IN 2023 OP 13 NOVEMBER NOG NET GEEN “DRIEMAAL IS SCHEEPSRECHT”!
“WIE HOUDT VAN WIND, NOVEMBER BEMINT”, DAT MET NAME VOOR 13 NOVEMBER!
BIJZONDERHEDEN 13 NOVEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Woensdag 13 november op twee KNMI-stations nog grondvorst en dat waren Gilze-Rijen en Woensdrecht met respectievelijk -0,3°C en -0,1°C. Op waarnemingshoogte was de laagste temperatuur 0,9°C op het KNMI-station Deelen. De hoogste temperatuur overdag kwam van het KNMI-station Vlieland met 13,5°C tegen “slechts” 8,3°C op het KNMI-station Maastricht. De KNMI-stations Arcen en Maastricht bleven als enige zonloos, het KNMI-station Westdorpe was de zonnigste plek met 3,7 uur zon. Borculo moest woensdag 13 november de zevende zonloze dag van deze maand november noteren en dat is nu al één minder dan in november 2023 over de hele maand.
Tot 18 uur had alleen het KNMI-station Nieuw Beerta neerslag met 0,3 millimeter van de storing die over Duitsland van noord naar zuid trok langs de oostgrens met Nederland.
Met de neerslag in de huidige maand november wel een groot verschil met een jaar geleden in november 2023. In 2023 op 13 november het 12e etmaal van november 2023 met neerslag voor de meeste plaatsen en ook voor Borculo, m.a.w. november 2023 had t/m 13 november nog maar één droog etmaal. Landelijk daarvan ook al weer 12 etmalen met neerslag in de dubbele cijfers. Ook op 13 november 2023 viel op enkele KNMI-stations weer meer dan 10 millimeter neerslag, dat lukte o.a. op de KNMI-stations Arcen en Eindhoven met respectievelijk 11,8- en 11,5-millimeter. Daarbij ook veel wind tot windkracht 8 stormachtig in het westelijk kustgebied.
Nu in november 2024 van de 13 etmalen inmiddels één etmaal die landelijk helemaal droog verliep, vier etmalen met als hoogste aftapping 0,1 millimeter en één etmaal met landelijk neerslag in de dubbele cijfers op een KNMI-station. De hoogste neerslagaftapping op een KNMI-station is nog 14 millimeter op 11 november op het KNMI-station Lauwersoog.
In 2023 op 13 november werd de laagste temperatuur in de nachtelijke uren bereikt op avond van 12 november met 0,9°C op het KNMI-station Twente. Aan de grond ook de laagste temperatuur op de avond van 12 november met -1,4°C op het KNMI-station Twente. Na middernacht oplopende temperaturen en daarmee de laagste temperatuur na middernacht 0,9°C op het KNMI-station Twente. Aan de grond na middernacht alleen op het KNMI-station Heino nog grondvorst met -0,1°C, het KNMI-station Twente had aan de grond na middernacht net geen grondvorst met 0,0°C.
In 2023 op 13 november kwam de maximum-temperatuur op 16- van de 34 KNMI-stations op 15°C en hoger uit, de hoogste temperatuur van 15,7°C op het KNMI-station Wilhelminadorp. Nu in november 2024 op woensdag 13 november geen KNMI-station die de 15°C bereikte.
Met 15,7°C op het KNMI-station Wilhelminadorp op 13 november 2023 nog net niet de hoogste temperatuur van november 2023 tot dan, want dat was nog 15,8°C van 1 november op het KNMI-station Twente. Bijzonder is dat in de twee jaar daarvoor de hoogste temperatuur van november werd bereikt op 13 november, kortom in 2023 op 13 november nog net niet “driemaal is scheepsrecht”. Nu in november 2024 is de hoogste temperatuur nog 14,8°C van het KNMI-station Wijk aan Zee op 1 november.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries van een dubbele regenboog, dat kon weer op 13 november 2023 omdat de buien/regen weer helemaal terug waren.
De genoemde verschillen zoals hierboven genoemd hielden verband met de luchtdruk! Er werden luchtdrukrecords bereikt in 2023 in in de derde oktoberdecade en de eerste novemberdecade en dan wel lage barometerstanden te verstaan. De gemiddelde luchtdruk over de periode 21 oktober t/m 10 november was op het KNMI-station De Bilt niet eerder zo laag met 995,0 hectopascal tegen normaal 1013,4 hectopascal. Dat is een verschil van 18,4 hectopascal en dat is zeer veel en komt ten gunste van depressie-ontwikkelingen. Zowel de derde decade van oktober 2023 als de eerste decade van november 2023 met respectievelijk 997,8- en 991,8-hectopascal waren goed voor records. De vorige records waren 1000,7 hectopascal in 1960 voor de derde oktoberdecade en 994,7 hectopascal voor de eerste novemberdecade in 1910.
Nu in de periode 21 oktober t/m 10 november (2024) komt de gemiddelde luchtdruk op het KNMI-station De Bilt uit op 1026 hectopascal en dat is zelfs 31 hectopascal hoger dan in dezelfde periode in 2023.
Onderstaande foto maakte ondergetekende in de ochtend van 13 november 2022 boven Duitsland met zeer heldere omstandigheden.
In 2022 in het etmaal van 13 november alleen grondvorst en op waarnemingshoogte net boven het vriespunt. Overdag liepen de maximum-temperaturen nog flink op en daarmee een vrij grote amplitude voor de tijd van het jaar.
De laagste minimum-temperaturen op waarnemingshoogte op 13 november 2022 van 1,1°C en 1,8°C op respectievelijk de KNMI-stations Woensdrecht en Nieuw Beerta en aan de grond de laagste temperaturen van -0,9°C en -0,8°C op respectievelijk de KNMI-stations Eindhoven en De Bilt. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden op waarnemingshoogte minima van respectievelijk 1,1°C en 3,1°C en aan de grond -0,7°C en +0,9°C. De KNMI-stations De Bilt, Eindhoven, Ell, Gilze-Rijen, Heino en Hupsel waren de KNMI-stations met grondvorst.
Overdag op 13 november 2022 de hoogste maximum-temperaturen van 18,5°C en 17,7°C op respectievelijk de KNMI-stations Maastricht en Deelen. De 18,5°C op het KNMI-station Maastricht werd de hoogste temperatuur van november 2022. Ook in 2021 werd op 13 november de hoogste temperatuur van de maand bereikt, toen met 14,4°C op de KNMI-stations Den Helder en Schiphol.
Het KNMI-station Woensdrecht ging op 13 november 2022 van 1,1°C als minimum-temperatuur naar de maximum-temperatuur van 14,7°C en daarmee een amplitude van 13,6°C.
Borculo had op 13 november 2022 een temperatuursprong van 14,3°C en wel van het minimum van 1,7°C naar het maximum van 16°C. De hoge temperaturen werden wel geholpen met veel zon. Voor Borculo op 13 november 2022 met 8,4 uur zon de tweede dag op rij niet eerder zo zonnig. Op 12 november 2022 8,3 uur zon en 13 november 2022 met 8,4 uur zon twee datumrecords voor het aantal uren zon. De zonnigste 13 november voor 2022 was voor Borculo in 2013 met 7,5 uur zon.
– In 2021 in de nacht naar 13 november viel de meeste neerslag op het KNMI-station Wijk aan Zee met 17 millimeter en overdag viel de meeste neerslag op het KNMI-station Arcen met 5,3 millimeter. Vanaf middernacht tot in de avond 19 uur viel de meeste neerslag op het KNMI-station Wijk aan Zee met 12,8 millimeter.
– In 2011 in de nacht naar 13 november lichte vorst in de noordoosthoek. Het KNMI-station Nieuw-Beerta was de koudste met -2,9°C. Aan de grond was toen het KNMI-station Twente de koudste met -5,6°C en dat staat voor matige vorst aan de grond. Borculo had ook lichte vorst in de nacht naar 13 november 2011 met -1,1°C en aan de grond -4°C.
– De laagste temperatuur voor 13 november op het KNMI-station De Bilt is -5ºC en dat was in 1919. Daarentegen in 1928 het hoogste minimum voor 13 november met 9,8ºC. En dat allemaal sinds 1901.
Door de homogenisatie van data door het KNMI zijn bovenstaande minima sinds 2016 herleid, de -5ºC tot -5,5ºC en de 9,8ºC tot 9,2ºC.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de duinen van Noordwijk.
NOVEMBER WARMER DAN OKTOBER
In 2009 op 13 november de hoogste temperatuur van november 2009 met 17,5ºC op de KNMI-stations Eindhoven en Gilze-Rijen. In Borculo steeg de temperatuur toen nog naar 16,1°C en daarmee de warmste 13e november voor Borculo sinds 1981. Het kan overigens nog later in het seizoen nog warmer zijn, zo werd het in Borculo op 25 november 2006 zelfs 17°C.
Sinds 1901 is het slechts éénmaal voorgekomen op het KNMI-station De Bilt dat november warmer was dan oktober, namelijk in 1994, toen oktober en november op respectievelijk 9,4°C en 10,2°C uitkwamen en november 0,8°C warmer was dan oktober. In 1992 waren oktober en november met 8°C precies even warm. Hoe het dit jaar verloopt is natuurlijk nog afwachten, maar het ziet er nog niet naar uit dat november warmer gaat verlopen dan oktober.
In 2015 kwam de eerste decade van oktober op het KNMI-station De Bilt uit op een etmaalgemiddelde van 11,8°C en de eerste decade van november kwam uit op 12,2°C. Daarmee was november over de eerste 10 dagen 0,4°C warmer dan oktober over de eerste 10 dagen. De tweede decade van november 2015 had op het KNMI-station De Bilt een etmaalgemiddelde van 12°C tegen 7,1°C in de tweede decade van oktober 2015. Daarmee was de tweede novemberdecade van 2015 bijna 5°C warmer dan de tweede decade van oktober 2015! De derde oktoberdecade van 2015 was met een etmaalgemiddelde van 10,7°C eindelijk warmer dan de derde novemberdecade van 2015 met 5,5°C.
Over de hele maand was november 2015 even warm als oktober 2015 en wel met een etmaalgemiddelde voor beide maanden van 9,9°C en dat is best bijzonder!
Onderstaande foto maakte Peter de Vries uit Kudelstaart in de Waterleidingduinen bij Wassenaar, de paddenstoelen die U ziet op de foto zijn aardsterren.
WIND
De datum 13 november heeft wel wat met wind, in 2017 evenals in 2016 geen onstuimige wind op 13 november. In 2018 op 13 november stond er wel meer wind getuige ook de hoogste windstoot van 74 kilometer per uur op de KNMI-stations Den Helder en Vlieland. In 2019 op 13 november de hoogste windstoot van 73 kilometer per uur op het KNMI-station Terschelling, in 2020 op 13 november met 51 kilometer per uur op het KNMI-station Den Helder, in 2021 op 13 november 58 kilometer per uur op de KNMI-stations Den Helder en Vlissingen. In 2022 op 13 november slechts de hoogste windstoot van 33 kilometer per uur op het zee-KNMI-station IJmuiden. In 2023 op 13 november meer wind met de hoogste windstoot van 96 kilometer per uur op het KNMI-station Vlissingen en nu op woensdag 13 november de hoogste windstoot van slechts 33 kilometer per uur op de KNMI-stations Hoogeveen en Vlieland.
In 2015 op 13 november nam de wind in de loop van de dag flink toe en kwam het KNMI-station Vlissingen nog tot een hoogste windstoot van 92 kilometer per uur. Natuurlijk niet zo vreemd, november is de stormmaand bij uitstek. In 2015 op 13 november kwam het niet tot storm, wel zware windstoten. Maar zware stormen in het verleden deden zich wel voor op 13 november 1972, 1961, 1928 en ook in 1940.
Hieronder een plaquette die geplaatst is n.a.v. de zware storm van 13 november 1972.
Op 13/14 november 1940 werd vooral in het zuiden van het land grote schade aangericht door storm. Ook het Mastbos bij Breda moest het ontgelden. De maximum windstoot bedroeg 137 kilometer per uur op het KNMI-station Vlissingen, bij onze zuiderburen werden windstoten tot 164 kilometer per uur waargenomen.
Op 13 november 1961 woedde er ook een storm. Het opvallende was dat de wind toen uit het oost-noordoosten kwam. Den Helder had toen een etmaalgemiddelde van 70 kilometer per uur en dat is windkracht 8.
In 1972 woedde er een zware storm met windkracht 11 die enorm veel schade aanrichtte aan de bossen. De storm van 13 november 1972 eiste tien doden en 150 miljoen gulden schade. De barometerstand was met 953 millibar zeer laag. Op het KNMI-station De Bilt een laagste luchtdruk van 973,3 hectopascal en op Schiermonnikoog 957,2 hectopascal. Het kan overigens nog lager, op 27 november 1983 ging het weerglas op het KNMI-station De Bilt zelfs onderuit naar 962,7 hectopascal.
Op meetpaal Texelhors op 13 november 1972 een windkracht 11 en een maximum windstoot van 151 kilometer per uur. Op het KNMI-station Vlieland een windstoot van 155 kilometer per uur en op het KNMI-station Eelde werden windstoten genoteerd tot 135 kilometer per uur en op Schiphol 125 kilometer per uur. In Cadzand een windstoot van 162 kilometer per uur. Het KNMI-station Vlissingen had een uurgemiddelde 108 kilometer per uur.
In 1972 trok op 13 november een zeer sterk uitdiepende depressie op circa 75 kilometer noord van Terschelling langs naar de Duitse Bocht. De barometer ging snel naar beneden met 4-5 hectopascal per uur dat moest dan ook wel verkeerd gaan. Het systeem ontketende een zeer zware storm tot windkracht 11 met uitschieters tot 151 kilometer per uur op IJmuiden en Terschelling. Deze novemberorkaan kostte aan 10 mensen het leven en met name in de bossen van Drenthe, Overijssel en Gelderland vond een kaalslag plaats. Er gingen maar liefst zeven miljoen bomen tegen de vlakte met rond 931.000 M³ aan hout. Het windgeweld voltrok zich in de nacht en ochtend. Tijdens de middag keerde de rust terug. Op Schiermonnikoog zakte de luchtdruk naar 955,5 hectopascal en boven de Duitse Bocht bedroeg de kerndruk 953 hectopascal en omstreeks 8 uur bedroeg het luchtdrukverschil tussen Delfzijl en Cadzand maar liefst 32 hectopascal. De drukstijging in de achterkamer van de depressie was ongekend met 10-12 hectopascal in een uur tijd.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2017 in de nacht naar 13 november de laagste temperatuur van 1°C op het KNMI-station Deelen en aan de grond -1,2°C.
In 2016 in de nacht naar 13 november de laagste temperatuur van 0,3°C op de KNMI-stations Hoogeveen en Hupsel, aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Hoogeveen met -0,5°C. Het KNMI-station Hupsel in de Achterhoek had ook grondvorst met -0,2°C. In Borculo daalde de temperatuur tot 0,6°C in de weerhut en aan de grond -1,5°C. Overdag viel er ook winterse neerslag en dat was met name in het noordoosten, zo kwam er een melding van natte sneeuw uit Winsum en ijsregen uit Zuidhorn. Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn, daar viel in de middag van 13 november 2016 ijsregen.
Op 13 november 2015 de hoogste windstoot op het KNMI-station Vlissingen met 92 kilometer per uur. Het KNMI-station Hupsel had ook nog een hoogste windstoot van 78 kilometer per uur. In Borculo was de hoogste windstoot 53 kilometer per uur.
Onderstaande foto maakte Johan Effing uit Losser, het meeste blad was wel van de bomen na 13 november 2015 met de flink aantrekkende wind.
In 2000 stond op 20 november in Den Haag de neerslagteller van die maand al op 165 millimeter.
In 1983 viel in de periode vanaf 21 oktober tot 20 november in Gendringen slechts drie millimeter neerslag.
Op 20 november 1962 viel er sneeuw in Nederland.
Op 13 november 1943 viel in Middelburg 36 millimeter in de regenmeter en in Vlissingen 31 millimeter.
In 1833 op 13 november een zware Leonidenstorm met zoveel meteoren dat men het vergeleek met sneeuwvlokken van meer dan 100.000 meteoren in een uur.
Hieronder een tweetal foto’s vanuit de omgeving Lichtenvoorde en gemaakt door Tinus Beckers. De foto’s zijn van dezelfde omgeving, links herfst 2009 en rechts in januari 2010.
GLETSJER PINE ISLAND
In 2011 op 14 oktober is door wetenschappers van de NASA een scheur ontdekt in een gletsjer op Antarctica. De scheur werd steeds groter en op dat moment was het niet uitgesloten dat in de komende tijd een ijsberg zou afbreken zo groot als New York. De scheur zat in de gletsjer van Pine Island en dat ligt in het westelijk gedeelte van Antarctica. Naar schatting was de scheur op 14 oktober 2011 minstens 30 kilometer lang en 50 meter diep. Daar kwam bij dat de scheur dagelijks nog groter werd met zo’n twee meter. Men denkt dat de oorzaak niet alleen gezocht moet worden in de opwarming van de atmosfeer, maar ook als gevolg van een natuurlijk proces. Maar de opwarming van de aarde heeft wel zijn invloed, want hierdoor veranderen de windrichtingen in de Amundsen Zee en daardoor komt er meer warm water onder de Pine Island-gletsjer en smelt de gletsjer aan de onderkant.
NASA was sinds 14 oktober 2011 bezig om te onderzoeken of er wel een stuk ijsberg zou afbreken. Nasa ging met zijn vierde campagne van Operation IceBridge vluchten uitvoeren boven het gebied. Tot midden november 2012 ging een DC8-toestel vanaf Punta Arenas, in het uiterste zuiden van Chili, vluchten uitvoeren boven Antarctica. De Antarctische ijskap bevat 90% van al het bevroren zoetwater op aarde. Het Noordpoolijs bereikte in 2011 een minimumrecord, maar het Zuidpoolijs groeit nog wel.
Op onderstaande twee foto’s van oktober 2011 is de scheur zichtbaar. (bron NASA)
In mei 2012 lieten satellietbeelden een tweede breuk zien in de buurt van de noordelijke kant van de eerste scheur. De Pine Island gletsjer is de langste en snelste gletsjer ter wereld en heeft inmiddels een flink stuk ijs verloren! Op 8 juli 2013 is er een enorme ijsberg afgebroken van de Pine Island gletsjer, groter dan de stad Chicago. De ijsberg drijft rond in de Amundsen Zee. De losgeraakte ijsberg is ongeveer 720 vierkante kilometer groot. Op 14 oktober 2011 was de scheur 24 kilometer lang en 50 meter breed en even voor het afbreken van het stuk ijs was de scheur 28 kilometer lang en op het breedste punt 540 meter breed.
Onderstaande foto laat ook de scheur zien in de gletsjer.
