VAN JAAR TOT JAAR SOMS EXTREEM GROTE TEMPERATUURVERSCHILLEN IN SEPTEMBER!
BIJZONDERHEDEN 14 SEPTEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
In 2018 op 14 september op het KNMI-station Twente grondvorst met -0,7°C. Het was niet de eerste grondvorst van het naseizoen, want het KNMI-station Twente had op 1 september ook al grondvorst met -0,4°C. In september kunnen de minimum-temperaturen van jaar tot jaar soms grote verschillen vertonen. De KNMI-stations Vlissingen en Den Helder hadden een tropennacht met een minimum-temperatuur van boven de 20°C in de nacht naar 14 september 2016. Het KNMI-station Den Helder had in 2016 in de nacht naar 14 september een minimum-temperatuur van 20,9°C en het KNMI-station Vlissingen had met 21,6°C de warmste septembernacht voor Nederland sinds zeker 1901! Het oude record van de warmste septembernacht stond op 20,9°C van 5 september 1949 op het KNMI-station Maastricht. Maar in 2016 op 14 september op het KNMI-station Vlissingen geen tropennacht omdat later op de dag de laagste temperatuur werd bereikt met 20,2°C. Dat lukte in 2023 wel op 10 september op het KNMI-station Vlissingen met over het hele etmaal geen lagere temperatuur dan 21,1°C en dat is voor Nederland het record.
Het hierboven staande is wel totaal het tegenovergestelde van 14 september 2003! De datum 14 september is een bijzondere datum, namelijk met de vroegste eerste vorst op waarnemingshoogte! Dat was op 14 september 2003 met -0,3°C op de Landbouwuniversiteit Wageningen. Hiervoor was dat 15 september 1971 te Wageningen. Op 14 september 1991 kwam het nog tot grondvorst op het KNMI-station Hoogeveen met -1,4°C.
Onderstaande foto is afkomstig van Peter de Vries, op de foto “industriewolken”. Door uitstoot van veel vocht door de industrie ontstaan er in de koudere lucht ook stapelwolken.
In 2022 op 14 september had het KNMI-station Arcen met 16,5°C als maximum-temperatuur in de nachtelijke uren een hoger maximum dan overdag met 15,0°C. Verder verliep 14 september 2022 nat met de meeste neerslag vanaf middernacht tot in de avond 20 uur op het KNMI-station Ell met 24,5 millimeter. In de nachtelijke uren viel op het KNMI-station Westdorpe 8 millimeter en overdag op het KNMI-station Ell 20,9 millimeter.
Groot was het temperatuurverschil op het KNMI-station Arcen, op 13 september 2022 nog 26,1°C en de volgende dag 14 september slechts 15°C! Wel een verschil van ruim 11°C en dat in combinatie met veel regen mag je wel spreken van een “koude douche”!
Voor Borculo op 14 september 2022 met 19,1°C de laagste maximum-temperatuur sinds 1 juni toen de temperatuur al bleef steken bij 18,1°C.
Op onderstaande foto het KNMI-station Vlissingen, daar op 10 september 2023 in het hele etmaal boven de 20°C.
– In 2020 in de nacht naar 14 september bleef het KNMI-station Vlissingen als enige boven de 15°C met de laagste temperatuur en wel met 15,6°C. Overdag op 14 september eindelijk met een oostelijke wind weinig tot geen hinder van de rookrestanten van de bosbranden in Amerika. De tropische grens werd bereikt in Brabant, Limburg en in de Achterhoek. Landelijk kwam het datumrecord voor 14 september nog niet in gevaar, dat blijft staan voor het KNMI-station Deelen met 32,7°C. Maar de KNMI-stations Gilze-Rijen en Maastricht kwamen daar nog wel in de buurt met 31,6°C gevolgd door het KNMI-station Eindhoven met 31,5°C.
– In de nacht naar 14 september 2019 de laagste temperatuur van 3,5°C op het KNMI-station Hupsel en aan grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met 1,0°C.
– In 2018 in de nacht naar 14 september de laagste temperatuur van 3°C op het KNMI-station Ell en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -0,7°C, het KNMI-station Ell had aan de grond 1,4°C en het KNMI-station Hupsel 1,6°C.
– Voor Borculo in 2017 met 14,9°C op 14 september nog niet de koudste 14 september, want in 1998 bleef de temperatuur al hangen bij 12,4°C overdag. In 2017 liep de neerslag in september ook behoorlijk op, in het westen/noordwesten was rond deze tijd al over de 200 millimeter naar beneden gekomen en in Borculo 80 millimeter tegen in 2018 over dezelfde periode 21 millimeter. Over de eerste 14 etmalen in september 2019 in Borculo 22 millimeter, in september 2020 17 millimeter, in september 2021 8 millimeter, in september 2022 27 millimeter en in september 2023 15 millimeter.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de Nieuwe Wildernis bij de Oostvaardersplassen. Naast koninkspaarden kom je daar ook lepelaars, zilverreigers en verschillende eenden en ganzen tegen.
TROPISCH MET EEN REGEN VAN TEMPERATUURRECORDS
Het KNMI-station Arcen bereikte op 14 september 2016 een maximum-temperatuur van 32,4°C en daarmee de vijfde zomerse dag op rij en daarvan drie tropisch en dat betekende een hittegolf. Voor Nederland ongekend zo laat in het seizoen nog een hittegolf. Voor het laatst gebeurde dat in 1947 met een hittegolf vanaf 11 t/m 16 september. Voor het KNMI-station Arcen al de derde hittegolf van 2016, ook in juli en in augustus kwam het daar tot een hittegolf. In 2017 op het KNMI-station Arcen één hittegolf en wel in de tweede helft van juni. Maar in 2018 twee hittegolven waarvan één hele lange hittegolf op het KNMI-station Arcen, de eerste was van 27 juni tot 7 juli 13 dagen lang en de tweede van 12 juli tot 8 augustus 28 dagen lang.
Op 14 september 2016 overdag zonovergoten voor het hele land en verder droog, maar wel een “regen” van temperatuurrecords voor de meeste stations. Landelijk liepen de maximum-temperaturen uiteen van 32,7°C op het KNMI-station Deelen tot 28,5°C op het KNMI-station Terschelling. De KNMI-stations o.a. Hupsel en Voorschoten hadden de meeste zonuren met 11,7 uur, daarentegen op de KNMI-stations o.a. Vlissingen en Westdorpe 10,3 uur zon. In Borculo een maximum-temperatuur van 32,3°C en daarbij 11,8 uur zon.
Op onderstaande foto het KNMI-station Arcen, daar nog een hittegolf rond deze tijd in 2016.
In 2017 op 14 september temperaturen die nog niet tot de helft kwamen van 14 september 2016! Het dagrecord voor het KNMI-station De Bilt voor 14 september stond tot 2016 op 28,2°C en dat werd gemeten in 1964. Dit dagrecord werd werkelijk verpulverd op 14 september 2016, het KNMI-station De Bilt kwam op 14 september 2016 tot 31,4°C. Verder voor het KNMI-station De Bilt met een etmaalgemiddelde van 23°C ook een datumrecord, het oude record was 21,9°C van 14 september 2006.
Ook het landelijk record voor 14 september werd 14 september 2016 verpulverd, dat stond op 31,3°C van 14 september 1964 op het KNMI-station Volkel. Het nieuwe landelijke record voor 14 september is sinds 2016 32,7°C van het KNMI-station Deelen.
Ook in Borculo 14 september 2016 een nieuw dagrecord voor 14 september, dat stond nog op 28,8°C van 14 september 2006. Dat record werd 14 september 2016 maar liefst met 3,5°C voorbij gestreefd met 32,3°C, echt ongekend zo’n verschil zo laat in het seizoen.
NEERSLAG
De tegenstellingen kunnen van jaar tot jaar bijzonder groot zijn, hierboven had ondergetekende het over een “regen” van temperatuurrecords, maar in september kan het ook werkelijk water regenen in overvloed. In het verleden op 14 september regelmatig kletsnatte geluiden. In 2015 op 14 september nog 22 millimeter op het KNMI-station Hupsel. En wat te denken van 14 september 1998! In 1998 viel in het etmaal van 14 september 134 millimeter regen in Dirksland en dat was goed voor een septemberrecord. Lokaal stond er 40 centimeter water op de akkers. Van 12- t/m 15-september 1998 viel er in Dirksland 150 millimeter neerslag. Restanten van de ex-cycloon Earl waren in de depressie opgenomen. De vijfde cycloon in het Caribisch gebied in 1998. Enkele andere neerslagcijfers waren: Tholen 114 millimeter, Wouw 110 millimeter, Pernis 109 millimeter, Poeldijk 104 millimeter en Hoogvliet 101 millimeter en in het noordoosten bleef het droog. De neerslag in Dirksland was de op drie na grootste dagsom van de eeuw in ons land. Verder was het ook erg koud, in De Bilt was het nog niet eerder zo vroeg zo koud overdag, het werd niet warmer dan 10,9°C.
Overigens waren de neerslagverschillen in september 2018 ook erg groot! Zo viel op het KNMI-station Arcen slechts 25 millimeter en op het KNMI-neerslagstation Boskoop 231 millimeter. Ook in september 2019 grote verschillen in neerslag van 31 millimeter in Oost-Maarland tot 179 millimeter in Delfzijl. In september 2020 ook vrij grote neerslagverschillen van 158 millimeter in Haamstede en in Ovezande 162 millimeter tot 41 millimeter in het Brabantse Nuland en op Vlieland. In september 2021 geen extreme neerslaghoeveelheden, wel een aanzienlijk onderling verschil van 68 millimeter in Mill en 10 millimeter in Bergen op Zoom. September 2022 kwam ook met een groot neerslagverschil van 279 millimeter in Dirksland tot 49 millimeter in Denekamp.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2017 op 14 september buien met onweer en in ’s Gravenzande in het Westland kwam het nog tot een windhoos of valwind. Deze veroorzaakte veel schade, kapotte daken door gesneuvelde dakpannen en diverse kassen van tuinders moesten het ontgelden. Niet zo verwonderlijk, want het KNMI-station Hoek van Holland had de hoogste windstoot met 93 kilometer per uur en daar werd even windkracht negen gemeten en dat is stormkracht! In ’s Gravenzande kwam het tot een windhoos met een kracht van EF1.
In Borculo viel op 14 september 2015 overdag 18,2 millimeter en daarmee kwam het etmaaltotaal uit op 19 millimeter. Daarbij in Borculo in de middag pittige buien met onweer en hagel. Het KNMI-station Hupsel kwam over het hele etmaal tot 23 millimeter en in Haamstede viel over het hele etmaal 48 millimeter. Het KNMI-station Vlissingen kwam tot een hoogste windstoot van 72 kilometer per uur. In Arnhem, De Bilt en Nijverdal kwam het nog tot een windhoos zonder schade.
Onderstaande foto is van 14 september 2015 van de vulkaan Aso die tot uitbarsting kwam in Japan. De vulkaan Aso ligt op het meest zuidelijk gelegen Japanse eiland Kyushu. De vulkaan Aso is 1592 meter hoog en één van de meest actieve vulkanen van Japan. Het is ook een populaire wandelplaats. Volgens de autoriteiten waren er op het moment van de uitbarsting een handvol bezoekers nabij de top van de vulkaan, maar iedereen kon veilig geëvacueerd worden. Japan is regelmatig het toneel van aardbevingen en vulkaanuitbarstingen, deze van 14 september 2015 kwam onverwachts.
In 2010 op 14 september viel er 17 millimeter neerslag op het KNMI-station Hoogeveen en daar regende het maar liefst 21 uur!
In de nacht naar 14 september 2006 een tropennacht op het KNMI-station Rotterdam met een laagste temperatuur van 20,1ºC.
In 1998 een groot contrast met op het inmiddels opgeheven KNMI-station Soesterberg 1,4°C bij windstil weer. Nog geen 100 kilometer naar het zuidwesten woedde aan zee een noordwesterstorm! In Hoek van Holland viel in 24 uur tijd 100,2 millimeter.
Op 14 september 1998 werd in Dirksland, gelegen op Overflakkee, 134 millimeter neerslag afgetapt, lokaal stond er 40 centimeter water op de akkers. In Anna Jacobapolder viel 123 millimeter. Aan de kust kwam het die dag tot storm. Dat was onderdeel van een enorm waterballet tussen 10 en 15 september. Daarbij kwamen grote delen van het Westland onder water te staan. In het Belgische Brasschaats viel in 12 uur tijd 140 millimeter. Dan te bedenken dat het droog bleef in het noordoosten van Nederland.
Op 14 september 1991 werd in Lobith de laagste stand van de Rijn gemeten, althans wat de 20e eeuw betreft. Er werd op die dag een stand geregistreerd van 7.24 meter boven NAP. Een nieuw record werd bereikt in augustus 2022 met 6.48 meter boven NAP op 18 augustus.
In 1986 op 14 september op het inmiddels opgeheven KNMI-station Oost-Maarland met 21,4°C de hoogste temperatuur van de maand. In de ochtend van 14 september een neerslagaftapping over 24 uur in Schoondijke en Scheveningen van 16 millimeter en in Uithuizen 15 millimeter. Het was in de periode van 9 t/m 20 september dat het in de nachten op het KNMI-station Eelde tot acht nachten met grondvorst kwam en op het KNMI-station Twente zeven nachten met grondvorst.
Op 14 september 1969 op het KNMI-station Eelde een maximum-temperatuur van 27,8°C. Het KNMI-station Den Helder kwam tot 21,4°C.
Op 14 september 1964 op het KNMI-station De Bilt met 28,2°C een datumrecord tot 2016 toen het maximum voor 14 september 31,4°C werd. Op het inmiddels opgeheven KNMI-station Venlo op 14 september 1964 31,6°C. Het KNMI-station Volkel ging die dag van 5,8°C als minimum naar het maximum van 31,3°C en daarmee een amplitude van 25,5°C. In Beek viel die dag in 1,5 uur tijd 37 millimeter.
Op 14 september 1941 op het KNMI-station Maastricht een maximum-temperatuur van 13,9ºC. Door de homogenisatie van data door het KNMI is dit maximum sinds 2016 herleid tot 13,2ºC.
In 1939 op 14 september in de ochtend een 24-uursaftapping in Oldebroek van 57 millimeter, in Hembrug 40 millimeter en in Ovezande 34 millimeter. Overdag viel in Nijbroek 29 millimeter, in Oude Ade bij Leiden 43 millimeter, in Velsen 37 millimeter, in Lisse en Zandvoort 34 millimeter en in St. Jansteen 32 millimeter.
Op 14 september 1935 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk een onweersbui met 22 millimeter.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn op 14 september 2014, daar viel geregeld wat regen met totaal één millimeter.
NUT RUIMTEVAART
Er wordt wel eens geroepen of het allemaal wel waard is die ruimtevluchten, het kost allemaal wel een mooie duit. Door de jaren heen zijn er talrijke experimenten uitgevoerd waarbij we moeten denken aan technologie-experimenten, natuurkunde-experimenten, biologische onderzoeken en studies naar het gedrag van het menselijk lichaam onder gewichtloosheid. De NASA zegt dat hiermee zeer belangrijke doorbraken zijn behaald op diverse uiteenlopende gebieden. Zo is er veel te weten gekomen over de bestrijding van voedselvergiftiging, de behandeling van kanker en de ontwikkeling van nieuwe materialen die in de toekomst van toepassing kunnen zijn in de ruimtevaart. Het ISS-ruimtestation was in het voorjaar van 2011 voltooid.
Vergeet niet dat zonder ruimtevaart het gat in de ozonlaag niet ontdekt was en hadden we nog geen idee of de aarde nou echt warmer wordt of niet. En wat te denken van televisie via de satellietschotel, of de navigatie in de auto dat steeds populairder wordt, dit was zonder de ruimtevaart niet denkbaar geweest. Ook de weersvoorspelling is door de ruimtevaart nu een stuk beter en verder gekomen.
Hieronder een recente foto van het ruimtestation ISS.
Maar ook aan de ruimtevaart kleven wel nadelen, wat dacht U van ruimteafval. Per lancering brengen we namelijk niet alleen satellieten, ruimteschepen, telescopen of sondes omhoog, maar ook tientallen stukken afval. Het gaat om losgeslagen isolatiemateriaal, brokstukken van een raket of complete onderdelen, gereedschap dat tijdens een ruimtewandeling wegdreef en nog veel meer. Voorwerpen in een omloopbaan rond de aarde bewegen snel en zelfs een klein stukje ruimtepuin kan flinke schade aanrichten. Zo moeten we wel denken dat er honderdduizenden brokjes afval rond de aarde zwerven. Een deel daarvan valt uiteindelijk terug op aarde en verbrandt door wrijving met de atmosfeer. Grote brokstukken worden met radarinstallaties gevolgd zodat satellieten en ruimtestations ze kunnen ontwijken.
Onderstaande foto geeft het ruimteafval weer, de foto zegt genoeg.
In Australië zijn wetenschappers van plan om m.b.v. de Murchison Widefield Array (MWA) naar radiostations te luisteren en daarmee te voorkomen dat satellieten en rondzwervend afval in de ruimte tegen elkaar knallen, zoals helaas af en toe gebeurd is. De Murchison Widefield Array (MWA) is een radiotelescoop die een voorloper is van het twee miljard dollar kostende en nog te bouwen Square Kilometre Array (SKA) project.
Met de MWA is men er al in geslaagd om enkele lokale radiozenders te beluisteren en in het signaal de doorkomst te meten van het internationale ruimtestation ISS, dat 500 kilometer hoog overvloog. Op dit moment is het al mogelijk om door het nauwkeurig beluisteren van die stations met de MWA tien objecten in de ruimte tegelijk in de gaten te houden, niet alleen satellieten, maar ook stukken ruimteafval.
Onderstaande foto geeft ook ruimteafval weer met de aarde in het midden.
