ZONDAG UITGEREKEND OP DE DAG VAN SINT MICHIEL EEN PRACHTIGE DAG!
BIJZONDERHEDEN 29 SEPTEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
De datum 29 september is de naamdag van Sint Michiel en als de temperatuur rond deze tijd er echt zin in heeft met aardig wat zon spreekt men wel van het Sint Michielszomertje. Zoals eenieder weet moet men de Volksweerkunde niet altijd al te letterlijk nemen. In 2022 op 29 september na een koude mistige start kwam in de loop van de ochtend/middag het Sint Michielszomertje tevoorschijn. Wel met de kanttekening dat de temperatuur nog wel wat onder normaal lag voor de tijd van het jaar, maar in de zon en in combinatie met weinig wind zeker zo aangenaam.
In 2023 op Sint Michiel uitgerekend op de dag van Sint Michiel na vijf dagen met perioden met zon, droge en warme dagen een omslag naar een wisselvallige dag en met name veel minder zon en geen droog etmaal. Alleen de temperatuur deed nog wel denken aan Sint Michiel, want o.a. in Borculo werd het nog 22,8°C en dat is voor de tijd van het jaar echt wel boven de norm voor deze tijd van rond 18°C-19°C.
In Borculo in 2023 op 29 september 1,8 millimeter aan neerslag en daarmee kwam er een eind aan vijf droge etmalen op rij. Voor Borculo was dit niet de langste droge periode van september 2023, begin september kwam Borculo nog tot acht droge etmalen op rij.
Nu op zondag 29 september uitgerekend op de dag van Sint Michiel na een wisselvallige week met geen enkele droge dag en de eerste herfsstorm, nu op zondag droog en ook nog aardig wat ruimte voor de zon. Temperaturen geen hoogstandjes, in Borculo werd het 15,3°C met rugdekking van rond 7,5 uur zon. Wel met een koude start, de laagste temperatuur kwam van het KNMI-station Woensdrecht met 1,5°C op waarnemingshoogte. Aan de grond op twee KNMI-stations grondvorst en dat waren Ell en Twente met respectievelijk -0,5°C en -0,3°C, het KNMI-station Volkel had nog 0,0°C aan de grond. In Borculo 3,6°C op waarnemingshoogte en aan de grond 2,9°C. Overdag uit de wind en in de zon was het best heerlijk.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning uit Nieuwerkerk a/d IJssel, aan water rond deze tijd in september 2023 geen gebrek.
In 2022 een koude nacht naar 29 september met de laagste minimum-temperaturen van 1,2°C op de KNMI-stations Eelde en Twente en 1,4°C op het KNMI-station Woensdrecht. Aan de grond de laagste temperaturen van -0,8°C en -0,7°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Eindhoven. Verder ook grondvorst op de KNMI-stations De Bilt en Gilze-Rijen.
In 2022 op 29 september op het KNMI-station Twente met 1,2°C als laagste temperatuur ook de laagste temperatuur van september 2022.
In 2022 op 29 september op de naamdag van Sint Michiel kon Nederland even wat opdrogen in de septembermaand met lokaal grote neerslagsommen. In Borculo viel in september 2022 73 millimeter aan neerslag en dat is bijna normaal voor de hele maand september en dat is voor Borculo 77 millimeter. In september 2023 kwam in Borculo 54 millimeter naar beneden en nu in september 2024 staat de neerslagteller op 116 millimeter.
De natste provincie in september 2022 was t/m 29 september wel Zeeland met o.a. op het KNMI-neerslagstation Stavenisse al 285 millimeter en in Brielle 246 millimeter. Een schril contrast met Salland en Twente in Overijssel met op enkele KNMI-neerslagstations 49 millimeter en dat o.a. in Almelo, Denekamp, Rheezerveen.
In september 2023 was de natste provincie t/m 29 september Noord-Holland met lokaal al ruim 120 millimeter neerslag, o.a. in Castricum. Nu in september 2024 de natste provincies Noord- en Zuid-Holland met in de kustgebieden meest rond 150-160 millimeter. Maar koploper is wel verrassend het Overijsselse Hellendoorn met nu al 186 millimeter.
Onderstaande foto maakte Tinus Beckers uit Lichtenvoorde van de ondergaande zon. “Avondrood mooi weer aan boord”, dat lijkt voor zaterdag wel uit te komen, wel met een lagere temperatuur.
Naast koude nachten op Sint Michiel en veel neerslag over het hele etmaal kan het ook thermisch overdag tegenvallen en een goed voorbeeld hiervan had Nederland in 2021.
In 2021 op 29 september op de KNMI-stations Eelde, Heino en Hoogeveen met 12,5°C de laagste maximum-temperatuur van september 2021. Voor de KNMI-stations Heino en Hoogeveen werd het ook een datum-record. De oude datum-records voor de KNMI-stations Heino en Hoogeveen stonden respectievelijk op 13,0°C uit 2007 en 12,9°C uit 2007. Op het KNMI-station Eelde was het al eens kouder geweest op 29 september met 8,9°C in 1915.
In Borculo op 29 september 2021 ook een datum-record met 12,8°C met nog een onweersbui, het oude datum-record stond op 12,9°C uit 2007.
Het etmaal van 29 september 2021 was ook nat en er stond veel wind. Op het KNMI-station Wijk aan Zee viel overdag 25,7 millimeter en op het KNMI-zeestation IJmuiden nog een windstoot van 95 kilometer per uur met windkracht 8 een stormachtige wind.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries op de Floriade in 2022, de kans is vrij groot dat het de laatste Floriade was want financieel was het zeker geen succes.
– In 2019 in het etmaal van 29 september viel in Doetinchem 13 millimeter aan neerslag, in Silvolde/Zelhem 12 millimeter en in Hengelo (gld) ruim 6 millimeter.
– In de nacht naar 29 september 2018 de laagste temperatuur van -0,8°C op het KNMI-station Twente en aan de grond de laagste temperatuur -4,6°C. Het KNMI-station Hupsel had 0,2°C als laagste temperatuur in de weerhut en aan de grond -2,1°C. In Borculo daalde in 2018 de temperatuur op 29 september tot 1,0°C in de weerhut en aan de grond tot 0,2°C. Voor Borculo was het minimum van 1,0°C een evenaring van de laagste september-temperatuur van september 1993 met ook 1,0°C.
– In 2018 op 29 september op de valreep in de eerste herfstmaand ook de eerste vorst op waarnemingshoogte. Voor het KNMI-station Twente was de -0,8°C in de nacht naar 29 september 2018 zelfs de laagste temperatuur voor september sinds 1971 toen op 16 september de temperatuur daalde tot -0,9°C. De laagste temperatuur voor het KNMI-station Twente voor september staat op -3,5°C van 20 september 1965.
In 2017 de eerste vorst veel later op 6 november met -1,1°C op het KNMI-station Eindhoven. Het laatste jaar met de eerste lichte vorst in september was al weer in 2012 op 23 september met -0,6°C op het KNMI-station Twente. Maar het kan altijd nog veel later, in 2000 pas in de avond van 16 december de eerste vorst en wel op het KNMI-station Eindhoven met -1,4°C.
– Koud was het ook op 29 september in 2010 en 1922! In 2010 op 29 september op het KNMI-station Twente met 0,3°C in de weerhut de laagste temperatuur van september 2010. Aan de grond had het KNMI-station Twente in die nacht -2°C. En in 1922 op 29 september nog veel kouder op het inmiddels opgeheven KNMI-station Gemert -1,9°C in de weerhut.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries, een bij nog actief op een zonnebloem en dat kon zondag met regelmatig zonneschijn.
SEPTEMBER 2016 MEER (NA)ZOMER DAN HERFST
In 2016 stond september eigenlijk de hele maand in het teken van een Sint Michielszomertje! September 2016 was een topzomermaand met een handvol landelijke records, zo was de gemiddelde maximum-temperatuur op het KNMI-station Arcen 24,3°C, op het KNMI-station Vlissingen een etmaalgemiddelde van 19,0°C en het gemiddelde minimum bedroeg daar 16,0°C. De temperatuur kwam in september 2016 op het KNMI-station Vlissingen de hele maand niet lager dan 12,5°C en dat was net geen record. Het record is 12,8°C uit 1999. Ook op het KNMI-station Den Helder was september 2016 met 18,4°C nog nooit zo warm geweest. Verder landinwaarts was het in september 2006 gemiddeld genomen wel iets warmer. Het KNMI-station De Bilt noteerde op 29 september 2016 met maximaal 17,7ºC de laagste maximum-temperatuur sinds 11 augustus toen het 16,3ºC werd.
In 2016 werd op 29 september de 20°C alleen in het uiterste oosten en zuidoosten van het land nog gehaald. In Borculo werd de 20°C ook niet meer gehaald en daarmee bleef de teller van warme septemberdagen staan op 27. Daarmee voor september 2016 wel een evenaring van het record van september 2006 die ook 27 warme dagen telde. In 2017 lukte het op 29 september wel in Borculo, de negende warme dag van de maand. In 2018 bleef de teller staan op 19 warme dagen in september, september 2019 kwam in Borculo tot 10 warme dagen, september 2020 tot 17 warme dagen, september 2021 22 warme dagen, september 2022 tot 14 warme dagen en in september 2023 25 warme dagen. De huidige septembermaand telt inmiddels t/m zondag 29 september 19 warme dagen.
Het jaartotaal aan warme dagen in Borculo bleef in 2016 t/m 29 september staan op 121 en daarmee toen een evenaring van het record uit het jaar 1982 die totaal tot 121 warme dagen kwam. Uiteindelijk bleef 2016 op 121 warme dagen staan. In 2017 t/m 29 september in Borculo 111 warme dagen en in 2018 t/m 29 september al 136 warme dagen en dat liep op tot het record van 146 warme dagen. In 2019 t/m 29 september in Borculo 109 warme dagen en dat liep voor het hele jaar op tot 111. In 2020 in Borculo totaal 119 warme dagen, in 2021 111 warme dagen, in 2022 totaal 130 warme dagen en 2023 kwam tot 133 warme dagen. Het jaar 2024 telt in Borculo inmiddels 118 warme dagen.
Ook in oktober zijn warme dagen nog best mogelijk. Zo kwam oktober 2005 in Borculo nog tot 12 warme dagen met vanaf 27 oktober nog vijf warme dagen op rij.
Onderstaande foto maakte Tinus Beckers uit Lichtenvoorde, een spin die een wesp gevangen neemt.
SINT MICHIELSZOMER
De datum 29 september is de naamdag van Sint Michiel en als de temperatuur rond deze tijd er echt zin in heeft met aardig wat zon spreekt men wel van het Sint Michielszomertje. Het Sint Michielszomertje kennen we niet alleen in Nederland, in Tsjechië bijvoorbeeld spreken ze van het Sint-Wenzelszomertje. Een Sint Michielszomertje op de dag zelf van de heilige komt niet eens zo vaak voor. Bij een Sint Michielszomertje mogen we wel aannemen dat de temperatuur boven normaal uitkomt in combinatie met veel zon en droog weer.
Zoals eenieder weet moet men de Volksweerkunde niet altijd al te letterlijk nemen. In 2016 op de naamdag van Sint Michiel namen we in feite afscheid van een nazomerse periode, niet dat het koud was, maar de wind en de regen waren niet bepaald elementen waarbij we aan nazomers weer denken. In 2017 was het weerbeeld zeker nazomers te noemen met 24,6ºC op het KNMI-station Eindhoven en in Borculo met 22,6ºC en ruim vier uur zon. In 2018 op 29 september deed het weerbeeld wel nazomers aan, maar de temperatuur natuurlijk niet bepaald met landelijk de hoogste temperatuur van 16,4ºC op het KNMI-station Nieuw Beerta. In Borculo in 2018 op 27 september wel als het Sint Michielszomertje met de eerste warme dag van september sinds 21 september, het werd 21,8ºC met bijna 11 uur zon.
In 2019 op 29 september niet bepaald nazomers met in Borculo een zonloze dag en slechts 16ºC en 21 millimeter neerslag. In 2019 op 21- t/m 23 september meer het Sint Michielszomertje met temperaturen boven de 20ºC en op 22 september boven de 25ºC met veel zon.
In 2020 op 29 september geen nazomerse sferen met 15,7ºC in Borculo en 0,7 uur zon en 2,4 millimeter regen. In 2021 op 29 september voluit anti-nazomers met zelfs koude-datumrecords. In 2020 mochten we september t/m 23 september wel als het Sint Michielszomer van 2020 bestempelen, in deze periode een gemiddeld maximum in Borculo van 22,8ºC, 173 uur zon en slechts ruim 17 millimeter neerslag. Op de naamdag van Sint Michiel in 2020 op 29 september voor het oosten van het land geen Sint Michielszomer meer met o.a. in Borculo nog geen 16ºC met weinig zon en geen droge dag.
In 2022 op 29 september na een koude mistige start kwam in de loop van de ochtend/middag het Sint Michielszomertje tevoorschijn. Wel met de kanttekening dat de temperatuur nog wel wat onder normaal lag voor de tijd van het jaar, maar in de zon en in combinatie met weinig wind zeker zo aangenaam.
In 2023 op de dag van Sint Michiel na vijf dagen met perioden met zon, droge en warme dagen een omslag naar een wisselvallige dag en met name veel minder zon en geen droog etmaal. Alleen de temperatuur deed nog wel denken aan Sint Michiel, op veel plaatsen nog wel een warme dag tot boven de 20ºC.
In Borculo is vanaf 1981 de temperatuur op 29 september in negen jaren op 20ºC of hoger uitgekomen. In 25 jaar werd niet eens de normale temperatuur voor de tijd van het jaar bereikt in Borculo en dat is voor eind september in Borculo rond 18ºC. Ook in 20 jaren bleef het niet droog.
Een mooie Sint Michielszomertje op de dag van 29 september zelf hadden we in Borculo in slechts acht jaren vanaf 1981. En het laatste jaar met op de dag zelf een Michielszomertje was 2011! In Borculo werd in 2011 op 29 september zomers warm met 25,6°C met 11,2 uur zon en geen druppel regen. Voor Borculo tot dan de meest verre datum met zo’n hoge temperatuur. Maar dat record zou de volgende dagen al weer sneuvelen. Want misschien kunt U het zich nog herinneren, de volgende dag op 30 september 2011 werd het in Borculo 26,2ºC en nog wat later op 1 oktober 2011 ook nog zomers warm met 25,7ºC.
Maar niet alleen in Borculo een Michielszomertje in 2011! In het grootste deel van het land liep de temperatuur bij volop zonneschijn op naar zomerse waarden. Enkele temperaturen op de KNMI-stations waren op 29 september 2011: Lelystad 25,9ºC, Wijk aan Zee en Eindhoven 26,3ºC, Hoek van Holland 26,7ºC en Westdorpe 26,9ºC. Voor het KNMI-station Den Helder werd met 24,9ºC de hoogste temperatuur zo laat in het seizoen geregistreerd.
Overigens in 2011 geen warmterecord voor Sint Michiel op het KNMI-station De Bilt. Dit omdat de temperatuur daar bleef steken op 25,1ºC tegen 26,2ºC in 1934.
Kunt U het nog voorstellen in 2011 op onderstaande foto’s? Linksonder aan het Henschotermeer in de provincie Utrecht en rechtsonder op een terras in Amersfoort bij temperaturen van rond 25°C.
De astronomische herfst is aangebroken. Dat betekent uiteraard niet dat er per definitie geen zomerse dagen meer mogelijk zijn. Wanneer hogedrukgebieden zich op gunstige posities situeren en daarmee garant staan voor een zuidelijke tot zuidoostelijke stroming, kan het eind september nog gemakkelijk meer dan 25ºC worden. Dat was onder meer in 1934 het geval, in een maand die thermisch flink aan de weg timmerde. Op 8 september 1934 registreerde Maastricht 34,8ºC, daarna werd een wisselvallige periode en prompt van 18-25 september wederom ongewoon warm. Met name op 28- en 29-september 1934 pakte de temperatuur flink uit. Op 29 september 1934 rapporteerde het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk 28,0ºC, het KNMI-station Groningen 28,2ºC en het KNMI-station Maastricht 28,8ºC.
Door de homogenisatie van de data door het KNMI is sinds 2016 de temperatuur op het KNMI-station Maastricht van 8 september 1934 aangepast tot 33,4ºC en van 29 september 1934 tot 27,7ºC. Voor het KNMI-station Groningen (Eelde) is de temperatuur van 29 september 1934 aangepast tot 27,8ºC.
In 2012 mochten we 30 september best wel toeschrijven aan het Sint Michielszomertje, hoewel het met de temperatuur geen hoogstaand spel was. In Borculo was de hoogste temperatuur 17,1°C, maar met 10,5 uur zon voelde het zeker heerlijk aan.
In 2013 op 29 september met bijna 11 uur zon werd het 17,8ºC en het bleef droog. Maar een echt Sint Michielszomertje was het niet bepaald, daarvoor waren de temperaturen toch wat te laag en er stond ook nog een stevige wind die het voor het gevoel kouder deed aanvoelen. Maar in de zon en uit de wind was er zeker wel sprake van een Sint Michielszomertje. In 2014 op 29 september niet echt een Sint Michielszomertje, wel was het o.a. in Borculo met 21°C een stuk warmer dan in 2015 met 17°C, maar met 3,5 uur zon en nog één millimeter regen was het weerbeeld een stuk minder vrolijk.
Het is zeker niet vanzelfsprekend dat Sint Michel elk jaar langs komt, een goed voorbeeld is 2007. In 2007 op 29 september in Borculo met een maximum van 12,9ºC de koudste Sint Michiel tot sinds het begin van de metingen in 1981 tot 2021. In 2021 op 29 september met 12,8ºC nog net wat koeler en in 1995 was het met 13ºC net iets minder kil. Ook het aantal uren dat het regende in 2007 op 29 september was het hoogste sinds 1981 voor Borculo! De natste Sint Michiel is 29 september 2019 met 21 millimeter in Borculo. En om het verhaal compleet te maken, in 2007 was het de eerste zonloze Sint Michiel sinds 10 jaar.
In 2019 op 29 september een natte dag met de meeste neerslag overdag op het KNMI-station Leeuwarden met 28,5 millimeter. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden respectievelijk 12,1- en 9,5 millimeter. Verder viel in Borculo overdag 18 millimeter aan neerslag en daarmee een etmaaltotaal van 21 millimeter.
Voor Borculo in 2019 op 29 september de derde dag van de maand met neerslag in de dubbele cijfers en de natste dag sinds 20 juli toen er 15 millimeter viel. Verder de tweede zonloze dag van de maand. Al met al niet bepaald een Sint Michielszomertje.
De paarden op onderstaande foto in de omgeving Borculo stonden op 29 september 2019 met de kont naar de regen en wind toe.
Volgens de volksweerkunde is Sint Michiel ook een peildatum voor de vogeltrek. Over de vogeltrek zegt de volksweerkunde:
“Trekt de vogel voor Sint Michiel niet, geen winter ligt in het verschiet”.
ZWARTE MAAN
In september 2016 werd september afgesloten met nog een bijzonder weersverschijnsel en wel met een “zwarte maan”! De maancyclus heeft ruim 29,5 dagen nodig om alle schijngestalten te doorlopen en daarmee bedoelen we nieuwe maan, eerste- en laatste kwartier en de volle maan. Nu doet zich het bijzondere voor dat eens in de 36 maanden er twee volle manen of twee nieuwe manen voorkomen. Als dat met de volle maan gebeurt spreken we van de blauwe maan en met de nieuwe maan spreken we van de zwarte maan. Van een zwarte maan wordt ook gesproken als een astronomisch seizoen vier nieuwe manen telt en dan wordt de derde nieuwe maan ook de zwarte maan genoemd. Dat is bij de volle maan hetzelfde. Februari telt meestal 28 dagen en daarmee komt het voor dat er in februari af en toe geen volle maan heeft en dan wordt er ook van een zwarte maan gesproken. Voor het laatst was dat in februari 2018.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2017 op 29 september begin van de avond ging het er stevig aan toe met buien in Noord-Holland, daar viel o.a. in Alkmaar, Wervershoof en Lutjewinkel rond 25 millimeter met stevig onweer met wateroverlast.
Op 29 september 2016 viel er in Borculo overdag één millimeter, daarentegen in Lemmer bijna 16 millimeter en in Diever en Roelofarendsveen 13 millimeter.
In 2013 in Borculo op 29 september met 10,9 uur zon een hoogste temperatuur van 17,8°C. Voor Borculo was 29 september 2013 de derde dag op rij met zonuren in de dubbele cijfers en dat was in september in Borculo niet meer voorgekomen sinds eind september 2011.
In 2009 op 29 september was de waterstand in de Rijn uitzonderlijk laag. Bij Lobith bedroeg de waterstand 7,21 meter +NAP. Dat was weliswaar nog geen record maar het was wel één van de laagste standen van de afgelopen decennia. In de hete en droge zomer van 2003 werd op 17 augustus een waterstand van 7,16 meter +NAP bereikt, eind september 2003 zakte de waterstand zelfs tot beneden 7 meter, namelijk 6,90 meter +NAP. Maar sinds de metingen in 1901 zijn begonnen werd de laagste waterstand van de Rijn bereikt eind september 2018 met 6,61 meter boven NAP.
In 2003 op 29 september kwam het nog tot een windhoos van Sneek naar Leeuwarden.
In 1954 op 29 september viel er sneeuw in Eindhoven en Leeuwarden.
Op 29 september 1935 aan de Zeeuwse kust storm, veel regen en onweer. Het KNMI-station Vlissingen had een hoogste uurgemiddelde windsnelheid van 79,5 kilometer per uur en het KNMI-station De Bilt had nog een windstoot van 90 kilometer per uur.
In 1915 op 29 september op het KNMI-station Eelde met 8,9°C als maximum-temperauur landelijk het laagste maximum van de maand.
Op 29 september 1915 op het KNMI-station De Bilt geen hoger maximum dan 9,4°C.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn, op 29 september 2013 de derde dag op rij met nagenoeg volop zon.
OPRUKKENDE SAHARA
Het meteorologisch instituut Met Hadley Center kwam enige jaren geleden met een opmerkelijk rapport naar buiten waar we niet echt vrolijk van werden. De verwachting was dat rond het jaar 2060 landen als Spanje, Italië, Griekenland en Turkije veranderd zouden zijn in woestijngebieden. Mogelijk dat de Sahara zelfs oprukt tot in het zuiden van Frankrijk, dat betekent ook dat het Alpengebied er veel kaler zal komen uit te zien. Het Alpengebied zou dan te vergelijken zijn met het huidige Atlasgebergte in het noorden van Afrika. Voor West Europa was het wat minder heftig, daar zouden met name de winters nat en stormachtig verlopen en de zomers wel droger en warmer. Met deze verwachting voor het zuiden van Europa moest het Westen van Europa wel rekening houden dat mogelijk wel honderden miljoenen zuidelingen noodgedwongen noordwaarts trekken, met name de Benelux-landen konden hun borst nat maken.
Het instituut verwachtte ook dat de gemiddelde temperatuur op aarde rond 4°C zou stijgen. Dit is een stijging die rampzalig kan uitpakken, enkele wapenfeiten zullen kunnen zijn:
De helft van de wereldbevolking komt zonder drinkwater te zitten, veel dieren en planten zullen dit niet overleven, door de stijging van het zeewater zullen veel steden langs de kust verdwijnen, de uitgestrekte regenwouden krijgen het moeilijk en mogelijk verdwijnen ze helemaal, veel eilanden zullen onder water verdwijnen en de Noordpool zou voor het eerst in drie miljoen jaar wel eens ijsvrij kunnen worden. Dan nog maar te zwijgen over de nu al vaak grote probleemgebieden in delen van Afrika en Australië i.v.m. de droogte.