IN 2022 VOOR BORCULO NOG DE LANGSTE REEKS WARME DAGEN OP RIJ!
SEPTEMBER KENT OOK GROTE TEMPERATUURVERSCHILLEN!
BIJZONDERHEDEN 20 SEPTEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Borculo passeerde vrijdag 20 september de grens van 1300 uur zon in 2024. Lange tijd stond Borculo met het aantal uren zon in 2024 in de top 10 van somberste jaren, langzaam kruipt Borculo nu met het aantal uren zon hogerop in de lijst. Tot en met vrijdag 20 september staat Borculo nu net buiten de top 10 van somberste jaren. De uiterste data voor de grens van 1300 uur zon loopt voor Borculo uiteen van 24 juli in 2022 tot 25 december in 2000. Maar vergeet niet dat het jaar 1998 de 1300 uur zon niet eens bereikte, de teller stopte toen bij 1138 uur zon voor het hele jaar.
De tijd vordert langzaam wat verder in het naseizoen en dat betekent in de regel ook dalende temperaturen. Zo kwam het in 2020 in de nachtelijke uren naar 20 september tot de eerste grondvorst van het naseizoen. In 2020 in de nacht naar 20 september de koudste nacht sinds 19 juni daarvoor toen het KNMI-station Wijk aan Zee een minimum-temperatuur had van 3,4°C. In de nacht naar 20 september 2020 had het KNMI-station Twente op waarnemingshoogte 3,7°C, maar aan de grond met -1,3°C veel kouder dan op 10 juni daarvoor toen het KNMI-station Eelde 1,1°C had aan de grond.
In 2020 in de nacht naar 20 september de eerste grondvorst van het naseizoen, zeker niet bijzonder vroeg. In 2019 op 18 september de eerste grondvorst met -0,9°C op het KNMI-station Gilze-Rijen, in 2018 op 1 september de eerste grondvorst met -0,4°C op het KNMI-station Twente en in 2017 op 9 oktober met -1,2°C op het KNMI-station Twente. Maar het kan ook veel later, in 2014 pas in de nacht van 5- op 6 november de eerste grondvorst met -1,1°C op het KNMI-station Ell. Maar daarvoor op het amateurstation Vijlen-Mamelis op 29 oktober al wel grondvorst met -1,0°C. In 2021 de eerste grondvorst op een KNMI-station een dag later dan in 2020 met op 21 september 2021 -0,2°C op het KNMI-station Woensdrecht.
In 2022 hadden we bijna de eerste landelijke grondvorst met 0,8°C op klomphoogte op het KNMI-station Eelde op 20 september! Op waarnemingshoogte was in 2022 op 20 september de laagste temperatuur 3,6°C. Maar in de nacht daarop rond 00.40 uur kwam het wel tot de eerste grondvorst op het KNMI-station Eelde met -0,1°C.
In september 2023 in de nachtelijke uren veel hogere minima, de laagste temperatuur in september 2023 was landelijk 5,8°C op het KNMI-station Twente op 14 september. Aan de grond de laagste temperatuur landelijk 2,2°C op het KNMI-station Eelde op 14 september.
Nu in september 2024 is de laagste temperatuur op waarnemingshoogte nog 2,1°C van 14 september op het KNMI-station Deelen. Aan de grond is de laagste temperatuur tot nu toe nog -0,7°C van 14 september op het KNMI-station Eindhoven.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries van de vliegenzwam, de paddenstoel die momenteel in veel bossen nog weinig is te zien. Dat zal met de komende herfst op de kalender wel meer worden.
– In 2020 op 20 september in Borculo de vierde zonnige dag op rij en dat zou nog oplopen tot zes zonnige dagen op rij. Voor Borculo zes dagen op rij met minimaal elf uur zon en op 20 september de vierde dag op rij met ruim over de 11 uur zon. Voor midden september best bijzonder en in Borculo nooit eerder voorgekomen. De periode die het dichtst in de buurt komt voor deze tijd van het jaar is voor Borculo in 2006 van 9- t/m 13 september met vijf dagen op rij ruim over de elf uur zon. Borculo kwam op 20 september 2020 tot 12 uur zon en daarmee de zonnigste 20 september, dat record was nog in handen van 20 september 2019 met 11,8 uur zon.
De tweede decade van september 2020 was dan ook record-zonnig. Op het KNMI-station De Bilt met 99 uur zon de zonnigste voor De Bilt en het KNMI-station Ell kwam tot een landelijk record met 108 uur zon. Voor Borculo ook de zonnigste tweede decade van september met 102 uur zon, dat was de tweede september-decade van 2003 met 96 uur zon.
– In 2019 in de nacht naar 20 september de laagste temperatuur van 1,4°C op het KNMI-station Ell en aan de grond de laagste temperatuur op de KNMI-stations Eindhoven, Maastricht en Volkel met -0,4°C. De KNMI-stations Ell en Twente hadden ook grondvorst met -0,3°C en het KNMI-station Hupsel had precies 0,0°C aan de grond. Het minimum van 1,4°C op het KNMI-station Ell werd ook de laagste temperatuur van september 2019.
– In 1965 in de nacht naar 20 september -3,7°C op het KNMI-station Twente, dat is nog de laagste temperatuur voor Nederland in de tweede decade van september. Op 20 september 1969 op het KNMI-station Twente met -0,7°C de eerste vorstdag van het naseizoen.
– In 2018 op 20 september voor Borculo na twee dagen met een datumrecord op 20 september met 25,1°C geen datumrecord. Het datumrecord voor 20 september blijft voor Borculo staan op 27,4°C uit 2003.
In 2019 op 20 september voor Borculo met 3,0°C als minimum de laagste temperatuur tot dan van september 2019 en met 11,8 uur zon de zonnigste dag van de maand.
Onderstaande satellietfoto is van 20 september 2020, zonovergoten in Nederland en ver daarom heen.
WARME DAGEN
Op het landelijk hoofdstation De Bilt deze maand t/m vrijdag 20 september 13 warme dagen en daarvan spreken we als de 20°C wordt bereikt. In september 2023 over dezelfde periode 18 warme dagen, in september 2022 13 warme dagen, in september 2021 17 warme dagen, in september 2020 13 warme dagen, in september 2019 7 warme dagen en in september 2018 over dezelfde periode 14 warme dagen. Het KNMI-station De Bilt had in september 2017 t/m 20 september de laatste warme dag op 5 september met 21,7°C en dat was de derde warme dag van september 2017. Totaal kwam De Bilt in september 2017 tot zeven warme dagen.
Zo verliepen de eerste twintig dagen van september 1999 op het KNMI-station De Bilt met een aaneengesloten reeks van twintig warme dagen. Zo’n lange periode met warme dagen hadden we in deze tijd van het jaar niet eerder meegemaakt. Het record tot 1999 was een serie van 15 opeenvolgende warme dagen in september 1949. In totaal telde september 1999 24 warme dagen op het KNMI-station De Bilt. In september 2016 kwam het KNMI-station De Bilt tot een reeks van 18 warme dagen, want 19 september bleef het KNMI-station De Bilt steken op 19,8°C. Overigens kwam de totale lengte van warme dagen in 2016 voor het KNMI-station De Bilt uit op 28 warme dagen op rij die begon op 20 augustus. Voor zo’n lange periode in deze tijd van het jaar moet het KNMI-station De Bilt al weer terug naar 1999 toen vanaf 23 augustus tot in september 29 warme dagen op rij. In 2018 een absoluut record met warme dagen op het KNMI-station De Bilt met de langste reeks warme dagen van maar liefst 60 dagen op rij! Dat was van de periode 25 juni – 23 augustus. Het jaar 2003 komt daarbij nog het dichtst in de buurt met 53 warme dagen op rij.
In 2023 kwam het KNMI-station De Bilt tot de langste reeks warme dagen van “slechts” 28 dagen op rij en daarmee ver verwijderd voor een record, dit jaar tot nu toe 38 warme dagen op rij.
In Borculo kwam in 2016 op 20 september met een maximum-temperatuur van 19,2°C een eind aan 19 warme dagen in september 2016. Daarmee kwam er ook een eind aan een periode met 29 warme dagen op rij. Voor Borculo toen de langste periode met warme dagen sinds de zomer van 2010 die een periode van 43 warme dagen op rij had. Voor Borculo in 2016 ook één van de langste periode met warme dagen voor deze tijd van het jaar. Alleen in 1991 nog wat later en wel vanaf 3 september t/m 21 september 19 warme dagen op rij. Tot 2022 voor Borculo in 2018 het record van warme dagen op rij en wel 61 dagen op rij in de periode 25 juni – 24 augustus. Dat record is in 2022 gesneuveld met in Borculo 65 warme dagen op rij van 8 juli t/m 9 september. In 2019 de langste reeks warme dagen in Borculo van 27 dagen in juli/augustus en in 2020 39 dagen in juli/augustus.
In 2023 in Borculo de langste reeks warme dagen van 31 dagen op rij en daarmee evenals het KNMI-station De Bilt ook ver verwijderd voor een record, dit jaar tot nu toe de langste reeks warme dagen van 49.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries van de “klimaattrein” die een bezoek aan Nederland bracht.
GROTE TEMPERATUURVERSCHILLEN SEPTEMBER
In 2016 kwam het KNMI-station De Bilt tot een evenaring van het decaderecord voor de tweede decade van september. Het KNMI-station De Bilt kwam tot een gemiddelde etmaaltemperatuur van 18,9°C tegen normaal 14,4ºC. In een reeks vanaf 1901 was het alleen in 1947 net zo warm, dit laatste overigens wel pas sinds 2016. Want door de homogenisatie van data door het KNMI is het etmaalgemiddelde sinds 2016 over het tijdvak 11-20 september 1947 herleid van 20,0ºC tot 18,9ºC.
Overigens rond deze tijd kunnen de temperatuurverschillen ook bijzonder groot zijn! Lage temperaturen in de nacht van 20 september 1965 met -3,7°C op het KNMI-station Twente, maar het kan ook de andere kant op. Op 20 september 1967 op het KNMI-station Maastricht 31,2°C en dat scheelde niet veel of het was een temperatuurrecord geworden. Want het record voor de derde decade van september staat op naam van het KNMI-station Buchten met 30,4°C en dat werd gemeten op 26 september 1967. Maar de datum 20 september 1967 hoort nog bij de tweede decade van september.
In Limburg waren de 19e en de 20e september 1926 zelfs nog tropisch en op de 20e werd het in Sittard maar liefst 33,6°C. In geen enkel ander jaar in de 20e eeuw was het zo laat in het jaar zo warm geweest. Tevens was het de hoogste temperatuur van het gehele jaar. Ook dat is uiteraard heel ongebruikelijk, de warmste dag van het jaar als de astronomische herfst op beginnen staat. Nog nooit is het landelijk maximum van het jaar zo laat gevallen.
De herfst is ook de tijd van de kalebassen en sommige mensen maken er veel werk van.
Zoals hierboven al genoemd in 1965 een koude nacht naar 20 september met -3,7°C op het KNMI-station Twente. Maar er zijn meer jaren dat het koud was in de nacht naar 20 september. In de nacht naar 20 september 2008 op het KNMI-station Twente een laagste temperatuur van 0,5°C en aan de grond -2,7°C. De laagste temperatuur voor het KNMI-station De Bilt voor 20 september is 1,8°C uit 1962. Het kwam in die nacht ook tot grondvorst in De Bilt. In 1952 op 20 september op het opgeheven KNMI-station Witteveen lichte vorst met -0,2°C. In 1904 op 20 september op het inmiddels ook opgeheven KNMI-station Winterswijk lichte vorst met -1,2°C.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2013 was de maandsom van september in Castricum over de eerste 20 etmalen al opgelopen tot 189 millimeter en in Uitgeest 199 millimeter.
In 2012 in de nacht naar 20 september een koude nacht met de laagste temperatuur op de KNMI-stations Deelen en Hupsel met 4°C in de weerhut. Aan de grond nog kouder met op het KNMI-station Hupsel 1,7°C. In Borculo werd het met 4,3°C als laagste temperatuur de koudste nacht van september 2012 tot dan en de koudste nacht sinds 17 mei toen het minimum 1,1°C was. Aan de grond in Borculo in de nacht naar 20 september 2012 1,5°C.
Op 20 september 2003 was het in Nederland voor de tijd van het jaar bijzonder heet, op het KNMI-station Maastricht werd toen met 31,2°C de hoogste temperatuur van de herfst van 2003 gemeten.
In 1994 op 20 september Prinsjesdag en toen op het KNMI-station De Bilt met 12,1°C nog een datumrecord en er viel 14,9 millimeter neerslag.
In 1986 op 20 september op het inmiddels opgeheven KNMI-station Dedemsvaart net geen vorst op waarnemingshoogte met +0,3°C als minimum-temperatuur. Op het inmiddels opgeheven KNMI-station Almen was de laagste temperatuur +0,3°C. Van 9- t/m 20 september 1986 op het KNMI-station Eelde acht dagen grondvorst en op het KNMI-station Twente zeven dagen.
In 1982 op 20 september een windgeweld in België en dat veroorzaakte een ravage in Leglise en dat is in Belgisch Limburg, dit alles door de passage van een tornado met een kracht van F3.
Op 20 september 1954 werd in zowel Ruinerwold als Groningen een windhoos waargenomen.
In 1952 op 20 september op het inmiddels opgeheven KNMI-station Witteveen lichte vorst met -0,3°C. In Vlissingen viel sneeuw voor de tweede dag op rij.
Op 20 september 1935 viel er in Putten 26 millimeter en in Scheveningen 22 millimeter aan neerslag.
Op 20 september 1926 noteerde Sittard met 33,6°C nog een tropische dag en de hoogste temperatuur van het jaar. Nooit eerder werd zo laat in het jaar de hoogste temperatuur van het jaar gemeten. Het KNMI-station De Bilt had toen een maximum van 28,6°C en na homogenisatie herleid sinds 2016 tot 27°C. Het KNMI-station Eelde had toen 26,6°C en dat werd door de homogenisatie sinds 2016 herleid tot 26,2°C.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn op 20 september 2012 van een dubbele regenboog in de stad Groningen.
MIST
Op onderstaande foto spinnenwebben in het gras, die kun je nu weer vaak zien in de herfst. Maar veel hinderlijker is de mist op grotere hoogte en dan bedoelen we de verkeershinderlijke mist. Op 19 september 2014 voor Borculo al weer het zevende etmaal van september 2014 met mist. Daarmee stond september 2014 toen al op de tweede plaats met het hoogste aantal mistdagen voor september, alleen september 1997 telde nog meer etmalen met mist en wel tien etmalen over de hele maand.
September hoort al bij het naseizoen en dat merken we ook in de nachtelijke uren, de kans op mist wordt weer groter. We spreken pas van mist wanneer het zicht tot beneden 1000 meter wordt beperkt en de vochtigheid hoger ligt dan 80%. Valt er een zware regen- of sneeuwbui met een zicht minder dan 1000 meter dan is dat natuurlijk geen mist. Dichte mist is het bij 50 tot 200 meter zicht en zeer dichte mist bij minder dan 50 meter. De grens mist/nevel ligt bij 1000 meter zicht. Nevel begint bij 1000 meter en eindigt bij minder dan 10.000 meter, in de luchtvaart al bij 5000 meter. Verder hebben we dan nog heiigheid, die doet zich ook voor tussen 1000 meter en 10.000 meter, maar dan moet de relatieve vochtigheid minder dan 80% zijn. Deze laatste waarde hoeft niet strikt te worden toegepast omdat de verontreinigde deeltjes die heiigheid veroorzaken vaak hygroscopisch zijn, dat wil zeggen ze trekken vocht aan. Daarom is de kleur van de zichtbeperkende veroorzaker ook nog van belang, heiigheid is bruinig en nevel grijs. De reguliere waarnemingen van de KNMI-stations kennen een periodieke meting van om de 10 minuten, de laatste 5 minuten van die 10 minuten wegen zwaarder dan de eerste 5 minuten van deze periode.
Voor wat betreft de relatieve vochtigheid, bij nevel waarbij de vochtigheid rond 80% schommelt, zal pas op heiigheid overgegaan worden als het beneden een marge van 3% onder de 80% daalt, dus onder de 77%. Gaat de relatieve vochtigheid weer omhoog dan zal pas bij 83% of meer weer op nevel over worden gegaan.
Hieronder een automaat die het zicht meet op Schiphol, dit wordt een transmissometer genoemd.
