IN BORCULO DE KOUDSTE NACHT VOOR 5 OKTOBER!
ZATERDAG 5 OKTOBER GEEN WARME DAG, IN 2022 OP 5 OKTOBER LUKTE DAT NOG WEL!
HET EERSTE ETMAALGEMIDDELDE VAN ONDER DE 10°C IS AL WEER BEREIKT!
BIJZONDERHEDEN 5 OKTOBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Borculo kwam in het etmaal van zaterdag 5 oktober tot een nieuw datumrecord voor de minimum-temperatuur met 1,2°C. Het oude datumrecord stond op 2,0°C van 5 oktober 1989. Met andere woorden, de nacht naar 5 oktober 2024 tot in de vroege ochtend was in Borculo voor 5 oktober niet eerder zo “koud” sinds 1981.
De datum 5 oktober werd in 2022 nog een warme dag met 20,8°C in Borculo en op het KNMI-station Ell nog 21,7°C. Daar zaten we in 2023 op 5 oktober wel ver vanaf met in Borculo als maximum-temperatuur 18,1°C en landelijk op het KNMI-station Rotterdam met 19,2°C. Nu dit jaar op zaterdag 5 oktober nog lager met in Borculo de hoogste temperatuur van 15,8°C en van de KNMI-stations Eindhoven en Wijk aan Zee met 16,3°C.
De gemiddelde temperatuur voor een 5e oktober is in Borculo rond 15,4°C en dat hebben we nu na vijf oktober-etmalen bereikt op slechts twee dagen. In oktober 2023 kwamen we in Borculo pas op 15 oktober onder de 15,4°C uit met 11,3°C. In oktober 2022 kwam Borculo pas op 20 oktober ruim onder de 15,4°C uit met 14,6°C. Borculo zat in 2008 op 5 oktober met 11,7°C erg ver vanaf. Ook was het een kletsnatte dag op 5 oktober 2008 met ruim 9 millimeter in Borculo. In de nacht van 4- op 5 oktober 2008 stond er zelfs storm langs de kust met op Vlieland nog een windstoot van 101 kilometer per uur. In de nachtelijke uren viel toen 22 millimeter op het KNMI-station Terschelling en over het etmaal viel op het KNMI-station Den Helder 90 millimeter en dat werd een alltime neerslagrecord, verder nog meer nattigheid in Hippolytushoef met 110 millimeter en in Julianadorp 113 millimeter. Op Texel kwam 65 millimeter naar beneden, in Huisduinen 64 millimeter, Midsland 60 millimeter, Slootdorp 59 millimeter en Sint Maarten 51 millimeter. Eén van de natste plaatsen in het oosten was nog Losser in Twente met 16 millimeter.
Het weerbeeld van 5 oktober 2008 past precies in de periode die bekend staat als de periode van de Dyonisiusherfst. Want vanaf zondag 6 oktober t/m woensdag 9 oktober is het in de kalenderklimatologie de periode van de Dyonisiusherfst. Natuurlijk moeten we de genoemde data niet exact nemen. In deze periode valt het weerbeeld vaak wat tegen. Als we bijvoorbeeld de periode 1975-2009 nader bekijken dan valt het op dat de weercijfers in deze periode zelfs de laagste weercijfers zijn voor wat betreft de maanden september en oktober. De naam Dyonisiusherfst is genoemd naar de eerste bisschop van Parijs. Dyonisius was één van de 14 noodhelpers en werd vaak om hulp gevraagd bij ernstige kwalen zoals astma, longziekten en hoofdpijn.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries, het was de eerste vliegenzwam die Peter dit naseizoen tegenkwam.
Maar ook de volksweerkunde wist al wel dat het in de periode 6-9 oktober vaak wat minder is met het weer. In de volksweerkunde heeft men het over Sint Denijs en daarvan kennen we de volgende weerspreuk:
“Regen met Sint Denijs voorspelt een natte winter met weinig ijs”!
Het ijs in bovengenoemde weerspreuk heeft te maken met de afkoeling in de periode 6-9 oktober. Maar zoals met vele singulariteiten in de volksweerkunde wil het niet zeggen dat het altijd slechter weer is in de periode 6-9 oktober, deze periode kan het ene jaar wat vroeger vallen en het andere jaar wat later. We kennen dat ook bijvoorbeeld bij de IJsheiligenperiode in mei, die zijn ook niet elk jaar datumvast. Wat de Dyonisiusherfst betreft hadden we in 2020 een hele koele periode van 12- t/m 18 oktober met een gemiddelde middagtemperatuur in Borculo van 12,9°C.
In 2022 in het etmaal van 5 oktober was het meest bijzondere wel de wind, deze bereikte in het noordwestelijk kustgebied windkracht 8 stormachtig. De hoogste windstoten werden rond 20 uur bereikt met 115- en 109-kilometer per uur op respectievelijk de KNMI-stations Wijk aan Zee en Vlieland.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning van het laagste punt van Nieuwerkerk a/d IJssel. In het oosten van het land liggen we ruim boven het N.A.P.
– In 2021 op 5 oktober zondvloedachtige taferelen in de regio Genua in Italië. Daar viel 740 millimeter aan neerslag in 12 uur tijd en veroorzaakte overstromingen. In 24 uur werd een ongekende hoeveelheid van 880 millimeter gemeten, dat is goed voor een nieuw Europees regenrecord.
– In 2020 in de nacht naar 5 oktober slechts 2°C verschil in de hoogste- en laagste temperatuur op de KNMI-stations. Van 9,6°C op het KNMI-station Nieuw Beerta tot 11,6°C op het KNMI-station Vlieland. Overdag de meeste buiige neerslag in de kustprovincies met ook diverse pittige onweersbuien. De zwaarste (onweers)buien vielen in het noordwesten van het land met in Noord-Holland op veel plaatsen 20-40 millimeter tot lokaal 50 millimeter.
– In 2014 in de nacht naar 5 oktober 13 millimeter regen op het KNMI-station Den Helder. In Alkmaar-Daalmeer viel zelfs 18 millimeter. Verder kwam het ook tot onweer, o.a. in Katwijk sloeg de bliksem een gat van 80 bij 80 centimeter in een dak van een gebouw. IJmuiden en Hoek van Holland kwamen enige tijd tot windkracht 8 met windstoten in IJmuiden van 79 kilometer per uur.
– In 2013 landelijk werd op 5 oktober de hoogste temperatuur op het KNMI-station Herwijnen bereikt met 20,2°C en daarmee had Herwijnen als enige KNMI-station nog een warme dag. Aanmerkelijk koeler was het op het KNMI-station Stavoren met 16,2°C.
ETMAALGEMIDDELDE ONDER DE 10ºC
In 2019 op 5 oktober kwam het etmaalgemiddelde in Borculo uit op 9,6°C en daarmee het eerste etmaal van het naseizoen met een etmaalgemiddelde onder de 10°C. Dit naseizoen in Borculo op 29 september het eerste etmaalgemiddelde onder de 10°C met 9,5°C. Dat lukte in 2023 veel later op 15 oktober met 8,6°C. In 2022 op 11 oktober het eerste etmaalgemiddelde onder de 10°C met 9,6°C, in 2021 op 7 oktober met 8,5°C, in 2020 op 10 oktober met 9,4°C, in 2018 op 23 september met 9,3°C, in 2017 op 9 oktober met 8,8°C en in 2016 op 6 oktober met 7,6°C.
De meest vroege datum in Borculo voor het eerste etmaal met een gemiddelde etmaaltemperatuur van beneden de 10°C in het naseizoen is 1 september 1992 en de meest late datum is voor Borculo 1 november 2001. Gemiddeld komt in Borculo op 30 september het etmaalgemiddelde voor het eerst weer onder de 10°C.
In 2011 op 9 oktober in Borculo temperaturen van 1,8°C als minimum en 12,1°C als maximum en daarmee een etmaalgemiddelde van 7°C en dat was goed voor het koudste etmaal voor 9 oktober in Borculo sinds 1981. Ook was het voor het eerst in het naseizoen weer onder de 10°C. In 2012 op 7 oktober voor het eerst weer een etmaalgemiddelde van onder de 10°C, in 2013 op 10 oktober, in 2014 op 22 oktober en in 2015 op 11 oktober.
Onderstaande foto maakte Dick Scheer in de regio Woudenberg.
WARME GRENS VAN 20ºC
Met de temperatuur in de jaren 2019 t/m 2021 op 5 oktober met respectievelijk 14°C, 13,6°C en 18,8°C wel een groot verschil met 2018! Voor Borculo in 2018 op 5 oktober met 21,4°C een nieuw datumrecord en een warme dag. Het oude record was 20,3°C van 5 oktober 2010. Verder op 5 oktober 2018 voor Borculo met 11 uur zon ook de zonnigste 5 oktober sinds 1995, het oude record was 10,2 uur zon van 5 oktober 2016. In 2018 op 5 oktober een warme dag met 21,4°C en daar zat Borculo in 2022 op 5 oktober met 20,8°C niet eens ver vanaf. In 2022 op 5 oktober dus ook een warme dag, het zou niet de laatste warme dag van 2022 worden, want dat werd 30 oktober met 20,6°C. In 2021 de laatste warme dag op 27 september met 20,9°C. In 2020 de laatste warme dag op 23 september met 23,5°C, maar op 2 november 2020 lukte het bijna in Borculo met 19,9°C.
Met uitzondering van 2022 en 2018 was de warme grens van 20°C op 5 oktober wel heel ver weg in Borculo de laatste jaren. De jaren 2019, 2020 en 2021 traden meer in de voetsporen van 2017 die op 5 oktober in Borculo met 14,1°C de laagste maximum-temperatuur bereikte sinds 9 mei 2017 met ook 14,1°C. In 2016 op 5 oktober in Borculo met een maximum van 14,7°C de laagste maximum-temperatuur sinds 24 mei daarvoor toen de temperatuur niet hoger kwam dan 12,1°C.
De temperatuur kwam in Borculo op 5 oktober 2013 uit op 19,3°C, daarmee was het toen op 5 oktober sinds 1981 alleen in 2010 warmer met 20,3°C. Maar het kan ook heel anders, zo kwam Borculo in 1992 op 5 oktober niet verder dan slechts 7°C. In 2011 op 5 oktober in Borculo met 18,4°C als maximum de tweede dag op rij sinds 23 september dat de warme grens van 20°C niet werd gehaald.
In 2022 in Borculo van 27- t/m 30 oktober nog vier warme dagen op rij met de hoogste temperatuur op 28 oktober nog 22,5°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries van duinafslag op Texel.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2017 op 5 oktober in de kustgebieden en op het IJsselmeer geruime tijd stormachtig en tijdelijk kwam het tot een noordwesterstorm. Het KNMI-station Lauwersoog kwam even tot windkracht 10 en dat is zware storm. De hoogste windstoot kwam vanaf het KNMI-station Lauwersoog met 113 kilometer per uur. In het binnenland kwam het KNMI-station Twente nog tot een windstoot van 93 kilometer per uur en het KNMI-station Hupsel had 81 kilometer per uur. In Borculo was de hoogste windstoot 61,2 kilometer per uur. De wind uit het noordwesten kreeg alle ruimte om het water in het noordelijk kustgebied flink op te stuwen. Bij Delfzijl kwam het in de middag tot een verhoging van 3.30 meter en dat is 50 centimeter onder het niveau van stormvloed.
Op onderstaande foto het KNMI-station Cabauw, daar was de hoogste windstoot 94 kilometer per uur.
Onderstaande foto is van het Reuzengebergte in Tsjechië rond 5 oktober 2016, daar viel sneeuw vanaf een hoogte van 900 meter, het zat er weer aan te komen de winterse perikelen. In België had Elsenborn in de Ardennen – 0,5°C en Ukkel had grondvorst voor het eerst in het najaar van 2016 met ook -0,5°C.
In de nacht naar 5 oktober 2014 viel er 13 millimeter regen op het KNMI-station Den Helder. In Alkmaar-Daalmeer viel zelfs 18 millimeter. Verder kwam het ook tot onweer, o.a. in Katwijk sloeg de bliksem een gat van 80 bij 80 centimeter in een dak van een gebouw. IJmuiden en Hoek van Holland kwamen enige tijd tot windkracht 8 met windstoten in IJmuiden van 79 kilometer per uur.
Landelijk werd op 5 oktober 2013 de hoogste temperatuur op het KNMI-station Herwijnen bereikt met 20,2°C en daarmee had Herwijnen als enige KNMI-station nog een warme dag. Aanmerkelijk koeler was het op het KNMI-station Stavoren met 16,2°C.
Op 5 oktober 2012 langs de kust in IJmuiden nog windkracht 9 en dat staat voor storm. Verder een hoogste windstoot in IJmuiden van 94 kilometer per uur, maar ook het KNMI-station Hoogeveen had nog een windstoot van 90 kilometer per uur.
Op 5 oktober 2012 veel wind en daarmee verloren veel dennen hun oude naalden zoals op onderstaande foto is te zien, foto is gemaakt door Frans Sijmons uit Klausheide.
In 2009 in de nacht naar 5 oktober de eerste grondvorst van het nieuwe naseizoen en wel op een zestal KNMI-stations, teweten Eelde, Gilze-Rijen, Hupsel, Twente, Volkel en Woensdrecht. Het KNMI-station Hupsel was de koudste aan de grond met -1,6°C. De KNMI-stations Den Helder en Terschelling bleven toen aan de grond ook maar net boven het vriespunt.
In 2008 in de nacht naar 5 oktober een zeer rumoerige nacht, toen kwam het tot storm langs de kust. Rond middernacht van 4 op 5 oktober 2008 noteerde het KNMI-station Vlieland een windstoot van 101 kilometer per uur.
In 2004 in Freiburg (Duitsland) op 5 oktober 28,4°C en nooit eerder werd het in Freiburg in oktober zo warm. Het vorige record was 28°C. In Karlsruhe werd het nog warmer met precies 28,9°C en dat is maar liefst 12°C boven normaal.
In de nacht van 4 op 5 oktober 1999 noteerde Monster een neerslagtotaal van 103 millimeter.
Op 5 oktober 1986 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Epen met 25,2°C nog een zomerse dag, in Hoensbroek werd het 23,9°C.
Op 5 oktober 1967 viel er in Roodeschool 31 millimeter neerslag en lokaal kwam het ook tot onweer.
Op 5 oktober 1957 begon het tijdperk van de ruimtevaart. Op 4 oktober 1957 om 19:28:34 uur UTC werd vanaf Tjoeratam, Bajkonoer, in de toenmalige Sovjet Unie de 83,6 kilogram wegende kunstmaan Spoetnik-1 gelanceerd. De naam Spoetnik staat in het Russisch voor satelliet. De Russen waren de eerste die een kunstmaan in een baan om de aarde hebben gebracht. De “bliepjes” van de Spoetnik-1 konden over de hele wereld worden gehoord door radio-amateurs. Door de wrijving met de hogere delen van de atmosfeer viel de kunstmaan langzaam terug richting aarde. Na 1440 omwentelingen in 92 dagen rond de aarde kwam er op 4 januari 1958 een eind aan het “bestaan” van de Spoetnik-1 toen deze in de dampkring verbrandde. Onderstaande foto is van de Spoetnik-1.
Op 5 oktober 1950 en 1973 op het KNMI-station Maastricht nog maximum-temperaturen van respectievelijk 22,1°C en 24,8°C.
Op 5 oktober 1917 was het nat! In Aalsum bij Dokkum viel 61 millimeter. In de ochtend om 8 uur over 24 uur in Lemmer 57 millimeter, in Hallum 56 millimeter en in Leeuwarden 52 millimeter.
In 1912 vanaf de 5e- t/m 12e acht dagen op rij met lichte vorst op het KNMI-station De Bilt. In de nacht naar 5 oktober 1912 op het KNMI-station De Bilt met -1,5°C de laagste temperatuur voor 5 oktober sinds 1901 in De Bilt. Door de homogenisatie van de data door het KNMI is deze -1,5°C sinds 2016 herleid tot -2,2°C.
Onderstaande foto’s maakte Peter de Vries uit Kudelstaart op 5 oktober 2013, overstekende zwanen en ze brachten het er levend van af.
LAAG- EN HOOGWATER
Bijzonder in 2009 was dat het waterpeil van de Waal op 5 oktober zijn laagste peil bereikte ooit en daarentegen bijzonder hoog water in het Waddengebied. Als gevolg van de draaiing van de wind naar noordwest steeg het waterpeil in het Waddengebied vrij onverwachts. Daar kwam bij dat het op 5 oktober 2009 ook nog springtij was. Hierdoor kwamen diverse schapen ook in de problemen en een aantal verdronken zelfs.
Onderstaande twee foto’s zijn van Fred Klok uit Cocksdorp, linksonder de onder gestroomde kades van Oudeschild en rechtsonder het onder gestroomde natuurgebied De Slufter.
