LANDELIJK DE LAAGSTE TEMPERATUUR DEZE WINTER BLIJFT NOG VAN 1 DECEMBER!
DE WEERTERM “GEVOELSTEMPERATUUR” EN DE EERSTE SCHAATSMARATHON OP NATUURIJS!
| DINSDAG 9 JANUARI 2024 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: -6,8°C Hupsel, Maastricht, Twente tot -2,3°C Den Helder, Vlieland – laagste temp. etmaal: -7,8°C Maastricht tot -2,3°C Den Helder, Vlieland – aan de grond: -9,1°C Maastricht en -8,5°C Gilze-Rijen – hoogste temp. overdag: 0,6°C Hoek van Holland, Terschelling tot -1,6°C Maastricht – hoogste temp. etmaal: 0,6°C Hoek van Holland, Terschelling tot -1,6°C Maastricht – neerslag: nacht 0,2 mm Eelde, overdag 0,2 mm Eelde – neerslag etmaal: 0,5 mm Eelde, overige droog – zon: 7,2 uur Maastricht, Vlissingen, Volkel, Westdorpe tot 5,5 uur Arcen – hoogste windstoot 60 km/uur IJmuiden – hoogste windkracht 6 krachtig IJmuiden, IJsselmeer, Vlieland WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 9 JANUARI 2023 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur: 4,1°C Hupsel tot 6,5°C Vlissingen – a/d grond: 3,0°C Hupsel en 3,1°C Leeuwarden – hoogste temperatuur: 9,4°C Rotterdam tot 7,1°C Nieuw Beerta – neerslag: nacht 5,7 mm Vlissingen, overdag 12,3 mm Woensdrecht – zon: 3,5 uur Berkhout tot zonloos Nieuw Beerta – hoogste windstoot 67 km/uur Vlissingen WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 9 JANUARI BORCULO
maximum-temperatuur: 13,8°C in 2007 tot -5,8°C in 2003
minimum-temperatuur: -12,2°C in 2009 tot 8,8°C in 2020
natste dag: 10,6 mm in 2023
zonnigste dag: 7,7 uur in 2024
DATUMRECORDS 9 JANUARI KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 14,8°C Arcen in 2007 tot -8,8°C Eelde in 1968
minimum-temperatuur: -21,1°C Eelde in 1968 tot 12,6°C Gilze-Rijen in 2007
natste dag: 21,1 mm De Bilt in 1914
BIJZONDERHEDEN (DINSDAG) 9 JANUARI
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
De nacht naar dinsdag 9 januari verliep koud met de laagste temperatuur sinds 1 december toen het KNMI-station Leeuwarden strenge vorst had met -10,1°C. Deze -10,1°C op het KNMI-station Leeuwarden met de start van de huidige meteorologische winter van 2024 was ook de laagste temperatuur van 2023.
De KNMI-stations Hupsel, Maastricht en Twente waren de koudste stations tot 7 uur dinsdagochtend met een minimum-temperatuur op alle drie stations -6,8°C. Na 7 uur de laagste minimum-temperatuur van -7,2°C en -7,1°C op respectievelijk de KNMI-stations Maastricht en Twente. Aan de grond ook de laagste temperaturen dinsdagochtend na 7 uur met -8,3°C en -7,9°C op respectievelijk de KNMI-stations Maastricht en Twente.
Dinsdag overdag voor het grootste deel van het land een ijsdag met over het hele etmaal een temperatuur onder het vriespunt. Alleen voor de meeste KNMI-stations in de kustregio en in het midden van het land enkele KNMI-stations met geen ijsdag. Ook het KNMI-station De Bilt kwam niet tot een ijsdag met 0,1°C als maximum-temperatuur.
In Borculo dinsdag 9 januari ook een ijsdag met -0,6°C als maximum-temperatuur en met -7,0°C de laagste temperatuur sinds 18 december 2022 toen het -8,5°C werd. Verder voor Borculo met 7,7 uur zon de zonnigste dag sinds 17 oktober vorig jaar toen de zon 9,7 uur scheen. Ook voor Borculo met 7,7 uur zon de zonnigste 9 januari, het oude record stond op 7,5 uur zon van 9 januari 2003 en in 2009.
Voor het gevoel aanzienlijk lagere temperaturen op de vroege dinsdagochtend, met de koude wind uit de oost- tot noordoosthoek gevoelstemperaturen van -10°C tot -15°C.
Op onderstaande foto keurt de KNSB de ijsvloer op de Winterswijkse ijsbaan. Deze werd goed gekeurd voor de eerste schaatsmarathon op natuurijs deze winter dinsdagavond. (bron foto tv/radio-Gelderland)
Het kan nog veel kouder op 9 januari, in 1963 op 9 januari op het KNMI-station Leeuwarden een minimum-temperatuur van -14,4°C en op het KNMI-station Rotterdam -10,3°C. Ameland was in deze periode omgeven door ijs en vrijwel onbereikbaar.
Landelijk de koudste nacht naar 9 januari had Nederland in 1968 met -21,1°C op het KNMI-station Eelde. In 2003 op 9 januari had het KNMI-station Twente nog -14,7°C en het KNMI-station Hupsel op 9 januari 2009 nog -14,7°C.
De nacht naar dinsdag 9 januari was wel de koudste nacht naar 9 januari sinds 2010 toen het KNMI-station Berkhout een laagste temperatuur had van -9,3°C. In 2009 op 9 januari ook nog -16,8°C op het KNMI-station Ell.
Meer recent in 2021 op 9 januari nog -4,8°C op de KNMI-stations Volkel en Woensdrecht gevolgd door de KNMI-stations Eindhoven, Gilze-Rijen en Herwijnen met -4,6°C. Aan de grond de laagste temperaturen van -7,7°C op het KNMI-station Woensdrecht en -7,6°C op het KNMI-station Cabauw. Het KNMI-station Volkel had -7,0°C aan de grond. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden minima van respectievelijk -1,1°C en -3,1°C en aan de grond -2,5°C en -4,7°C. In Borculo was de laagste temperatuur -2,5°C.
In 2023 werd in Borculo de hoogste temperatuur van 8,3°C zowel in de middag bereikt om 15 uur als middernacht om 1 uur. In het etmaal van 9 januari 2023 viel in Borculo 10,6 millimeter aan neerslag en daarmee een nieuw datumrecord. Het oude datumrecord voor 9 januari stond in Borculo op 9,4 millimeter van 9 januari 2022.
Op de KNMI-stations ook neerslag tot in de dubbele cijfers op 9 januari 2023. De meeste neerslag vanaf middernacht tot in de avond 19 uur viel op de KNMI-stations Woensdrecht en Herwijnen met respectievelijk 12,8- en 8,3 millimeter. In de nachtelijke uren viel op de KNMI-stations Vlissingen en Maastricht respectievelijk 5,7- en 5,6 millimeter en overdag op de KNMI-stations Woensdrecht en Herwijnen respectievelijk 12,3- en 8,5 millimeter. Over het etmaal van 9 januari 2023 viel op het KNMI-station Woensdrecht 12,8 millimeter in 6 uur tijd. De KNMI-stations Ell, Leeuwarden en Maastricht konden vanaf middernacht tot in de avond 19 uur de regenmeter leeg houden.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons van de Twentse thermometer in Klausheide.
GEVOELSTEMPERATUUR
Deze dagen is de weerterm “gevoelstemperaturen” al diverse keren genoemd, wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Als de wind uit de koude hoek komt en daarmee doelen we een wind uit richtingen tussen met name noord en oost tot zuidoost. Met een stevige oostelijke wind komt ook de gevoelstemperatuur weer om de hoek kijken, oftewel de windchill. In de wind voelt het een stuk kouder aan dan uit de wind. Van groot belang hierbij is het verlies aan warmte door de wind, zeker als het een vrij droge wind is. Bij een droge wind verdampt er meer vocht van onze huid, wij voelen dat extra sterk als afkoeling. Voor verdamping is warmte nodig en deze wordt onttrokken aan de huid en dat merken wij mensen als afkoeling. Bevat de wind (lucht) meer vocht dan is de verdamping aan onze huid veel minder en voelen we de afkoeling ook veel minder.
De windchill is niet de actuele temperatuur maar eigenlijk een maat die aangeeft hoeveel warmte onze huid verliest. De windchill is afhankelijk van de actuele luchttemperatuur, de windsnelheid en de luchtvochtigheid.
De KNMI is in de winter van 2010 begonnen om naast de temperatuur van de lucht ook de gevoelstemperatuur door te geven. Deze laatste is ook wel bekend onder de naam windchill. De windchill-temperatuur geeft de temperatuur aan hoe het voelt als het kouder wordt in combinatie met een toename van de wind. Het is wel volgens de nieuwe methode volgens de Canadese JAG/TI-methode, dat staat voor “Joint Action Group for Temperature Indices”. In de winter van 2010 was dat voor het eerst dat men deze nieuwe in Canada ontwikkelde methode toepaste. Deze nieuwe methode is wetenschappelijk onderbouwd en is gebaseerd op het warmtetransport van het lichaam naar de huid. Deze nieuwe methode moet dichter bij de menselijke ervaring van warmteverlies staan dan de oudere methodes als die van Steadman en Siple.
Hieronder ziet U de tabel volgens de nieuwe JAG/TI-methode die de KNMI toepast.
Robert Steadman was een Amerikaanse textielfabrikant die een formule ontwikkelde voor de gevoelstemperatuur. Deze formule was gebaseerd op het evenwicht tussen warmteverlies en warmteproductie van een gezond persoon. Hierbij ging Robert Steadman uit van kleding die was aangepast aan de weersomstandigheden en het gegeven dat de persoon zich met een snelheid van bijna vijf kilometer per uur voortbewoog. In de formule van Steadman werd ook rekening gehouden met de factoren luchtvochtigheid en zonnestraling.
De andere methode volgens Siple werd op een hele andere manier berekend. Hierbij ging men uit van een onbeschermd persoon die met een snelheid van 6,5 kilometer per uur wandelde. Met de term onbeschermd wordt hier wel naakt bedoeld en U zult begrijpen dat bijna niemand op deze manier zo rondloopt. Met deze methode verkrijgt men ook te extreme lage temperaturen, zeker voor de bedekte lichaamsdelen. Wel is het zo dat voor de onbedekte lichaamsdelen als gezicht en handen voor personen die zich voortbewegen met een snelheid van meer dan 10 kilometer per uur de gevoelstemperatuur aan de lage kant is. Kortweg geldt dat de waarden volgens Steadman aanzienlijk hoger liggen dan van Siple omdat deze laatste specifiek opgaat voor naakte personen.
De nieuwe JAG/TI-methode geldt voor een gezond, volwassen en wandelend mens, waarbij de gevoelstemperatuur wordt berekend uit een combinatie van de luchttemperatuur en de gemiddelde windsnelheid. Bij zonnig weer voelt het minder koud aan dan de berekende gevoelstemperatuur doet vermoeden.
Het heeft alleen zin de gevoelstemperatuur te berekenen bij temperaturen tussen ca. +10°C en -42°C. Ook moet de windsnelheid hoger zijn dan rond 7 kilometer per uur en weer niet hoger dan 72 kilometer per uur. Het KNMI meldt in de weersverwachting de gevoelstemperatuur bij -15°C of lager.
Onderstaande foto is van 14 januari 1987, toen hadden we echt met extreem lage gevoelstemperaturen te maken tijdens de sneeuwstorm.
Voor het gevoel op 25 en 26 januari 1996 en tijdens de jaarwisseling 1996-1997, in beide gevallen temperatuur in De Bilt voor het gevoel tussen -17°C en -20°C. In het noorden en oosten lag de gevoelstemperatuur toen rond -25°C tot -30°C, in Borculo in die nacht ook dichtbij de -30°C. Ook extreem koud was het op 14 en 15 januari 1987, toen het overdag 10°C-13°C vorst bij een krachtige tot stormachtige oostenwind. De gevoelstemperaturen lagen toen ruim 30°C tot 33°C onder nul!
Die 14e januari 1987 was door de harde wind voor het gevoel één van de koudste dagen van de vorige eeuw. Een gedenkwaardige dag met een etmaal strenge tot zeer strenge vorst, veel wind en een staalblauwe hemel. Om twee uur ’s middags was het op het KNMI-station Eelde nog -14,4°C. Het KNMI adviseerde voor die dag dan ook om zoveel mogelijk binnen te blijven.
MADELIEFJESWINTER VAN 1975
Het tegenovergestelde van hierboven had Nederland in 1975 rond deze tijd. Rond 9 januari was het in 1975 wel heel bijzonder wat het weer betreft. De januari-maand van 1975 verliep extreem zacht. Sommige grasvelden zagen op 9 januari al wit van de madeliefjes, zodat deze winter ook wel de “madeliefjeswinter” wordt genoemd. Eenjarige planten konden in dit boterzachte seizoen zelfs overwinteren. Het KNMI-station De Bilt had een etmaalgemiddelde in januari 1975 van 6,2°C en het KNMI-station Hoek van Holland zelfs 7,7°C. Het is overigens niet de warmste januari-maand voor Nederland, dat is januari 2007 met op de KNMI-stations Hoek van Holland, Vlieland en Vlissingen een etmaalgemiddelde van 7,8°C. Maar vergeet ook januari 2024 niet met een etmaalgemiddelde van 7,7°C op het KNMI-station Vlissingen.
Op onderstaande foto madeliefjes, deze konden overwinteren in de winter van 1975.
