al liet vallen.
Op 29 augustus 2007 een minimum op het inmiddels opgeheven KNMI-station Soesterberg van 5,1°C en aan de grond 3°C.
Op 29 augustus 2004 op de KNMI-stations Hoogeveen en Twente de laagste temperatuur van augustus 2004 met 6,7°C.
Koud was het op 29 augustus 2001 op het KNMI-station Twente met een minimum-temperatuur van 5,5ºC, de laagste temperatuur van augustus 2001. In de Ardennen bij onze zuiderburen kwam Elsenborn toen tot een minimum van 2,6ºC.
De laagste temperatuur voor het KNMI-station De Bilt voor 29 augustus is 4,4°C uit het jaar 1993.
Op 29 augustus 2011 een koele zomerdag met in Borculo een hoogste temperatuur van slechts 16°C. Het was voor Borculo het laagste maximum sinds 24 juli daarvoor.
In 1998 viel op 28-29 juni in België in Homburg 183 millimeter aan neerslag.
In 1973 viel in de avond van 29 augustus op het KNMI-station De Bilt 11 millimeter aan neerslag.
Op 29 augustus 1968 viel in het Noordhollandse Bergen 97 millimeter.
Op 29 augustus 1961 op het KNMI-station De Bilt met 27,3°C de eerste zomerse dag van augustus 1961.
Op 29 augustus 1919 was er rond Voorthuizen een zware windhoos actief. Honderden bomen waren geknapt. Veel huizen verloren hun dakpannen.
Op 29 augustus 1903 viel er in Schoorl 30 millimeter neerslag.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries uit Kudelstaart. Op de foto een ongebruikelijke lege C-pier i.v.m. het onschadelijk maken van de bom op Schiphol op 29 augustus 2012. Gelukkig werkte het weer op 29 augustus 2012 wel mee, droog en veel zon. Op de foto zijn de graafwerkzaamheden te zien aan het eind van de pier aan de linkerzijde.
UITBARSTING VULKAAN BARDARBUNGA
Onrustig was het op IJsland met de uitbarsting van de vulkaan Bardarbunga in de nacht naar 29 augustus 2014. Vooralsnog ging het om een kleine lava-uitbarsting die nog weinig gevolgen had en de luchtvaartautoriteiten hadden code rood afgegeven. Code rood is wel de hoogste waarschuwing die kan worden afgegeven. Het luchtruim boven de vulkaan was voor de zekerheid dicht, ondanks dat er geen as was gevonden. Het was al een week onrustig rondom de vulkaan Bardarbunga, de grootste vulkaan op IJsland. De vulkaan ligt onder de ijskap van de Vatnajökull-gletsjer in het zuidwesten van het land en is gelegen in het centrum van het eiland. De Bardarbunga is in 1910 voor het laatst tot uitbarsting gekomen. De laatste grote uitbarsting was in 1477, toen de vulkaan voor een enorme aswolk zorgde en de grootste lavastroom in de laatste 10.000 jaar op aarde veroorzaakte. De vulkaan is het hoogste punt van de Vatnajokull, de grootste gletsjer van IJsland. Ook in de jaren negentig was de vulkaan twee keer actief.
We weten allemaal nog wel hoe het kan verkeren met een vulkaan-uitbarsting! Kunt U onderstaande foto nog herinneren van april 2010? Op Schiphol waren de medewerkers geregeld een partijtje voetbal aan het spelen omdat er geen vliegtuig kon landen of opstijgen als gevolg van de vulkaanuitbarsting op IJsland van de vulkaan Eyjafjallajökull.
IJsland kent wel zo’n 140 vulkanen en daarvan zijn er nog rond 30 actief. U hoeft overigens niet bang te zijn dat deze 30 actieve vulkanen ook op uitbarsten staan, een vulkaan wordt actief genoemd als het in de laatste 10.000 jaar nog tot uitbarsting is gekomen. Sinds 2000 zijn er op IJsland vier vulkanen tot uitbarsting gekomen.
Hieronder ziet U een plaatje van de locaties van de vulkanen op IJsland.
Op IJsland komen ook vulkanen voor die onder gletsjers liggen en dat kan behoorlijk catastrofaal uitpakken bij een uitbarsting. De laatste grote vulkaanuitbarsting onder een gletsjer was de uitbarsting van de vulkaan Bardarbunga onder de gletsjer Vatnajökull, dit is nummer 2 op bovenstaand plaatje. Door deze uitbarsting op 29 september 1996 kwam er een gigantische hoeveelheid smeltwater vrij die in het ondergrondse gletsjermeer Grimsvötn stroomde. Ondertussen waren hete gassen door de 600 meter dikke gletsjer gebroken en ontstond er boven de gletsjer een kilometers hoge wolk van gassen, stoom en as. Op 5 november 1996 overstroomde het Grimsvötn-meer en het smeltwater brak door de gletsjer en stroomde met een snelheid van 40.000 kubieke meter per seconde richting zuidkust. Door deze kolkende stroom van modder, stenen en ijsblokken werden telefoonkabels, elektriciteitsleidingen en de enige verbindingsweg tussen het zuidwestelijke en het zuidoostelijke deel van IJsland totaal vernield.