DATUM 27 MAART NAAMDAG VAN SINT RUPERT, BEKEND OM ZIJN RUPERTDEPRESSIE, ……
………… VANDAAR “MAART ROERT ZIJN STAART”!
| WOENSDAG 27 MAART 2024 KNMI-STATIONS – laagste temp. nacht: 5,7°C Stavoren tot 9,3°C Volkel – laagste temp. etmaal: 5,8°C Herwijnen tot 8,3°C Vlieland, Wijk aan Zee – aan de grond: 3,2°C Hupsel en 3,5°C Cabauw – hoogste temp. overdag: 13,0°C Eelde, Gilze-Rijen, Herwijnen tot 9,9°C Deelen, Stavoren – hoogste temp. etmaal: 13,0°C Eelde, Gilze-Rijen, Herwijnen tot 10,1°C Marknesse – neerslag: nacht 1 mm Westdorpe, overdag 2 mm Maastricht – neerslag etmaal: 2 mm Maastricht, Wilhelminadorp en 1,6 mm Ell – zon: 4,7 uur Schiphol, Wijk aan Zee tot zonloos Marknesse, Heino, Hupsel, Arcen – hoogste windstoot 51 km/uur Hoek van Holland – hoogste windkracht 6 krachtig Vlissingen WEERSTATION-BORCULO |
EEN JAAR GELEDEN 27 MAART 2023 KNMI-STATIONS – laagste temperatuur tot 19 uur: -0,9°C Deelen tot 3,9°C Vlissingen – laagste temperatuur avond: -2,2°C Eindhoven en -2,0°C Woensdrecht – a/d grond tot 19 uur: -2,5°C Deelen, Twente en -2,1°C Hupsel – a/d grond avond: -4,9°C Woensdrecht en -4,7°C Eindhoven – hoogste temperatuur: 9,2°C Woensdrecht tot 6,8°C Lauwersoog – neerslag: nacht 2,9 mm Lelystad, overdag 2,9 mm Eindhoven – neerslag etmaal: 4 mm Lelystad en 3,2 mm Deelen – zon: 10,7 uur Hoek van Holland tot 4,9 uur Nieuw Beerta – hoogste windstoot 72 km/uur Lauwersoog – hoogste windkracht 7 kustgebied, IJsselmeer WEERSTATION-BORCULO |
DATUMRECORDS 27 MAART BORCULO
maximum-temperatuur: 19,5°C in 1989 tot 4,5°C in 1995
minimum-temperatuur: -5,5°C in 1993 tot 11,3°C in 2006
natste dag: 17 mm in 1986
zonnigste dag: 12,2 uur in 2017
DATUMRECORDS 27 MAART KNMI-STATIONS
maximum-temperatuur: 22,1°C Maastricht in 1989 tot 1,9°C Maastricht in 1952
minimum-temperatuur: -7,3°C Eelde in 1931 tot 11°C Gilze-Rijen in 2006
natste dag: 21,7 mm Maastricht in 1980
BIJZONDERHEDEN (WOENSDAG) 27 MAART
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Woensdag 27 maart werd de laagste temperatuur in de nachtelijke uren van 5,7°C op het KNMI-station Stavoren dinsdagavond even na 21 uur al bereikt. De laagste temperatuur na middernacht was 6,0°C op het KNMI-station Nieuw Beerta.
Landelijk de hoogste temperatuur van 13,0°C overdag werd bereikt in het noorden van Drenthe, in de Betuwe en in het midden van Brabant. De meeste neerslag viel in Zeeland en Zuid-Limburg. De meeste zon was voor de kustprovincies, in de oostelijke helft van het land in Overijssel, Gelderland en Noord-Limburg veel regio’s die zonloos bleven.
Woensdag was het 27 maart, officieel de naamdag van Sint Rupert!
De datum 27 maart is de naamdag van Sint Rupert en de volksweerkunde heeft daaraan gekoppeld de Rupertdepressie. Het blijkt namelijk dat in 80% van alle jaren eind maart de depressie-activiteit de kop opsteekt. Dit was al ontdekt in de 15e eeuw. Vandaar ook de weerspreuk: “Maart roert zijn staart”, dat kan soms nog gepaard gaan met winterse buien. Natuurlijk moeten we de datum van de Rupert-depressie niet exact nemen, soms komt de Rupert-depressie wat vroeger en soms wat later, maar grofweg gezegd eind maart. Nu in maart 2024 op de naamdag van Sint Rupert is de Rupertdepressie op de weerkaart wel aanwezig maar voor Nederland niet hinderlijk! Al zal menigeen denken dat de Rupertdepressie deze lente-maand op de meeste dagen wel actief was, want van serieus stabiel lente-weer was totaal geen sprake.
Menigeen heeft het in maart al vrij snel over de weerspreuk “Maart roert zijn staart”, ook dit jaar werd deze spreuk al genoemd begin maart en dat is geheel onjuist! Deze weerspreuk kent zijn oorsprong dan ook van de komst van de Rupertdepressie en dat is meestal eind maart en daarmee wordt bedoeld de staart van maart.
Heldere dagen hebben we dit jaar in maart o.a. in Borculo nauwelijks gehad, de meest zonnige dag was nog 8 maart met 10,9 uur zon en daarmee voorlopig nog de enige heldere dag van deze maand. In maart 2023 twee heldere dagen en dat waren 1- en 11 maart met respectievelijk 10,6- en 11 uur zon. In maart 2022 in Borculo totaal maar liefst 17 heldere dagen, m.a.w. 17 dagen compleet zonloos. Dat was voor Borculo een all-time record, geen enkele maand heeft dat ooit bereikt en april 2020 komt nog het dichtst in de buurt met over de hele maand 16 heldere dagen.
Dit jaar was voor Nederland de Rupertdepressie niet noemenswaardig actief, dat was in 2023 wel anders. Op 27 maart 2023 verspreid over het land maartse buien, m.a.w. winterse buien met sneeuw en hagel. In Borculo kwam het ook tot enkele winterse buien met hagel en (natte) sneeuw. Voor Borculo was 27 maart in 2023 zelfs het zevende etmaal dat er in maart 2023 sneeuw viel. Dat hebben we deze maand maart 2024 nog totaal niet gehad.
In 2023 op 27 maart zat Nederland in van oorsprong arctische lucht die afkomstig is uit de poolstreken en tijdens buien kan het dan flink afkoelen. Begin van de middag op 27 maart 2023 tijdens een forse winterse bui koelde het in Borculo af tot 2,8°C. Op het KNMI-station Eindhoven een nog lagere afkoeling tot 1,9°C eind van de ochtend tijdens een winterse bui. In het Twentse Losser een hagelbui met hagelstenen van rond een centimeter in doorsnede.
Overigens in 2023 een opmerkelijk temperatuurverschil op de Europsese weerkaart van bijna 70°C tussen de vrieskou in Noord-Zweden en de Spaanse hitte!! Zo was het in Rincón de la Victoria in de provincie Málaga 33,7ºC tegen in de ochtend in het Zweedse Nikkaluokta -35,7ºC en daarmee een temperatuurverschil van ruim 69°C!
Onderstaande foto maakte Leen de Koning van de bollenvelden in Lisse eerder deze maand.
– In 2022 in de nacht naar 27 maart geen vorst op waarnemingshoogte en alleen grondvorst op de KNMI-stations Heino en Leeuwarden met respectievelijk -1,0°C en -1,3°C. Op waarnemingshoogte op de KNMI-stations Heino en Leeuwarden respectievelijk 1,8°C en 1,9°C. Landelijk in 2022 t/m 27 maart slechts vier nachten dat het niet tot grondvorst kwam op een KNMI-station. Met andere woorden al 23 nachten met grondvorst op een KNMI-station en dat was in de winterperiode daarvoor van 2022 in de maanden december, januari en februari in alle drie maanden bij lange na niet gelukt.
– In Borculo op 27 maart 2022 de laatste dag van boven de 15°C met 16,3°C als maximum-temperatuur daarmee een afsluiting van een bijzondere periode met zeven dagen op rij boven de 15°C en één dag van boven de 20°C.
Op het KNMI-station De Bilt kwam het in maart 2022 van 21- t/m 27 maart zeven dagen op rij van 15°C en hoger. Totaal kwam het KNMI-station De Bilt op elf dagen met een temperatuur van 15°C en hoger. Daarbij was de amplitude, m.a.w. de dagelijkse sprong van de temperatuur, gemiddeld 12,1°C en dat is voor het KNMI-station De Bilt een absoluut record. Het oude record was een amplitude van 11,1°C uit 1929. De verklaring hiervoor was dat in maart 2022 in die periode nagenoeg onbewolkt was en daarbij koelde het in de nachten flink af in de van origine koudere continentale lucht en overdag met volop zon kon het flink opwarmen.
– In de nacht naar 27 maart 2019 geen vorst op waarnemingshoogte, wel aan de grond met de laagste temperatuur op de KNMI-stations Heino en Twente met -2,2°C.
– In 2017 op 27 maart was het voor Borculo met 12,2 uur zon de zonnigste dag sinds 12 september daarvoor toen de zon 12,3 uur scheen. Verder was het met 18,8°C voor Borculo de hoogste temperatuur sinds daarvoor op 16 oktober toen het 19°C werd. Maar de 18,8°C was toen wel de hoogste temperatuur voor maart sinds 2014 toen op 20 maart 21,2°C werd bereikt. De hoogste temperatuur voor maart in Borculo stond tot 2021 op 22,8°C van 30 maart 1998. In maart 2021 in Borculo op 31 maart 24,4°C en dat is nu de hoogste temperatuur voor maart in Borculo. In 2018 op 27 maart thermisch in Borculo net wat meer dan de helft van 27 maart 2017! De hoogste temperatuur van maart 2019 was in Borculo 19,5°C en dat werd bereikt op 22 maart, in maart 2020 was dat 17,1°C op 27 maart, in maart 2022 was de hoogste temperatuur 20,1°C van 22 maart in Borculo, in maart 2023 was de hoogste temperatuur 17,8°C van 13 maart en dit jaar in maart tot nu toe 18,7°C op 20 maart.
DE RUPERTDEPRESSIE
De datum 27 maart is de naamdag van Sint Rupert en de volksweerkunde heeft daaraan gekoppeld de Rupertdepressie. Het blijkt namelijk dat in 80% van alle jaren eind maart de depressie-activiteit de kop opsteekt. Dit was al ontdekt in de 15e eeuw. Vandaar ook de weerspreuk: “Maart roert zijn staart”, dat kan soms nog gepaard gaan met winterse buien. Natuurlijk moeten we de datum van de Rupertdepressie niet exact nemen, soms komt de Rupertdepressie wat vroeger en soms wat later, maar grofweg gezegd eind maart. In 2013 geen Rupertdepressie en ook in 2014 was de Rupertdepressie nog niet wakker geworden. In 2015 en 2016 wel een wisselvallig slot van de maand, oftewel de Rupertdepressie in actie. In 2018 en 2019 kwam Sint Rupert af en toe even om de hoek kijken en in 2020 probeerde Sint Rupert ook nog een plaagstootje uit te delen met o.a. in Borculo op 29 maart natte sneeuw. In 2021 konden we wel stellen dat Sint Rupert ons 27 maart een bezoek had gebracht met in Borculo de hoogste temperatuur in de nacht met 11,7°C en overdag 9,9°C. Verder in 2021 op 27 maart op de meeste plaatsen wel regen en o.a. in Borculo nog geen 3 uur zon.
In maart 2022 was t/m het weekend van 26-27 maart nog geen spoor te vinden van de Rupertdepressie. Maar op de laatste dagen van maart 2022 kregen we wel met een aantal storingen te maken waaruit ook de nodige nattigheid viel. Met name op de laatste maartdag van 2022 en de maandwisseling naar april verliep nat met zelfs winterse neerslag als sneeuw. Op het KNMI-station Deelen viel op de laatste dag van maart 2022 landelijk de hoogste aftapping van de maand met 27 millimeter. Op de Veluwe kwam het op de laatste maartdag tot een sneeuwdek van 10-15 centimeter. Toch wel heel opmerkelijk dat het eind maart 2022 toch weer storingsgevoeliger werd in de nagenoeg hele prachtige zonnige en droge maart daarvoor, vandaar ook de weerspreuk “maart roert zijn staart”!
Onderstaande foto maakte Leen de Koning in Nieuwerkerk a/d IJssel.
In 2015 eind maart zeer onstuimig weer met ook nog een lentestorm. Op 29 maart 2015 kwam het in Vlissingen tot storm en werd op Schiphol een zware windstoot van 117 kilometer per uur gemeten. Ook de volgende dag op 30 maart was het onstuimig en op 31 maart kwam het tot een fikse lentestorm. Met name in het noorden van het land nog code oranje voor extreem weer i.v.m. zeer zware windstoten. In de avond op het KNMI-station Hoek van Holland de zwaarste windstoot van 134 kilometer per uur. Met andere woorden, eind maart 2015 bezoek van de Rupertdepressie.
Over de Rupertdepressie gesproken, daar hadden ze eind maart 2015 in delen van Spanje ook mee te maken gehad. In slechts vier dagen tijd was er in de regio Valencia bakken met regen gevallen. Op sommige plekken zelfs 500 millimeter met alle gevolgen van dien. De telers daar zaten in grote problemen, ze konden de landerijen niet op. Gezegd moet worden dat men deels ook wel blij was met de regen na een lange droogteperiode. Maar dan niet met bakken tegelijk uit de lucht en dat dagen achtereen.
Onderstaande foto is van de regio Valencia in Spanje eind maart 2015.
Onderstaande twee foto’s zijn van de windhoos die over Winterswijk trok op 27 maart 1966 en heel veel schade achterliet. Ook toen eind maart stond de Rupert-depressie op de kaart! Toeval of niet, maar de Rupertdepressie is wel de verantwoordelijke voor de weerspreuk “maart roert zijn staart”!
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2018 in de nacht naar 27 maart de laagste temperatuur van -1,8°C op het KNMI-station Volkel en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Gilze-Rijen met -4,6°C. Het KNMI-station Twente had aan de grond -1,6°C en het KNMI-station Hupsel +0,4°C.
In 2017 in de nacht naar 27 maart alleen op het KNMI-station Heino lichte vorst en tot grondvorst kwam het op uitgebreide schaal m.u.v. de kustgebieden en de Veluwe. In de nacht naar 27 maart 2017 de laagste temperatuur van -1,4°C op het KNMI-station Heino en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eindhoven met -3,7°C. Op de KNMI-stations Hupsel en Twente aan de grond respectievelijk -3,3°C en -2,5°C. In Borculo daalde de temperatuur tot 0,8°C in de weerhut en aan de grond -0,6°C.
Onderstaande foto’s zijn van 27 maart 2016. De flamingo’s waren weer terug in het Zwillbrocker Venn in het natuurgebied net over de grens met Duitsland bij Holterhoek bij Groenlo. En toepasselijker kon het niet zijn, de paashazen werden er ook gesignaleerd, want Pasen 2016 viel op 27-28 maart. In 2020 waren de flamingo’s ook weer gearriveerd, zo rond de 55 in aantal.
Onderstaande foto maakte Tinus Beckers uit Lichtenvoorde op 26 maart 2016, met rond 15°C en negen uur zon werd de natuur ook wakker.
In de nacht naar 27 maart 2015 kwam het nergens tot vorst, ook niet aan de grond. Landelijk was het de elfde nacht van de maand zonder vorst op waarnemingshoogte, maar pas de zesde nacht zonder grondvorst!
Onderstaande foto maakte Peter de Vries van een stuk natuur tussen Zandvoort en Noordwijk op 27 maart 2015.
In 2014 in de nacht naar 27 maart landelijk de 16e nacht van maart 2014 met vorst op waarnemingshoogte. De laagste temperatuur kwam van het KNMI-station Woensdrecht met -2,3°C. Het KNMI-station Terschelling had de hoogste minimum-temperatuur met 4,7°C. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Rotterdam met -4,5°C. De oostelijke KNMI-stations hadden geen vorst, alleen het KNMI-station Heino had nog grondvorst met -0,3°C. In Borculo was de laagste temperatuur 3°C.
Maart 2014 stond t/m 27 maart in Borculo op 162 uur zon en nog 27 uur verwijderd van de tot dan nog zonnigste maart 2011 met 189 uur zon. Uiteindelijk werd toen maart 2014 de zonnigste maart voor Borculo met 194 uur zon. Maar inmiddels al lang bekend dat maart 2022 de nieuwe vaandeldrager is geworden met het aantal uren zon. Tot en met 27 maart had maart 2022 al ruim 50 uur zon meer dan maart 2014 over de hele maand.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide 27 maart 2014, deze bloesem had daar de koude nachten overleeft.
In 2012 op 27 maart zonovergoten met in Borculo 10,4 uur zon, daarbij kwam Borculo t/m 27 maart al op 124 uur zon. Normaal schijnt de zon in maart in Borculo rond 113 uur. Maart 2012 was voor het derde jaar op rij een zonnige maand. De zonnigste maand maart bleef toen onbereikbaar en dat was maart 2011 met 189 uur zon in Borculo, daarna werd dat maart 2014 met 194 uur zon en maart 2022 overtrof daarna alle grenzen met een record aan zonuren.
Op 27- en 28 maart 2012 zeer grote amplitudes. Op 27 maart 2012 ging het KNMI-station Deelen van -0,9°C naar 19°C en op 28 maart 2012 ging het KNMI-station Twente van -0,9°C naar 19,5°C.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet op 27 maart 2012, af en toe was de hogere bewolking wel zo dik dat de zon eventjes het onderspit moest delven en dat zeker in het noorden en noordoosten.
In 2011 in de nacht naar 27 maart ging de zomertijd in, maar voor de temperatuur zeker geen “zomertijd” getuige de -5,6°C op het KNMI-station Twente. Aan de grond op het KNMI-station Eelde zelfs -9,4°C en op het KNMI-station Twente -9,3°C. In Borculo ook vorst met een minimum van -1,5°C en aan de grond -4,5°C in de nacht naar 27 maart 2011.
Totaal andere temperaturen hadden we in de nacht naar 27 maart 2006, toen waren de laagste temperaturen extreem hoog. In Borculo een laagste temperatuur van 12,2°C en daarmee het hoogste minimum voor een maartnacht sinds 1981.
Maar niet alleen in Nederland kan maart twee totaal verschillende gezichten laten zien, wat dacht je van Amerika het land van de uitersten! Op 22 maart 2010 in Dalhart in Texas werd het bijna 25°C en drie dagen later op 25 maart viel er ruim vijf centimeter sneeuw. Dat was voor Dalhart een nieuw sneeuwrecord sinds het begin van de metingen daar in 1973.
In 2006 op 27 maart op het KNMI-station Eindhoven met 20°C een warme dag, landelijk de eerste warme dag van 2006 en de hoogste temperatuur van die maand.
In 1989 op 27 maart tweede paasdag en in Borculo met 19,5°C tot 2003 niet eerder zo vroeg zo warm, in 2003 op 24 maart 20,5°C. Het KNMI-station De Bilt kwam toen met 20,3°C tot de enige tweede paasdag boven de 20°C in maart. In Hoensbroek werd het die dag 23,6°C.
In 1952 in de nacht naar 27 maart op het inmiddels opgeheven KNMI-station Witteveen een minimum-temperatuur van -7,9°C. In die nacht had het inmiddels ook opgeheven KNMI-station Winterswijk een laagste temperatuur van -5,4°C.
OPNAME CO2 DOOR WOESTIJNEN
Koolstofdioxide (CO2) concentraties stijgen sinds het begin van de industriële revolutie rond 1850. Daarnaast komen er jaarlijks grote, natuurlijke hoeveelheden CO2 vrij, die weer worden opgenomen door bijvoorbeeld de vegetatie. Voor een groot deel weet men wel waar al deze CO2 wordt opgeslagen, alleen de massabalans is niet in evenwicht. Men denkt dit deels op te kunnen lossen door opslag in woestijnen en dan wel in de nachtelijke uren. Men heeft ontdekt dat woestijnbodems in de nachtelijke uren verrassend veel CO2 opnemen. Woestijnachtige gebieden beslaan 35% van het aardoppervlak en dat is gelijk aan 5,2 miljard hectare. De opslag per jaar zou dan 5,2 miljard ton CO2 kunnen bedragen. Dit is maar liefst de helft van de totale hoeveelheid CO2 die per jaar wordt uitgestoten door het verbruik van fossiele brandstoffen. De Sahara is de grootste woestijn op aarde.
Hieronder een foto van de Amerikaanse Mojave woestijn.
Voorlopig is grote opname van CO2 in de nacht slechts voor twee woestijnen aangetoond en wel de Chinese Gubantonggut woestijn en de Amerikaanse Mojave woestijn. Voor bovenstaande getallen is dus de aanname gemaakt dat ook andere woestijnen vergelijkbare hoeveelheden CO2 zouden kunnen opnemen. Ook is nog onbekend waar alle koolstof dan wel blijft, want koolstof bouwt zich normaal gesproken traag op in de bodem. En het is zelfs niet uitgesloten dat bij dag de opgeslagen CO2 weer wordt vrijgegeven. Ook zou verhoogde neerslag in de twee genoemde woestijnen een rol kunnen spelen en dan is de extra opslag waarschijnlijk slechts tijdelijk. De bodem van de Mojava woestijn in Californië, Utah, Arizona en Nevada neemt veel CO2 op. Veel is nog onduidelijk en meer woestijnachtige gebieden zullen onderzocht moeten worden. Gebieden die al anderhalve eeuw een stabiel klimaat hebben, verdienen extra aandacht om deze kwestie uit te zoeken. Als de invloed van deze gebieden echt groot blijkt te zijn, zullen klimaatmodellen aangepast moeten worden.