WARMTEPUNTEN ZIJN NOG MOGELIJK TOT IN OKTOBER!
ALS DE KOEKOEK VOOR HET LAATST ROEPT, DAN IS DE “ZOMER” PAS VERSNOEPT!
BIJZONDERHEDEN 26 SEPTEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Nu in september 2024 nog geen zonloze dag, september 2023 verliep in Borculo zonder een zonloze dag. In september 2022 in Borculo op 26 september de tweede zonloze dag van die maand. In 2019 op 26 september voor Borculo de eerste zonloze dag van de maand, gemiddeld telt september in Borculo drie zonloze dagen. September 2020 is de laatste septembermaand die meer dan drie zonloze dagen had en wel totaal vier zonloze dagen en daarvoor had september 2014 nog drie zonloze dagen. De septembermaanden van 2021, 2019, 2018 en 2017 hadden twee zonloze dagen en september 2016 één zonloze dag. September 2023 en daarvoor september 2015 zijn de laatste septembermaanden met geen enkele zonloze dag in Borculo. September 2024 is nog in de race om zonder een zonloze dag de boeken in te gaan.
De temperatuur lag nu op donderdag 26 september in de middag 2,3°C lager dan een jaar geleden op 26 september in Borculo. Het verschil tussen 26 september 2023 en 2022 is nog veel groter tot zelfs ruim 10°C. Nu op donderdag 26 september in Borculo 20,1°C in de middag als hoogste temperatuur, dat was in 2023 op 26 september 22,4°C en in 2022 op 26 september 12,1°C. In 2022 met 12,1°C als maximum-temperatuur een nieuw (koude) datum-record, dat stond op 13,0°C van 26 september 1993. Ook de KNMI-stations Hupsel en Twente bereikten met respectievelijk met de maximum-temperaturen van 11,8°C en 11,6°C een nieuw datum-record op 26 september 2022. Dat stond op 12,9°C voor het KNMI-station Hupsel van 26 september 1993 en voor het KNMI-station Twente op 12,9°C van 26 september 1954.
Niet alleen de temperatuur was in 2023 op 26 september o.a. in Borculo met ruim 10°C hoger dan in 2022, ook meer zon in 2023! Op 26 september 2023 in Borculo 3,8 uur zon tegen een zonloze dag op 26 september in 2022. Nu op donderdag 26 september in Borculo rond 3 uur zon.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning in de regio Nieuwerkerk a/d IJssel van de ondergaande zon.
De afgelopen jaren rond deze tijd al regelmatig echt herfst! Zo verliep het etmaal van 26 september 2022 nat met vanaf middernacht tot in de avond 20 uur op het KNMI-station Hoek van Holland 18,3 millimeter. In de nachtelijke uren viel op de KNMI-stations Lauwersoog en Eelde respectievelijk 2,5- en 1,4 millimeter en overdag op de KNMI-stations Hoek van Holland en Voorschoten respectievelijk 17,8- en 13,4 millimeter.
Nog veel natter was het in 2020 op 26 september met op het KNMI-station Wilhelminadorp met 77 millimeter neerslag een nieuw landelijk datum-record voor de neerslag. Het oude datum-record voor de neerslag stond op 29,6 millimeter op het KNMI-station Schiphol van 26 september 1999. Op de KNMI-stations Westdorpe en Vlissingen ook kletsnat op 26 september 2020 met respectievelijk 55,9- en 46,5-millimeter. Op het KNMI-station Wilhelminadorp viel vanaf de avond van 25 september tot de avond van 26 september zelfs 88 millimeter.
Verder op 26 september 2020 nog 31,2 millimeter op het KNMI-station Woensdrecht gevolgd door 29 millimeter op de KNMI-stations Vlissingen en Westdorpe en 23,5 millimeter op het KNMI-station Hoek van Holland. In Zeeland viel op veel amateurstations 35-40 millimeter en in Haamstede 62 millimeter.
Verder ook veel wind met in het kustgebied van Noord-Holland in 2020 op 26 september windkracht 8 stormachtig. Wel grote verschillen in windkracht op onderling korte afstand. In Zeeland/Zuid-Holland enige tijd windkracht 8-9 tot 10 met een noordwesterstorm met op het KNMI-station Hoek van Holland een windstoot van 114 kilometer per uur. Het werd de eerste herfststorm sinds 29 oktober 2017, maar wel de zesde storm van 2020.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries op Schiphol.
– In 2021 viel op 26 september in Albergen 5 millimeter aan neerslag. Maar in Lisse viel in september 2021 t/m 26 september geen meetbare neerslag en in Rotterdam amper 1 millimeter.
– In de nacht naar 26 september 2015 minimum-temperaturen van 2,2°C op het KNMI-station Deelen tot 11,1°C op het KNMI-station Vlieland. De 2,2°C op het KNMI-station Deelen werd de laagste temperatuur van de maand. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Gilze-Rijen met 0,9°C.
– In 2018 op 26 september was de dagelijkse gang van de temperatuur, ook wel amplitude genoemd, lokaal vrij groot. Zo ging het KNMI-station Ell van 2,6°C als minimum naar het maximum van 19,5°C en daarmee een amplitude van bijna 17°C en dat is voor de tijd van het jaar toch behoorlijk. Dat was in 2015 op 26 september ook zo, toen ging het KNMI-station Deelen van het minimum van 2,2°C naar het maximum van 17,8°C met een verschil van 15,6°C.
– In 2018 in de nacht naar 26 september de laagste temperatuur van 2,6°C op het KNMI-station Ell en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -0,4°C.
Onderstaande foto maakte Dick Scheer uit Woudenberg, evenals op de ochtend van 25 september 2018 ook op de vroege ochtend van 26 september 2018 op enkele plaatsen ijsvorming op een plat dak. Zoals we aan de grond spreken van klompvorst, zo kunnen we op de platte daken spreken van dakvorst. IJsvorming op platte daken kan al ontstaan bij temperaturen die op waarnemingshoogte nog ruim boven het vriespunt liggen.
Onderstaande foto maakte Dick Scheer, dakvorst.
SEPTEMBERWARMTE
Sinds het begin van de metingen is het 8 keer voorgekomen dat bij het KNMI in De Bilt een tropische dag werd gemeten in september, de laatste keer in september 2023 twee dagen. daarvoor in september 2020 en in september 2016 ook twee dagen. Op 26 september 1967 werd het 30,4°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Buchten, altijd nog de hoogste temperatuur van de derde decade van september sinds 1901 en de meest late tropische dag voor Nederland.
Het kan overigens ook op 26 september nog wel warmer! Op 26 september 2011 in Borculo een maximum-temperatuur van 24,7°C. Voor Borculo betekende dat een datumrecord voor de 26e september. Hiervoor was de hoogste temperatuur voor 26 september 23,1°C in 1998. Voor Borculo was de 24,7°C van 26 september 2011 toen de op één na hoogste temperatuur zo ver in het seizoen. Alleen op 4 oktober 1983 werd het nog iets warmer met 25°C in Borculo en in 2011 op 1 oktober in Borculo ook nog 25,7°C. Maar die records zijn in 2018 gesneuveld, op 13 oktober 2018 in Borculo nog 27,5°C en de volgende dag 14 oktober ook nog een zomerse dag met 25,9°C. Voor Borculo zijn dit de twee zomerse dagen meest ver in het seizoen.
Dit jaar in september in Borculo op 2 september nog een tropische dag met 30,3°C, in september 2023 in Borculo op 10 september nog een tropische dag met 30,6°C en in september 2022 in Borculo op 5 september nog een tropische dag met 31,1°C. Een tropische dag in september had Borculo ook in de jaren 2020, 2016, 2013, 2012 en in 1999. In september 2016 zelfs nog drie tropische dagen.
In september zijn warmtepunten ook nog heel goed mogelijk. Zoals bekend worden deze behaald door de som van het etmaalgemiddelde dat boven de 18°C uitkomt. In 2011 op 26 september in Borculo met een etmaalgemiddelde van 18,5°C ook nog 0,5 warmtepunt. September 2011 kwam daarmee op ruim 12 warmtepunten. Uiteindelijk zou september 2011 in Borculo 12,8 warmtepunten behalen, toen het hoogste aantal voor september sinds 2006. De septembermaanden van 1999 en 2006 waren koplopers tot 2023 met het aantal warmtepunten, respectievelijk met 38- en 31 warmtepunten. Want september 2023 kwam tot 43 warmtepunten en dat is het record voor september in Borculo.
September 2012 had t/m 26 september 4,9 warmtepunten in Borculo en daar bleef het bij. September 2013 had in Borculo t/m 26 september 14 warmtepunten en daar bleef het ook bij voor september. In september 2014 t/m 26 september bijna acht warmtepunten en daar bleef het ook bij. In september 2015 in Borculo geen warmtepunten. In september 2016 t/m 26 september 30 warmtepunten in Borculo en daar bleef het ook bij, dat is het op twee na hoogste voor september. September 2017 had t/m 26 september in Borculo één warmtepunt en dat liep nog op tot 1,8 warmtepunt. September 2018 had t/m 26 september 16 warmtepunten en over de hele maand ook 16 warmtepunten. De septembermaand van 2019 telde t/m 26 september 0,8 warmtepunten in Borculo en over de hele maand ook 0,8 warmtepunten. September 2020 kwam in Borculo tot 8,5 warmtepunten t/m 26 september en dat werd ook het totaal over de maand. September 2021 had t/m 26 september 12 warmtepunten en dat werd ook het totaal over de maand. In september 2022 26,2 warmtepunten en dat is het hoogste aantal voor september sinds 2016 toen september tot 30 warmtepunten kwam.
Uit het bovenstaande wordt wel duidelijk dat na 26 september veelal geen warmtepunten meer worden behaald. Maar daarop was 2018 ook een uitzondering. In 2018 op 12- t/m 14 oktober en op 16 oktober nog warmtepunten in Borculo met respectievelijk 1,3- , 3,7- , 1,6- en 0,2 warmtepunten. Voor Borculo de meest late data in het seizoen met warmtepunten. Totaal had oktober 2018 in Borculo 6,7 warmtepunten, het hoogste aantal voor oktober sinds 1981. Ook oktober 2017 had in Borculo nog 0,6 warmtepunten.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning eerder deze maand september, de reiger genoot dit jaar regelmatig in september van de “warmtepunten”.
VOGELTREK
Eén van de eerste vogelsoorten die vertrekt is de koekoek. Via Europa, de Middellandse Zee en de Sahara vertrekt de koekoek naar Centraal- en Zuid-Afrika. Maar niet alle koekoeken vertrekken tegelijk. De volwassen vogels trekken in augustus al weg. De jonge vogels die dit jaar uit het ei zijn gekomen vertrekken pas in de loop van oktober. Dat kan omdat vader en moeder koekoek de zorg voor hun jongen aan andere vogelsoorten hebben overgelaten. Dat is natuurlijk wel gemakkelijk maar het schept ook een probleem. Hoe kunnen de jonge koekoeken, zonder de hulp van de oudere vogels, vanuit ons land de weg naar Zuid-Afrika vinden?
Dit kan omdat ze de informatie in welke richting en hoe ver ze moeten trekken van hun ouders hebben meegekregen. Het is erfelijke informatie die elke jonge koekoek van zijn natuurlijke ouders ontvangt. In september moet de jonge vogel gehoorzamen aan een natuurlijke drang die hij niet kan weerstaan, de drang namelijk om in een bepaalde richting over een bepaalde afstand te vliegen. Pas als de juiste afstand is afgelegd komt de vogel tot rust. Zo komt hij vanzelf in het juiste winterkwartier aan.
Van de koekoek zegt de volksweerkunde: “Als de koekoek voor het laatst roept, dan is de zomer weer versnoept”! Leuk en aardig, maar de koekoek zal U niet vertellen wanneer zijn laatste roep is in het seizoen.
Hieronder een foto van de koekoek.
Zoals wel bekend is legt de koekoek haar ei altijd in het nest van een andere vogel. Het liefst laat ze de kleine karekiet haar ei uitbroeden. Karekieten bouwen hun nest van oude natte rietstengels. Ze vlechten er een stuk of vijf aan elkaar en dan ontstaat er een rond en diep nest. Het nest van de karekieten is zo stevig en diep dat de koekoek met vertrouwen haar ei daarin kan leggen. Hier zal haar jong veilig uit het ei komen. Omdat het nest erg diep is kunnen de eitjes er zelfs bij de zwaarste storm niet uitvallen. Het koekoeksjong kruipt eerder uit het ei dan de kleine karekieten. Als zijn “pleegouders” niet kijken kiept hij snel de andere eieren uit het nest. Toch blijven de karekieten hem als hun kind behandelen en ze zullen hem voeden tot hij groot genoeg is om voor zichzelf te kunnen zorgen. Vaak stort het nest dan in omdat het koekoeksjong te zwaar is geworden.
Op onderstaande foto de kleine karekiet.
De huiszwaluwen, oeverzwaluwen en boerenzwaluwen zijn begin oktober voor het grootste deel al weg. De gierzwaluw begint meestal wat later weg te trekken. De stand van de zon en daglichtlengte zijn normaal de maatstaven voor de zwaluw om te vertrekken.
Over de vogeltrek heeft de volksweerkunde ook zijn mening en wel: Trekt de vogel voor Sint Michiel (29 september) niet, geen winter ligt in het verschiet.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In de nacht naar 26 september 2015 koelde het flink af en het werd de koudste nacht sinds 24 mei 2015 toen het KNMI-station Wijk aan Zee -0,6°C had als minimum. Tot grondvorst kwam het in de nacht naar 26 september 2015 nog net niet.
Op 25 september 2015 kwam er gelukkig positief nieuws over het KNMI-station Twente, zie hieronder het artikel in de Tubantia van 25 september 2015. Dat is toch een hele goede zaak, het KNMI-station is zeker een heel opmerkelijk station en dat zeker als het om lage temperaturen gaat.
Alaska werd getroffen door een flinke aardbeving op 26 september 2014 met een kracht van 6,2 op de schaal van Richter en het epicentrum lag rond 140 kilometer ten noordwesten van de stad Anchorage op een diepte van ongeveer 102 kilometer.
Onderstaande foto maakte Johan Effing van de Oelermars, het was er druk met ganzen op 26 september 2014. Voor Borculo op 26 september 2014 de derde zonloze dag van september 2014.
De aarde was in de laatste week van de herfstmaand september 2013 behoorlijk onrustig. Op 24 september 2013 werd Pakistan opgeschrikt door een zware aardbeving met een kracht van 7.8 op de schaal van Richter. Op 25 september 2013 een aardbeving in Peru met een kracht van 7.0 op de schaal van Richter.
Op 26 september 1993 viel in het Groningse Zuidhorn 61 millimeter neerslag.
In de nacht naar 26 september 1986 daalde de temperatuur op het inmiddels opgeheven KNMI-station Epen tot -0,2°C.
De laagste temperatuur voor het KNMI-station De Bilt voor 26 september is precies 0°C en dat was in 1928. Door de homogenisatie van data door het KNMI is dit minimum sinds 2016 herleid tot -0,8°C.
Op 26 september 1967 werd op het inmiddels opgeheven KNMI-station Buchten 30,4°C gemeten, de hoogste temperatuur voor de derde decade van september voor Nederland.
Op 26 september 1967 werden drie dagrecords op het KNMI-station De Bilt gemeten. Het minimum was 15,6°C, het maximum 25,1°C en het etmaalgemiddelde 19,8°C.
AUTOMATISERING WAARNEMINGEN
De automatisering van waarnemingen doet nu ook zijn intrede op schepen. Door automatisering van het verzamelen van meteorologische gegevens op schepen werd het handmatig bijhouden van de logboeken door zeevarenden in de loop van 2012 overbodig. Op zee werden weerwaarnemingen gemeten op schepen van de zogenaamde VOS-vloot en dat staat voor Voluntary Observing Ships en digitaal verzonden naar de betrokken meteorologische instituten. In 2011 zijn in april op het KNMI in De Bilt voor de laatste keer de Koninklijke medailles en barometers uitgereikt aan zeevarenden voor hun verdiensten voor de maritieme meteorologie.
Hieronder een foto van een schip behorende bij de VOS-vloot.
