LANDELIJK EN OOK IN BORCULO IS HET NOG WACHTEN OP DE EERSTE ZOMERSE JULI-DAG!
IN JULI DE HOOIMAAND IS HET AL EENS TOT NACHTVORST GEKOMEN!
BIJZONDERHEDEN 3 JULI
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
In 2021 en 2022 op 3 juli in beide jaren zowel landelijk als in Borculo de eerste zomerse dag van juli de hooimaand. In juli 2023 op 3 juli was het nog wachten op landelijk en ook in Borculo op de eerste zomerse juli-dag en dat is dit jaar ook niet anders. Van een zomerse dag spreken we als de temperatuur de 25°C bereikt.
Voor Borculo telt juli gemiddeld 12 zomerse dagen van 25°C en hoger. Voor juli loopt het aantal zomerse dagen voor Borculo uiteen van drie in juli 2011 tot 28 in juli 2018. In juli 2020 in Borculo slechts vijf zomerse dagen en dat is het laagste aantal voor juli sinds 2011 in Borculo. Juli 2021 kwam in Borculo tot 9 zomerse dagen, juli 2022 tot 15 zomerse dagen en juli 2023 tot 8 zomerse dagen.
Nu in 2024 telt het jaar in Borculo inmiddels 14 zomerse dagen, over dezelfde periode in 2023 24 zomerse dagen, in 2022 19 zomerse dagen en in 2021 18 zomerse dagen. In 2018 t/m 3 juli al al 34 zomerse dagen.
In 2012 op 3 juli in Borculo met 25,4°C ook de eerste zomerse dag van juli 2012. Maar wat was er in de zomer van 2012 nog normaal! Juni telt normaal in Borculo ook zeven zomerse dagen, maar in 2012 bleef de teller in Borculo al steken bij twee zomerse dagen. Juni 2012 had in Borculo het laagste aantal zomerse dagen voor juni sinds 1991. Wat een verschil met juni 2023 met 21 zomerse dagen in Borculo, het hoogste aantal voor Borculo sinds 1981. De oude koploper was juni 2019 met 19 zomerse dagen. Dit jaar kwam juni in Borculo evenals juni 2015 tot zes zomerse dagen en dat is voor juni voor Borculo het laagste aantal sinds 2014 toen juni tot slechts vier zomerse dagen kwam.
Onderstaande foto maakte Johan Effing uit Losser, kleurrijke bloemenpracht.
– In 2022 op 3 juli waren de KNMI-stations Hoek van Holland en Lauwersoog de enige KNMI-stations met de laagste temperatuur boven de 15°C met het hoogste minimum van 15,9°C op het KNMI-station Hoek van Holland. De KNMI-stations Den Helder, Vlissingen, Wijk aan Zee en Terschelling waren de enige die overdag onder de warme grens bleven van 20°C met het laagste maximum van 19,7°C op het KNMI-station Terschelling. Droog bleef het ook niet met vanaf middernacht tot in de avond 20 uur op het KNMI-station Nieuw Beerta 12 millimeter en op het KNMI-station Hoogeveen 6,6 millimeter.
– In 2019 op het KNMI-station Twente aan de grond 0,1°C, net geen nachtvorst in juli de hooimaand. Maar in het verleden is het al wel eens tot nachtvorst gekomen in juli en wel op 3 juli 1907! In 1907 op 3 juli op het KNMI-station De Bilt de laagste temperatuur voor 3 juli sinds 1901 met 3,2°C. Op veel plaatsen kwam het toen tot nachtvorst, bonenvelden rond Aalsmeer hadden veel schade als gevolg van de nachtvorst. In de nacht naar 7 juli 1964 3,3°C in de weerhut op het KNMI-station Volkel en aan de grond aldaar -1°C! Oftewel, nachtvorst in juli de hooimaand.
– Rond deze tijd kwam er regelmatig weer ophef over het inmiddels oude temperatuurrecord van het opgeheven KNMI-station Warnsveld met 38,6°C van 23 augustus 1944. Op onderstaande foto de opstelling die er zo uitzag in augustus 1944. Het station was gestationeerd in de achtertuin van de huisarts Thate. (bron foto: de Stentor)
Het is zeker geen ideale opstelling, maar als we bijvoorbeeld de locatie van het KNMI-station Arcen bekijken, zal men daarover ook eens moeten zijn dat het geen ideale opstelling is. Het KNMI-station Arcen is gestationeerd vrij dicht in de buurt van bomen, ook niet ideaal.
– Onderstaande foto maakte Peter de Vries vanaf Schiphol. Wat U ziet op de foto zijn lichtende nachtwolken die voorkomen op een hoogte van rond 80 kilometer. Tussen 1 juni en 1 augustus kunnen ’s nachts aan de noordelijke hemel zilveren wolken worden waargenomen. Deze “kosmische” wolken hebben een ribbel- of vezelstructuur en heten lichtende nachtwolken. Nadat de zon onder is gegaan (alhoewel het zomers nooit echt donker wordt) weerkaatsen deze hele hoge nachtwolken bijna de hele nacht het zonlicht. Op een hoogte van 80 kilometer kan de temperatuur wel dalen tot -80°C tot -90°C. Bij zulke lage temperaturen kan zelfs een minuscule hoeveelheid waterdamp overgaan in vaste vorm als ijs. Het ijs hecht zich aan kosmisch stof. De zeer kleine ijsdeeltjes weerkaatsen het zonlicht (de deeltjes fungeren als spiegeltjes) en worden voor ons zichtbaar als zilverachtige wolkendraden aan een nachtelijk uitspansel.
OPMERKELIJKE JULI-PERIKELEN
In 2015 kon men in de nacht naar 3 juli wat afkoelen na die intense hitte op 2 juli daarvoor met o.a. in Borculo 37,7°C. Maar dat ging niet zomaar, de afkoeling ging wel gepaard met lokaal hele zware regen- en onweersbuien. Zo viel in het Drentse Ruinen 55 millimeter in vrij korte tijd. In de regio Apeldoorn vielen hagelstenen met een doorsnede van 3- tot 4 centimeter met als gevolg veel schade aan auto’s, daken en gewassen. Ook langdurig onweer en het was dan ook een waarlijk schouwspel van geflits in de nacht naar 3 juli 2015. Op enkele plaatsen sloeg ook de bliksem in met als gevolg brand. Neerslag viel in de nacht naar 3 juli 23 millimeter op het KNMI-station Hoogeveen.
In 2015 van 29 juni t/m 5 juli o.a. in Borculo een hittegolf. Ook landelijk kwam het tot een hittegolf van 30 juni t/m 5 juli op het KNMI-station De Bilt.
De grootste verandering op 3 juli 2014 was de windrichting, na weken in de noordhoek kwam de wind uit de zuidhoek en dat hebben we gemerkt. De temperatuur schoot werkelijk omhoog! In de eerste decade van juni 2014 kwam de wind meest uit oostelijke- en zuidelijke richtingen en daarmee werd zelfs de tropische grens van 30°C overschreden op 7 juni. Zo werd het in Borculo op 7 juni 2014 30,4°C en op het KNMI-station Eindhoven werd met 30,5°C de hoogste temperatuur van juni 2014 bereikt. Maar vanaf 11 juni zocht de wind de noordhoek op en daarmee aanmerkelijk lagere temperaturen. Op 11 juni werd het in Borculo nog 23,9°C en daarna werd deze waarde niet meer gehaald en op zes dagen werd de 20°C niet eens meer gehaald. De wind had in juni 2014 in Borculo 56% van de tijd een noordcomponent!
Op 3 juli 2009 werd landelijk de hoogste temperatuur van juli 2009 gemeten op het KNMI-station Arcen met 31,8°C. In 2009 was rekening houdende met zowel het maximum als het minimum het etmaal van 3 juli voor Borculo met een etmaalgemiddelde van 26°C tot dan het warmste etmaal van 3 juli sinds 1981. In 2010 op 3 juli lukte het net niet om een nieuw etmaalrecord voor de 3e juli te behalen met 25,5°C als etmaalgemiddelde.
Maar de hitte van 2009 begin juli werd op 3 juli verdrongen met veel neerslag en onweer. Het KNMI had voor 3 juli 2009 een weeralarm afgegeven, de neerslaghoeveelheden logen er dan ook niet om. Zo viel er in Apeldoorn 115 millimeter, Elburg 73 millimeter en Vaassen 60 millimeter.
Het was op 3 juli 2009 ook best een bijzondere dag wat betreft de buienvorming, de buien konden uitgroeien tot grote hoogte. De vliegtuigen voor Schiphol die uit het oosten kwamen vliegen moesten noodgedwongen helemaal om via de Waddeneilanden om de hoge toppen van de buien te omzeilen. De toppen van de buien kwamen bij Nijmegen op ruim 12 kilometer hoogte. In 2010 op 3 juli net over de grens met Duitsland ook flinke buientoppen tot 9-10 kilometer hoogte.
PERIHELIUM EN APHELIUM
U zult er niets van merken, maar in de nacht van dinsdag 3 juli op woensdag 4 juli bereikt de aarde het punt van zijn elliptische baan waar de afstand tot de zon het grootst is en wel 152.098.320 kilometer. We spreken dan van het aphelium, dit is ruim 1,7% groter dan gemiddeld en de zonne-energie is rond 7% minder dan over een half jaar begin januari.
Onderstaande figuur laat het verschil zien tussen het perihelium en aphelium.
Rond 3 januari stond de aarde in het perihelium, oftewel de afstand tussen de aarde en de zon was het kleinst en bedroeg toen 147.098.000 kilometer, rond vijf miljoen kilometer dichterbij dan nu op 4 juli.
De afstand tussen de aarde en de zon heeft geen invloed op de temperatuur en het weerbeeld op aarde. Het verschil is overigens niet eens zo groot tussen de grootste en de kleinste afstand tussen de aarde en de zon. Het punt waar de aarde het dichtst bij de zon staat noemen we het perihelium, peri betekent dichtbij en helios betekent zon. Het perihelium is dus het punt in de baan van een planeet waar de afstand tot de zon het kleinst is. Het tegenovergestelde punt heet het aphelium, apo betekent veraf.
Dat de aarde juist in de winter het dichtst bij de zon staat verbaast menigeen. De seizoenen ontstaan ook niet doordat de afstand aarde – zon groter of kleiner wordt, maar door de schuine stand van de aardas. Door de scheve stand van die as staat in de zomer het noordelijk gedeelte van de aardbol meer naar de zon gekeerd, zodat de nachten kort en de dagen lang zijn en we meer warmte ontvangen.
Op onderstaande figuur ziet U het ontstaan van de vier seizoenen die worden verkregen door de schuine stand van de aardas.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2011 in de nacht naar 3 juli in het zuiden brede opklaringen en daar ook de laagste temperaturen met op het KNMI-station Westdorpe 5,5°C in de weerhut en aan de grond 1,4°C. Ook het KNMI-station Woensdrecht had met 2,9°C aan de grond een uitzonderlijk lage temperatuur voor juli de hooimaand.
Over verschillen gesproken, in juni 2011 was het zeer opmerkelijk dat tussen het hoogste en laagste maximum van de maand slechts drie dagen zaten. Zo was het laagste maximum in Borculo in juni 2011 15°C op 25 juni en drie dagen later op 28 juni het hoogste maximum van de maand met 34,5°C.
Op 3 juli 1992 viel in Terneuzen in de avond maar liefst 75 millimeter neerslag. In delen van westelijk Brabant viel toen zelfs 120 millimeter in twee etmalen.
In 1988 in de nacht van 2 op 3 juli in Huizen een windstoot van 72 kilometer per uur. In Kreileroord viel in het etmaal van 3 juli 1988 40 millimeter aan neerslag, in Hoogkarspel 35 millimeter en in Medemblik 33 millimeter.
In 1982 op 3 juli viel in Cocksdorp 49 millimeter aan neerslag en in het Limburgse Valkenburg 16 millimeter. In de nacht van 2- op 3 juli 1982 landelijk zware onweersbuien waarvan twee zware buiencomplexen. Over het noordwesten en noorden van het land en later over Oost-Brabant en het Land van Maas en Waal met lokaal veel schade door zware windstoten. In Schettens een windstoot van 104 kilometer per uur.
Op 3 juli 1976 op het KNMI-station Maastricht 34,6°C en op het KNMI-station Volkel 36,7°C. We bevonden ons toen in de eerste hittegolf van de zeer droge en hete zomer van het jaar 1976. Toen werd een warme juni gevolgd door hitte in juli en augustus. Het zou de op twee na warmste zomer sinds 1901 worden.
In 1957 op 3 juli op de KNMI-stations Eindhoven en Maastricht een maximum-temperatuur van 32,2°C en op het KNMI-station Den Helder 21,8°C. In 30 minuten tijd viel in Velp 32 millimeter en in Boskoop 30 millimeter, in Arnhem viel over het etmaal 34 millimeter, in Castricum 33 millimeter, in Den Bosch en ook lokaal in de Achterhoek viel hagel en in Heerenwaarde viel 18 minuten lang hagel.
TROPENNACHTEN
Opmerkelijk was wel dat in de jaren 2009 en 2010 de nacht naar 3 juli het op veel plaatsen tropennachten waren, een groot verschil met 2011 en 2012 in de nacht naar 3 juli. In 2010 in de nacht naar 3 juli kwamen zes KNMI-stations niet eens onder de 20°C uit en dat waren De Bilt, Eindhoven, Gilze-Rijen, Lauwersoog, Lelystad en Volkel, m.a.w. daar een tropennacht. In Borculo met 18,9°C als minimum geen tropennacht in de nacht naar 3 juli 2010. Ook in de nacht naar 3 juli 2009 een tropennacht op het KNMI-station Vlissingen met een minimum van 20,8°C. We spreken van een tropennacht als de temperatuur boven de 20°C blijft. In Borculo in de nacht naar 3 juli 2009 ook geen tropennacht met een minimum van 19,7°C. In Lichtenvoorde in de nacht naar 3 juli 2009 nog wel een tropennacht met een minimum van 20,4°C. De warmste nacht was die van 28 juli 2006 met een minimum van 21,2°C.
Wat een verschil met 3 juli 1949 toen de temperatuur daalde tot 2,1°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Witteveen, dit is nog steeds de laagste temperatuur voor Nederland in de eerste decade van juli.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide.
