WAT EEN VERSCHIL MET EEN JAAR GELEDEN OP 10 JUNI 2023!
DE SCHAAPSCHEERDERSKOUDE IN JUNI EN SOMS IN JUNI NOG DE IJSHEILIGEN!
BIJZONDERHEDEN 10 JUNI
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Wat een verschil met een jaar geleden op 10 juni! In 2023 op 10 juni in Borculo met 16,2 uur zon werd het 31,1°C en daarmee voor 10 juni de warmste- en de zonnigste 10 juni voor Borculo. Wel moest Borculo de zonnigste 10 juni delen met 10 juni 2006 met ook 16,2 uur zon. Nu op maandag 10 juni 2024 in Borculo een maximum-temperatuur die net boven de 15°C uitkwam met 15,2°C. Het datumrecord voor de koudste 10 juni staat voor Borculo op 14,5°C van 10 juni 1985. Verder dit jaar met 0,5 uur zon tot 18 uur geen zonloze dag.
Onderstaande foto maakte Peter Visser vanuit Kijkduin van lichtende nachtwolken en die zijn zichtbaar met name rond deze tijd. Lichtende nachtwolken ontstaan als waterdamp afzet op stofdeeltjes in de hoge atmosfeer en wel de mesosfeer op een hoogte van 75-85 kilometer bij temperaturen van rond -100°C tot -140°C. Het vocht op de stofdeeltjes wordt omgezet in ijsvorming en dat weerkaats het zonlicht. De zon moet dan wel iets onder de horizon staan en dat kan alleen rond deze tijd. Het stof op die hoogte is meest ruimtestof afkomstig van meteorieten en mogelijk ook stof die door vulkanen in de hogere atmosfeer wordt geblazen.
We naderen de langste dag en daarmee ook de kans op het hoogste aantal uren zon per etmaal. Rond de langste dag kan de zon ruim over de 16 uur schijnen. Meer dan 16 uur zon lukte wel in 2005 op 19 juni met zelfs 16,4 uur zon in Borculo. Voor Borculo zijn 19 juni 2005 en 11 juni 2006 de zonnigste dagen sinds het begin van de zonuren-meting in 1995 met 16,4 uur zon! Dit is zeer uniek want meer dan 16 uur zon op een dag kan alleen maar rond de langste dag en dan moet het ook nog de gehele dag onbewolkt zijn. Er zijn dan ook maar weinig dagen dat we tot ruim 16 uur zon op een dag komen. In Borculo vanaf 1995 t/m 2009 twaalf dagen die tot 16 uur zon of meer kwamen, in de jaren 2010 t/m 2014 kwam Borculo niet tot 16 uur zon of meer op een dag. In 2015 lukte dat wel weer, in 2016 weer niet en in 2017 wel weer met 16 uur zon de zonnigste dag sinds 1 juli 2015 toen de zon 16,1 uur scheen. In 2018 lukte het ook om 16 uur zon of meer te bereiken en wel op 29 juni met 16 uur zon en op 1 juli met 16,3 uur zon. In 2019 lukte dat op 29 juni met 16,2 uur zon in Borculo. In 2020 alleen op 24 juni met 16,1 uur zon en in 2023 de zonnigste dag met 16,2 uur zon op 14 juni. Totaal kwam juni 2023 in Borculo tot zeven etmalen met minimaal 16 uur zon. In de juni-maanden van 2021 en 2022 kwam Borculo niet tot 16 uur zon in een etmaal.
Onderstaande foto’s maakte Peter de Vries in de omgeving van Burgh-Haamstede in Zeeland.
– In 2021 op 10 juni nog een gedeeltelijke zonsverduistering van 29%.
– In 2020 in de nacht naar 10 juni op het KNMI-station Wijk aan Zee met 3,4°C de laagste temperatuur van de maand. De KNMI-stations Eelde en Wijk aan Zee kwamen aan de grond nog dichtbij het vriespunt met respectievelijk 1,1°C en 1,6°C. Overdag viel nog 14,2 millimeter op het KNMI-station Herwijnen.
– In de nacht naar 10 juni 2015 nog bijna grondvorst op het KNMI-station Wijk aan Zee met 0,5°C.
– Op 10 juni 2016 aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met 1,7°C en het KNMI-station Eelde had ook nog 1,8°C aan de grond. Op het KNMI-station Woensdrecht met 5,6°C de laagste temperatuur van de maand.
– In de eerste decade van juni 2016 viel in Roermond 124,4 millimeter, Ysselstein 126 millimeter en in Venlo 132,5 millimeter. Van Venlo is een record voor Nederland, het oude record was 126,8 millimeter van 2003 in Marknesse.
– In 2014 op het KNMI-station Ell de hoogste temperatuur met 28°C. De warmte op 10 juni 2014 ging gepaard met later op de dag onweer op veel plaatsen tot lokaal zelfs zwaar onweer o.a. op Pinkpop.
DE KOUDE 10 JUNI VAN 2013
In de nacht naar 10 juni 2013 koelde het nog flink af, de IJsheiligen waren maar niet weg te slaan in 2013! Het KNMI-station Twente had op waarnemingshoogte 3,4°C en aan de grond -2,3°C. Ook het KNMI-station Woensdrecht had bijna grondvorst met +0,1°C en het KNMI-station Hupsel had +0,8°C aan de grond. Voor het KNMI-station Twente was de -2,3°C aan de grond een nieuw datumrecord voor 10 juni. Het oude record was -1,8°C van 10 juni 2001. Verder was de -2,3°C ook de laagste temperatuur aan de grond zo laat in het seizoen op het KNMI-station Twente.
Op 10 juni 2013 overdag grote temperatuurverschillen. Zo kwam het KNMI-station Arcen nog uit op 19,8°C met zon, maar onder de bewolking op het KNMI-station Terschelling geen hoger maximum dan 13°C. Zo kwam de temperatuur op het KNMI-station Terschelling voor het laatst op 7- en 8 mei boven de 20°C uit en om het nog erger te maken, sindsdien is alleen op 27- en 28 mei de 15°C nog gehaald.
De gemiddelde maximum-temperatuur over de eerste 10 dagen van juni 2013 was op het KNMI-station Terschelling uitgekomen op 13,4°C tegen normaal 17,4ºC. Op het KNMI-station Ell was het ruim 8°C warmer met 21,8°C tegen normaal 21,2ºC.
Onderstaande foto maakte Johan Effing uit het Twentse Losser op 10 juni 2013 van een droge Snoeinksbeek aldaar. Het was ook droog, voor de meeste plaatsen moest de eerste juni-druppel nog vallen.
SCHAAPSCHEERDERSKOUDE
Een dip in de temperatuur rond deze tijd van het jaar is niet ongebruikelijk en wordt ook wel de “midjunikoelte” genoemd. In 2018 op 24 juni met 17,3°C de meest koele juni-dag van 2018. In 2017 op 6- en 7 juni ruim onder de 20ºC met respectievelijk 18,6ºC en 16,6ºC in Borculo. In juni 2020 op 5 juni in Borculo nog een aanzienlijk lager maximum met 13,2ºC. Dat past wel een beetje in de tijd van het jaar en daarmee doelen we op de welbekende schaapscheerderskoude. Het komt vaker voor dat na een warme periode het weer omslaat in een koele periode zo rond half juni, een mooi voorbeeld hiervan was 1956.
Het jaar 1956 staat niet alleen bekend om zijn koude winter, maar ook om de koele zomer. Vrijwel alle drie de zomermaanden was het koud en regenachtig. Op 10 juni 1956 was er in het noorden en noordoosten nog wel wat warmte. In Joure werd het op 10 juni 1956 nog wel 25,3°C, maar dit was wel de enige zomerse temperatuur van die maand in het hele land. In het midden en zuiden was het die dag maar 14°C. Dat verschil leverde een scherpe scheidingslijn op, wat in het midden en oosten van Drenthe uitdraaide op een zone met zware hagelbuien. In het gebied van Emmen-Witteveen-Wijster vielen ijsbrokken uit de lucht met afmetingen tot zeven centimeter. Er was enorme schade aan dakpannen, ruiten gingen stuk en veel vee raakte gewond. Uiteraard viel er ook veel regen en de koeien glibberden door de wei! De zomer van 1956 kende in augustus ook nog een heuse storm.
Onderstaande foto is van het scheren van schapen en dat was vroeger typisch iets voor de maand juni in de periode van de schaapscheerderskoude. Tegenwoordig worden de schapen echt niet altijd in deze periode geschoren. Ondergetekende heeft zich al eens laten vertellen dat tegenwoordig de schapen worden geschoren wanneer het uitkomt!
Een typische weersomslag treedt gewoonlijk tussen 10 en 17 juni op. De Duitse meteoroloog Baur, weerman in de jaren vijftig in Duitsland, noemde dit verschijnsel het invallen van de Europese moesson. Volgens hem treedt dit op als reactie op het sterk verhitte Europese vasteland. Na het invallen daarvan kan het zomerweer zich geleidelijk herstellen, maar soms gebeurt dit helemaal niet. Vooral niet als de moesson laat begint, volgens Baur is “laat” na de zonnewende van 21 juni. In de klimatologische temperatuurgrafieken met gemiddelden komt de koele periode duidelijk naar voren. De temperatuurkromme laat zowaar een “deuk” zien tussen 5 en 20 juni. Deze periode is beter bekend als de schaapscheerderskoude. Vroeger was zo een gemiddeld koudere en sombere periode welkom bij de Schaapscheerders, want dan werd de kale huid van de schapen tenminste even niet aan de felle zon blootgesteld. De schaapscheerderskou lijkt op een herhaling van de ijsheiligen in mei. Dan kan het aan de grond rondom die periode licht vriezen. De echte schaapscheerderskou zou zelfs nog wat later in de periode vallen, zo rond de periode 18-24 juni. Het weerbeeld kenmerkt zich door uitgestrekte wolkenvelden met een wind uit de noordwesthoek en daarmee aanvoer vanaf de nog koude Noordzee. Dit jaar kunnen we maandag 10 juni wel een klein stempeltje geven van de schaapscheerderskou. Alleen in een echte schaapscheerderskou-periode valt nagenoeg geen neerslag.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2017 op 10 juni een zeer hoge UV-index, het KNMI waarschuwde al voor mogelijk een UV-index van 8 en dat is voor Nederland bijzonder hoog. Het RIVM meet de UV-index in Bilthoven en deze bereikte 10 juni 2017 een maximum van 7,6 en dat was even voor 15 uur.
In 2011 in de nacht naar 10 juni een flinke afkoeling. Op het KNMI-station Twente op waarnemingshoogte 4,8°C en aan de grond daar 0,9°C. Ook op de KNMI-stations Eelde, Heino en Volkel met respectievelijk 1,5°C, 1,6°C en 1,4°C lage temperaturen op tien centimeter boven het maaiveld.
Op 10 juni 2001 om 13 uur was het in het Zeeuwse Haamstede nog 19ºC, om 13.50 uur regende, onweerde en hagelde het bij tijdelijk maar 7,5ºC en er viel daar acht millimeter in een kwartier tijd.
– Op 10 juni 1935 was het tweede pinksterdag, op het KNMI-station De Bilt overdag een maximum van 28,2ºC en daarmee was het 7,7ºC warmer dan op eerste pinksterdag. Verder viel overdag op het KNMI-station De Bilt nog 20,2 millimeter. Zowel het maximum die dag als de neerslag zijn voor De Bilt nog steeds de datumrecords.
In 1927 op 10 juni op het inmiddels opgeheven KNMI-station Almen de laagste temperatuur van juni 1927 met 1,6°C in de weerhut. Het KNMI-station De Bilt kwam in die nacht uit op 2,6°C als laagste temperatuur en dat is voor De Bilt altijd nog de laagste temperatuur voor 10 juni sinds 1901. Door de homogenisatie van data is het minimum van 2,6°C op het KNMI-station De Bilt sinds 2016 herleid tot 2,2°C.
– In de eerste decade van juni 1912 had het KNMI-station De Bilt een gemiddelde barometerstand van 1007,8 hectopascal. Voor De Bilt is dit een laagterecord sinds 1900, daarna volgt de eerste decade van juni 1987 met 1009 hectopascal.
– Op 10 juni 1912 overleed een persoon door bliksem in Drunen. Verder waren er ook blikseminslagen in een woning in Zevenaar en Zeist. In Avereest kwam het nog tot twee windhozen.
VROEG ONWEER 10 JUNI 2014
In de nacht naar 10 juni 2014 hoge temperaturen tot na middernacht, zo stond het KNMI-station Schiphol rond middernacht nog op een zomerse temperatuur van 25°C, uiteindelijk daalde de temperatuur daar nog tot 17,4°C. De laagste temperatuur werd in de nacht naar 10 juni 2014 gemeten op het KNMI-station Twente met 13,3°C en op het KNMI-station Lauwersoog niet lager dan 18,3°C. In Borculo lag de temperatuur rond middernacht van 9- op 10 juni 2014 nog rond 20°C en uiteindelijk werd het minimum bereikt rond 5 uur met 16°C.
In de nacht naar 10 juni 2014 werd het tijdelijk rustiger en droger, eind van de nacht kwam er weer een actief regengebied vanuit het zuiden het land in, wederom met onweer. De meeste regen viel vanaf de avond van 9 juni 20 uur tot de volgende ochtend 8 uur op het KNMI-station Maastricht met 15 millimeter. In Borculo viel in die periode 8,6 millimeter en in Meddo bij Winterswijk 6,6 millimeter.
Onderstaande foto maakte Tinus Beckers uit Lichtenvoorde in de ochtend van 10 juni 2014 in alle vroegte tijdens het onweer, angstig dreigende lucht!
De maximum-temperaturen liepen 10 juni 2014 uiteen van 28,0°C op het KNMI-station Ell tot 21,8°C op het KNMI-station Wijk aan Zee. In Borculo scheen de zon op 10 juni 2014 negen uur en daarmee werd het 27,8°C.
We hadden in juni 2014 t/m 10 juni al drie etmalen op rij onweer gehad in Borculo en de laatste keer daarvoor met drie etmalen op rij onweer was voor Borculo in april 2014. Juni 2014 stond in Borculo totaal t/m 10 juni op vier etmalen met onweer en dat is precies het gemiddelde aantal voor de hele maand juni voor Borculo. Totaal kwam juni 2014 in Borculo uit op zes onweersdagen. In 2013 kwam juni in Borculo tot twee etmalen met onweer en in juni 2012 ook vier etmalen met onweer over de hele maand. Koploper voor juni is juni 1997 met tien etmalen met onweer in Borculo. Vanaf 2015 t/m 2017 in de maanden juni respectievelijk twee, vijf en drie etmalen met onweer in Borculo. Juni 2018 kwam in Borculo tot één etmaal met onweer, het laagste aantal voor juni sinds 2006 toen juni ook tot één etmaal met onweer kwam. In juni 2019 in Borculo vijf etmalen met onweer, het hoogste aantal voor juni sinds 2016 toen juni ook tot vijf etmalen met onweer kwam. In 2020 in juni in Borculo drie etmalen met onweer. In de juni-maanden van 2021 en 202 in beide jaren vier onweersdagen in Borculo. In juni 2023 in Borculo geen melding van onweer en dat was voor juni het eerst sinds 1995. Juni 1995 was lang de enige juni-maand in Borculo zonder onweer, daar kunnen we juni 2023 aan toevoegen.