DE EERSTE HERFSTDAG START LANDELIJK MET EEN ZOMERSE DAG!
DE PYRAMIDE VAN KUKULCÁN EN DE START VAN DE HERFST!
BIJZONDERHEDEN 22 SEPTEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Zaterdag 21 september was de laatste astronomische zomerdag en zondag 22 september volgens de kalender de start van de eerste astronomische herfstdag. Want meteorologisch waren we op 1 september al begonnen met de herfst en astronomisch start de herfst dit jaar op 22 september en dat was in 2022 en 2023 op 23 september.
De nachten verlopen momenteel evenals een jaar geleden in de laatste septemberdecade meest boven normaal. Nu in de nacht naar zondag 22 september minimum-temperaturen van 7,6°C op het KNMI-station Eelde tot 16,9°C op het KNMI-station Vlissingen.
In 2023 in de nacht naar 22 september de laagste temperatuur nog net onder de 10°C op het KNMI-station Terschelling met 9,9°C. Het KNMI-station Terschelling was het enige KNMI-station die onder de 10°C uitkwam met de laagste temperatuur. Ook was het de achtste nacht van september 2023 dat landelijk de laagste temperatuur onder de 10°C uitkwam. Kijken we nu naar september 2024 dan zijn er tot nu toe landelijk 11 nachten al onder de 10°C uitgekomen met de minimum-temperatuur.
In september 2023 landelijk de laagste temperatuur 5,8°C op het KNMI-station Twente op 14 september. Landelijk aan de grond was in september 2023 de laagste temperatuur 2,2°C op het KNMI-station Eelde op 14 september. Nu in september 2024 de laagste temperatuur evenals in september 2023 ook op 14 september, nu met 2,1°C op het KNMI-station Deelen. Aan de grond is de laagste temperatuur nog -0,7°C op het KNMI-station Eindhoven op 14 september.
Veel kouder was het in 2022 in de laatste decade van september rond deze tijd. In 2022 in de nacht naar 22 september voor de tweede nacht op rij grondvorst en evenals in de nacht daarvoor naar 21 september op de KNMI-stations Eelde en Twente. In de nacht naar 22 september 2022 ook grondvorst op het KNMI-station Heino. Het KNMI-station Vlissingen kwam als enige nog boven de 10°C uit met de laagste temperatuur van 11,7°C. In de nacht naar 22 september 2022 de laagste minimum-temperaturen op waarnemingshoogte van 2°C en 2,1°C op respectievelijk de KNMI-stations Heino en Twente. Aan de grond de laagste temperaturen van -1,4°C en -1,1°C op respectievelijk de KNMI-stations Eelde en Twente. Verder nog grondvorst op het KNMI-station Heino met -0,2°C, het KNMI-station Hupsel had geen grondvorst met +0,1°C.
In Borculo op 22 september 2022 de laagste temperatuur van 3,2°C en daarmee een datumrecord voor de minimum-temperatuur. Het oude datumrecord voor de minimum-temperatuur stond op 3,3°C van 22 september 1997.
In 2022 op 22 september met 19,8°C als landelijk de hoogste temperatuur op de KNMI-station Arcen en Eindhoven net geen warme dag. In 2023 op 22 september was de warme grens van 20°C voor de meeste stations nog verder weg. Landelijk de hoogste temperatuur op 22 september 2023 was 18,5°C op het KNMI-station Volkel. Nu op zondag 22 september aanmerkelijk hogere temperaturen met de hoogste temperatuur van 25,1°C op het KNMI-station Heino, m.a.w. een zomerse dag met de start van de herfst. Ook de KNMI-stations Hoogeveen en Twente kwamen tot een zomerse dag met respectievelijk 25,1°C en 25,0°C. Dat lukte ook in Borculo met 25,1°C.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning in de regio Nieuwerkerk a/d IJssel. Op 21 september in 2023 viel de meeste neerslag in de zuidwesthoek van Nederland met als topper 33,8 millimeter op het KNMI-station Wilhelminadorp en daarmee een nieuw datumrecord voor de neerslag. Niet eerder was het in Nederland zo nat op 21 september als in 2023. Het oude datumrecord voor 21 september stond op 32,1 millimeter van 21 september 1973 op het KNMI-station Den Helder. Op de KNMI-stations Hoek van Holland en Rotterdam respectievelijk ook nog 27,6- en 24,5-millimeter. Overigens een dag later op 22 september 2023 opnieuw neerslag van betekenis met o.a. 21,6 millimeter op het KNMI-station Wijk aan Zee, in Tuitjenhorn viel nog 17 millimeter.
In 2023 op 22 september in Borculo met 18,8°C als maximum-temperatuur geen warme dag. Daarmee stond de teller van warme dagen voor 2023 in Borculo op 121 warme dagen en daarvan 18 in september. Nu in 2024 op zondag 22 september in Borculo met 25,1°C de 116e warme dag van 2024 en daarvan 17 in september.
Voor Borculo was in 2017 22 september de 108e warme dag van 2017 en de zesde van september. Dat was voor 2017 al ruim boven het gemiddelde voor Borculo en dat is 99 warme dagen in het hele jaar, voor september nog wel ruimschoots onder het gemiddelde van 11 warme dagen. In september 2018 liep het met warme dagen aanzienlijk beter, de teller stond t/m 22 september op 18 warme dagen in Borculo. Totaal kwam september 2018 uit op 19 warme dagen. Het jaartotaal van warme dagen in 2018 t/m 22 september stond al op 135. In september 2019 in Borculo t/m 22 september negen warme dagen en het jaartotaal stond op 108. In september 2020 t/m 22 september 16 warme dagen en het jaartotaal stond op 118. In september 2021 t/m 22 september 19 warme dagen en het jaartotaal stond op 108. In september 2022 t/m 22 september 14 warme dagen en het jaartotaal van 125 warme dagen.
Ook landelijk in 2018 veel warme dagen, het KNMI-station De Bilt stond t/m 22 september op 121 warme dagen en ook dat was toen al een record voor De Bilt. Het oude record was 116 warme dagen in 2003 over het hele jaar. Totaal kwam het KNMI-station De Bilt in 2018 tot 132 warme dagen en dat is het record voor De Bilt, gevolgd door 2023 met 117 warme dagen en daarna volgt 2003 met 116 warme dagen en 112 warme dagen in 1959 en 2022.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries. Zaterdag 21 september was de laatste astronomische zomerdag, want voor zondag 22 september volgens de kalender de start van de astronomische herfst van 2024. Meteorologisch zijn we op 1 september al begonnen met de herfst.
– In 2020 op 22 september in Borculo de zesde dag op rij met ruim elf uur zon per dag, dat is in Borculo één keer eerder gebeurd zo laat in het seizoen en wel van 18- t/m 23 september 2005.
– In 2019 op 22 september op het KNMI-station Maastricht met 28,4°C de hoogste temperatuur van de maand.
– De warmste 22 september blijft voor Borculo staan voor 22 september 2006 met 28,3°C. Voor Borculo in 2018 op 22 september met 16,4°C de koudste 22 september sinds 2015 toen de temperatuur niet hoger kwam dan 15,1°C. De verschillen kunnen groot zijn op 22 september, zo werd het in 1996 9,4°C in Borculo en in 2006 28,3°C.
– Opmerkelijke temperatuurverschillen van het zeewater bij Den Helder! In 2016 had het zeewater bij Den Helder een temperatuur van 20,4°C en dat was ruim 5°C warmer dan in 2019 en bijna 5°C warmer dan in 2017 en dat is wel erg veel.
De gemiddelde watertemperatuur bij Den Helder was in september 2016 met 20,0°C nog nooit zo hoog geweest en het herfstgemiddelde van 14,6°C werd alleen in 2006 en 2014 overtroffen. Gemiddeld is de temperatuur van het water bij Den Helder over de herfstperiode 12,8°C.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning van een libelle in de zon.
TEMPERATUURVERSCHILLEN OP 22 SEPTEMBER
Op 22 september zijn in het verleden al eens hele andere temperaturen gemeten. Op 24 september 1949 werd op het KNMI-station Eelde 27°C gemeten en dat was het decaderecord voor Eelde samen met 22 september 2003. Maar op 22 september 2006 werd het met 28,8°C op het KNMI-station Eelde het nieuwe decaderecord bereikt.
In 2003 hadden we in Borculo op 22 september met 26,4°C de laatste zomerse dag van dat jaar. Ook in 1989 op de 22e september nog een zomerse dag, toen met precies 25°C. De meest late zomerse dag in Borculo was lange tijd 4 oktober 1983 met precies 25°C, dat record sneuvelde in 2018 op 14 oktober met 25,9°C de meest late zomerse dag voor Borculo.
In 2010 had Borculo de laatste zomerse dag op 21 augustus, in 2011 op 1 oktober en in 2012 op 9 september en dat was ook nog net tropisch met 30°C. In 2013 in Borculo de laatste zomerse dag op 6 september met 31,2°C, in 2014 op 18 september met 25,8°C en in 2015 op 31 augustus met 29,4°C. In 2016 de laatste zomerse dag op 25 september en de laatste tropische dag op 15 september met 30,2°C in Borculo. Overigens was deze tropische dag voor Borculo wel op de meest verre datum in het seizoen, dat was nog 13 september 1999 met 30,7°C. In 2017 de laatste zomerse dag in Borculo op 29 augustus met 29,7°C. In 2019 de laatste zomerse dag in Borculo op 22 september met 27,5°C, in 2020 op 21 september met 25,9°C en in 2021 op 10 september met 25,3°C. In 2022 in Borculo de laatste zomerse dag op 6 september en met 30,4°C zelfs een tropische dag. In 2023 de laatste zomerse dag in Borculo op 16 september en de laatste tropische dag op 10 september met 30,6°C. Nu in 2024 is tot nu toe de laatste zomerse dag zondag 22 september met 25,1°C en de laatste tropische dag 2 september met 30,3°C.
Zondag 22 september de start van de eerste astronomische herfstdag van 2024, de zon staat dan loodrecht boven de evenaar. De zon is dan bezig om van noord naar zuid over de evenaar te trekken en dat betekent herfst, voor de lente is het omgekeerd van zuid naar noord over de evenaar. De komende tijd daalt in Nederland de temperatuur in de herfst ongeveer met 1°C per week.
PYRAMIDE VAN KUKELCÁN
Op onderstaande foto de pyramide van Kukulcán, wat heeft deze pyramide met de start van de herfst te maken?
De pyramide van Kukulcán staat in Mexico en is gebouwd in de 9e eeuw door de Maya’s. Deze pyramide staat in Chichén Itzá in Mexico en is daar bekend onder de naam El Castillo. De pyramide is uitgevoerd als een trappyramide en daar zit nu het bijzondere in. Deze pyramide diende als tempel voor de god Kukulcán en is gebouwd op een oudere pyramide. De pyramide is aan vier zijden voorzien van trappen, boven op de pyramide bevindt zich een plateau met een tempel. Het plateau bevindt zich op een hoogte van 24 meter, de totale hoogte inclusief de tempel is 30 meter. De trappen aan de vier zijden van de pyramide hebben elk 91 treden, tezamen hebben de vier trappen 364 treden. Tel je het plateau bovenop ook mee dan kom je op 365 treden, net zoveel als dagen in een jaar. De pyramide is wereldberoemd door een verschijnsel dat slechts twee keer per jaar is te zien en wel als de lente en de herfst van start gaan. Tijdens de start van de lente en de herfst vallen de schaduwen zo langs de trappen dat het net lijkt op kruipende slangen. Dit verschijnsel zou een verwijzing moeten voorstellen naar de god Kukulcán, want de naam Kukulcán betekent zoveel als “gevederde slang”.
Archeologen hebben een opening naar de oudere pyramide weten bloot te leggen waarop bovenstaande pyramide is gebouwd, hierdoor is de pyramide ook van binnen te bezichtigen. Binnenin de pyramide bevindt zich de troon van Kukulcán dat gehouwen is uit steen en jade.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Bijzonder was de vuurbol (meteoor) die in de avond van 21 september 2017 rond 21 uur was te zien boven Nederland. Deze was ook te zien vanuit België, Duitsland, Engeland en Frankrijk. Het ging hier om een brok ruimtesteen of ruimteafval (schroot). De vuurbol was deze keer zeer helder. Op onderstaande foto de heldere vuurbol (meteoor) van de avond van 22 september 2017. (bron foto: Astroblogs)
In de nacht naar 22 september 2015 op het KNMI-station Den Helder 22 millimeter aan neerslag.
In een lijn met stevige buien met flinke windstoten op 22 september 2014 schoot op het KNMI-station Twente de wind nog uit tot 74 kilometer per uur. Overigens stond er ook veel wind met name in de kustgebieden. Het KNMI-station Lauwersoog had nog een hoogste windstoot van 80 kilometer per uur. In Borculo was de hoogste windstoot 47 kilometer per uur.
In de nacht naar 22 september 1932 daalde de temperatuur op het inmiddels opgeheven KNMI-station Warnsveld tot -0,3°C. In 2000 werd in de nacht naar 22 september de laagste temperatuur van die maand gemeten op het KNMI-station Volkel met 6,6°C.
Op 22 september 1973 viel in Hollum op Ameland 52 millimeter neerslag en op Terschelling 45 millimeter.
Op 22 september 1947 viel in Lettele 29 millimeter neerslag.
Op 22 september 1932 daalde de temperatuur in de vroegte op het inmiddels opgeheven KNMI-station Warnsveld tot -0,3°C.
DROOGTE
Ongekende hitte en droogte heerste er in september 2011 in Texas. Niet eerder had Texas met zo’n ernstige droogte van doen gehad, dan over de enorme bosbranden nog maar te zwijgen. Door de droogte was de oogst mislukt en veel dieren waren bezweken als gevolg van de hitte en de droogte. Zo was in Texas de helft van de katoenoogst al verloren gegaan en dat was sinds 1933 niet meer voorgekomen. Het bijzondere was dat heel Texas met de hitte en droogte te maken had. In Wichita Falls, een stadje met iets meer dan honderdduizend inwoners, was al honderd dagen op rij een temperatuur van minstens 38°C gemeten.
Ook in 2012 had de Verenigde Staten met een ongekende droogte van doen, zeker 64% van de 48 aaneengesloten staten kampten met de extreme droogte. In de vorige eeuw was de droogte alleen in 1934 nog extremer met een omvang van 80%. Ook in het midden van de jaren vijftig was er een ernstige droogte, toen ging het in september 1954 om de helft van de Verenigde Staten.
In Texas in 2011 droogte, daarentegen het tegenovergestelde in het Alpengebied. Onderstaande foto is van Nordkette nabij Inssbruck in Oostenrijk in september 2011.
