DIT JAAR NIET BEPAALD EEN L’ETE SINT DENIS-ZOMERTJE, WEL DE NATSTE 9 OKTOBER!
VOOR BORCULO IN 2023 EEN WARME START VAN OKTOBER!
BIJZONDERHEDEN 9 OKTOBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Als de temperatuur er zin in heeft in combinatie met veel zon rond de 9e oktober dan spreekt men in Frankrijk wel van een L’ete de St. Denis-zomertje. In 2023 op 9 oktober thermisch best wel een L’ete de St.Denis-zomertje in Nederland met 19,3°C in Borculo en op het KNMI-station Gilze-Rijen werd het 22°C. Maar met de zon viel het tegen op 9 oktober 2023, in Borculo slechts 0,1 uur en het KNMI-station Gilze-Rijen had nog 4 uur zon en een zonloze dag voor het KNMI-station Hupsel. Thermisch zaten we in oktober 2023 in de eerste dagen ver boven onze stand voor de tijd van het jaar, de eerste oktober-decade van 2023 had in Borculo een etmaalgemiddelde van 16,4°C. Nu in de eerste decade van oktober 2024 in Borculo een etmaalgemiddelde van 11,7°C. Dat komt nog beter tot uiting in de gemiddelde maximum-temperatuur, in oktober 2023 in de eerste decade in Borculo 20,1°C tegen nu in 2024 15,9°C en daarmee een verschil van 4,2°C.
De gemiddelde maximum-temperatuur over de eerste negen oktober-etmalen ligt in Borculo normaal rond 16°C, in oktober 2022 was dat 18,3°C, in oktober 2023 19,9°C en dit jaar 15,9°C. Het KNMI-station Hoek van Holland had in 2023 in de nachtelijke uren naar 9 oktober een maximum-temperatuur van 19,2°C. Het KNMI-station De Bilt had op 9 oktober 2023 een maximum-temperatuur van 20,2°C en daarmee de 115de warme dag van 2023. Voor dit jaar staat de teller op het KNMI-station De Bilt op precies 100 warme dagen.
Over de eerste negen oktober-etmalen in 2022 in Borculo scheen de zon nog 68 uur, dat was over dezelfde periode in oktober 2023 30 uur zon en nu in oktober 2024 46 uur zon.
De hoogste temperatuur tot nu toe deze maand is voor Borculo 19,4°C, in oktober 2023 t/m 9 oktober 23,2°C en in oktober 2022 over de eerste negen etmalen 20,8°C.
Landelijk is tot nu toe de hoogste maximum-temperatuur deze maand 19,7°C van 7 oktober op het KNMI-station Eindhoven, over dezelfde periode in oktober 2023 26,1°C van 2 oktober op het KNMI-station Maastricht en in oktober 2022 over de eerste negen etmalen was landelijk de hoogste temperatuur 21,7°C op 5 oktober op het KNMI-station Ell.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries vanaf Schiphol op de vroege ochtend van een mooie zonsopkomst! De Volksweerkunde spreekt men dan ook wel over “de morgenstond heeft goud in de mond”.
Voor Borculo werd 9 oktober 2022 met 10,8 uur zon de zonnigste 9 oktober, dat was nog 9 oktober 2010 met 10,5 uur zon. Voor Borculo was 9 oktober 2022 de derde dag in een week tijd met een datum-record voor het aantal uren zon. Oktober 2022 telde in Borculo t/m 9 oktober al 68 uur zon, dan te bedenken dat er voor Borculo toch twee jaren zijn die dat aantal over de hele maand niet hebben bereikt. Het laatste jaar die de 68 uur zon niet bereikte in Borculo was oktober 2020 toen oktober niet verder kwam dan 51 uur zon.
In de nachtelijke minima zaten nog wel verschillen in de afgelopen jaren begin oktober. De gemiddelde minimum-temperatuur in Borculo over de eerste negen oktober-etmalen ligt nu op 7,6°C, dat was in oktober 2023 12,5°C en in oktober 2022 8,4°C.
In 2022 in de nacht naar 9 oktober de laagste minimum-temperaturen van 1,2°C en 1,3°C op respectievelijk de KNMI-stations Woensdrecht en Twente. Aan de grond de laagste temperaturen van -1,9°C en -1,5°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Eindhoven. Het KNMI-station Woensdrecht die de laagste temperatuur had op waarnemingshoogte had aan de grond geen vorst met precies 0,0°C.
De nacht naar 9 oktober 2022 was landelijk de vijfde nacht met grondvorst van het naseizoen van 2022. In 2021 over dezelfde periode één nacht met grondvorst, in het naseizoen van 2023 was op 9 oktober nog wachten op de eerste grondvorst en dit jaar inmiddels zeven nachten met grondvorst.
Onderstaande foto is van uitgebloeid fluitekruid, een teken dat de herfst echt aan de orde is.
– In 2018 in de nacht naar 9 oktober de laagste temperatuur van 1,6°C op het KNMI-station Ell en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eindhoven met -0,4°C.
– Op 9 oktober 2012 een mooie dag met in Borculo 6,5 uur zon en een hoogste temperatuur van 14,4°C. Het was voor Borculo de vierde dag van oktober 2012 die niet boven de 15°C kwam. Gemiddeld telt oktober in Borculo 11 dagen van boven de 15°C. Oktober 2006 is voor Borculo koploper met 27 dagen van boven de 15°C, daarentegen in oktober 1992 geen enkele dag boven de 15°C.
VORST BEGIN OKTOBER
In 2018 in de nachten naar 8- en 9 oktober kwam het landelijk net niet tot lichte vorst op waarnemingshoogte, op 8 oktober kwam het KNMI-station Twente er met 0,8°C in de weerhut er wel dichtbij. In 2017 op het KNMI-station Twente in de nacht naar 9 oktober met 2,3°C samen met 30 oktober de laagste temperatuur van de maand. Voor Borculo was de nacht naar 9 oktober 2017 de koudste nacht sinds 10 mei toen het met -0,2°C tot de laatste vorst kwam van de lente in Borculo.
In 2014 de eerste grondvorst op 6 november op het KNMI-station Ell met -1,1°C. In 2015 de eerste grondvorst op 27 september met -0,1°C op het KNMI-station Twente. In 2016 de eerste grondvorst op 6 oktober met -0,5°C op het KNMI-station Heino, later in de nacht kwam het KNMI-station Wijk aan Zee nog tot -2,8°C aan de grond. In de nacht naar 9 oktober 2017 de eerste grondvorst van het seizoen op het KNMI-station Twente met -1,2°C, dit is zeker niet vroeg. In 2018 op 1 september de eerste grondvorst ook op het KNMI-station Twente met -0,4°C en in 2019 de eerste grondvorst op 18 september op het KNMI-station Gilze-Rijen met -0,9°C. In 2020 de primeur voor de eerste grondvorst op 20 september op het KNMI-station Twente met -1,3°C. In 2021 de eerste grondvorst op het KNMI-station Woensdrecht op 21 september met -0,2°C. In 2022 de eerste grondvorst op 21 september op het KNMI-station Eelde met -1,8°C. In 2023 de eerste grondvorst op 15 oktober met -0,8°C op het KNMI-station Ell. Dit jaar de eerste grondvorst op 13 september met -0,3°C op het KNMI-station Twente.
In 2016 in de nacht naar 9 oktober landelijk de eerste vorst op waarnemingshoogte van het naseizoen. De primeur was voor het KNMI-station Deelen met -1,1°C. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Heino met -4,2°C. Ook de KNMI-stations Heino en Twente hadden lichte vorst op waarnemingshoogte met respectievelijk -1°C en -0,6°C. Het KNMI-station Hupsel in de Achterhoek had geen vorst in de weerhut met +1,2°C. Aan de grond had het KNMI-station Twente ook nog -4°C en het KNMI-station Hupsel -1,4°C.
In 2012 al op 23 september de eerste vorst in de weerhut en wel op het KNMI-station Twente met -0,6°C en aan de grond -4,7°C. De eerste vorst in de weerhut in 2015 op 13 oktober op het KNMI-station Ell met -0,1°C. In 2000 landelijk voor het eerst in de avond van 16 december onder het vriespunt op het KNMI-station Eindhoven en uiteindelijk werd het daar -2,3°C en op het KNMI-station Woensdrecht -3°C.
In 2020 de eerste vorst op waarnemingshoogte op 17 oktober op het KNMI-station Twente met -0,7°C en in Borculo op 5 november met -0,5°C. In 2021 de eerste vorst op waarnemingshoogte op 16 oktober met -0,5°C op het KNMI-station Twente en in Borculo op 22 november met -0,2°C. In 2022 de eerste vorst op waarnemingshoogte op 14 november op het KNMI-station Ell met -1,1°C en in Borculo op 19 november met -5,1°C. In 2023 de eerste vorst op waarnemingshoogte op 6 november op het KNMI-station Eelde met -1,5°C en in Borculo pas op 7 januari 2024 met -2,7°C. In het huidige naseizoen nog geen vorst op waarnemingshoogte.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries van het Keukenhofkasteel, deze ligt nabij de Keukenhof. Ook daar zet de verkleuring van Moeder Natuur door.
We komen al weer verder het herfstseizoen in en dan kan de laagste temperatuur soms nog vrij laat in de nacht en mogelijk in de ochtend worden bereikt. Om een voorbeeld te noemen de nacht naar 9 oktober 2009. Het KNMI-station Twente had met 0,3°C de laagste temperatuur in die nacht. Maar deze meting was gedaan tot 8 uur in de ochtend, even na 8 uur in de ochtend van 9 oktober 2009 daalde de temperatuur nog verder tot 0,1°C. Met andere woorden, net geen lichte vorst in de weerhut. Aan de grond kwam het toen wel tot vorst, het KNMI-station Twente had -2,6°C aan de grond.
DALENDE TEMPERATUUR IN OKTOBER
Normaal gaat de temperatuur in de loop van oktober in dalende lijn, de gemiddelde middagtemperatuur daalt dan van rond 17°C voor begin oktober tot rond 11°C voor eind oktober. Hiermee gaat de gemiddelde jaartemperatuur ook in dalende lijn. In de periode 1999 t/m 2006 bleef de gemiddelde jaartemperatuur van begin naar eind oktober in vijf jaren zelfs gelijk cq. in stijgende lijn! In de jaren 2007 t/m 2012 in de loop van oktober wel een lichte daling.
In 2001 een forse stijging van het etmaalgemiddelde van het jaar in oktober, van begin naar eind van 11,4°C naar 11,7°C. In 2005 steeg de gemiddelde jaartemperatuur van begin oktober tot eind oktober van 11,7°C tot 11,9°C, in 2013 van 10,6°C tot 10,8°C, in 2014 van 12,9°C tot 13°C, in 2015 van 11,5°C tot 11,3°C, in 2016 van 10,9°C naar 8,6°C, in 2017 van 12°C naar 12,1°C, in 2018 van 12,8°C naar 12,7°C, in 2019 van 12,5°C naar 12,4°C, in 2020 van 12,7°C naar 12,5°C, in 2021 van 11,6°C naar 8,1°C, in 2022 en 2023 bleef het gelijk met 13,2°C zowel begin- als eind oktober.
NATIONAAL PARK LAUWERSMEER
Onderstaande landkaart is van de regio Lauwersoog en die regio is tot een extra bijzonder gebied verklaard, want bijzonder is deze regio al zonder meer wat natuurschoon betreft.
Het Nationaal Park Lauwersmeer is door de International Dark-sky Association (IDA) uitgeroepen tot “dark-skypark”. Dit houdt in dat daar de nachtelijke duisternis nog helemaal aanwezig is en krijgt daarvoor ook de nodige bescherming. Voor Nederland is dit het tweede gebied met een “dark-sky” erkenning. In 2015 kreeg de Boschplaat op Terschelling deze onderscheiding. Daarmee is nu het totale aantal “dark-skypark” erkenningen wereldwijd opgelopen tot 41. Het overgrote deel is wel te vinden in Amerika.
Voor Nederland is het zonder meer een bijzondere erkenning omdat ons land bekend staat als het land met veel lichtvervuiling. De Lauwersmeerregio is dan ook een ideale omgeving om het Noorderlicht te aanschouwen en voor de sterrenhemel. Daarnaast moeten we ook de dieren niet vergeten, veel dieren hebben nachtelijke rust en donkere omstandigheden nodig.
L’ETE DE ST. DENIS-ZOMERTJE
Als de temperatuur er zin in heeft rond de 9e oktober dan spreekt men in Frankrijk wel van een L’ete de St. Denis-zomertje. Dit jaar niet bepaald een L’ete de St. Denis-zomertje met de natste 9 oktober voor Borculo sinds 1981 met 14 millimeter.
In 2023 op 9 oktober in Borculo thermisch nog wel een L’ete de St.Denis-zomertje met 19,3°C, maar met 0,1 uur zon niet bepaald. In 2022 op 9 oktober met 10,8 uur zon 17,5°C veel meer een L’ete de St.Denis-zomertje. Daarvan was ook 9 oktober 2021 wel sprake met in Borculo 17,3°C met 8,3 uur zon en geen neerslag, in 2020 en in 2019 geen sprake met temperaturen meest onder de 15°C met weinig zon en geen droge dagen, in 2018 wel met een maximum-temperatuur van bijna 18°C en acht uur zon en het KNMI-station Eindhoven kwam nog tot ruim 20°C.
Op 9 oktober 2012 wat de temperatuur betreft met 14,4°C niet bepaald een L’ete de St. Denis-zomer, maar het weerbeeld met zeven uur zon en droog weer en dan uit de wind was het zeker aangenaam. Dat was in 2010 wel anders met een hele aangename 9 oktober met in Borculo met 10,5 uur zon 20,4°C als maximum. Voor Borculo was dat de vierde warme dag van oktober 2010, samen met oktober 2006 het hoogste aantal sinds oktober 2005. Verder met 10,5 uur zon was het tot dan de zonnigste oktoberdag sinds het begin van de zonuren-meting in 1995 in Borculo. Maar in 2013 op 1 oktober met 10,9 uur zon werd dit record gebroken. In 2014 en 2015 op 9 oktober niet bepaald een L’ete de St.Denis-zomertje met respectievelijk 17,3°C en 17°C als maximum met rond 2,5 uur zon, in 2014 nog met 1,4 millimeter regen en in 2015 wel droog. In 2016 met 12,7°C niet bepaald “zomers” te noemen, maar met ruim vier zon en droge condities toch wel aangenaam. In 2017 niet bepaald een St.Denis-zomertje, somber en af en toe nat.
Overigens zat oktober 2011 oktober 2010 aardig op de hielen. Tot en met 9 oktober telde oktober 2011 drie dagen van boven de 20°C in Borculo en de zonnigste dag tot dan was nog de 1e-oktober met 10 uur zon. Dagen van 20°C kwamen daarna er niet meer bij, maar nog wel de zonnigste oktoberdag van 2011 met 10,4 uur zon op 16 oktober. Want oktober 2010 had t/m 9 oktober vier warme dagen van boven de 20°C en de zonnigste dag was 9 oktober met 10,5 uur zon.
Intussen gaat de herfst door en dat is overal op de wegen zichtbaar, bladval.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Onderstaande foto is van de vroege ochtend van 9 oktober 2016 in Borculo, een regenboog. Door het vroege tijdstip niet erg helder.
De volksweerkunde kent daarover de volgende weerspreuk: “Een regenboog op de vroege morgen baart de boer zorgen, een regenboog laat de boer rustig slapen gaat”!
Met bovenstaande spreuk wordt bedoeld dat als er op de vroege ochtend al een regenboog is te zien het de rest van de dag ook niet droog blijft, het weer is dan onstabiel van opbouw! Dat kwam deze keer wel uit en dat zeker voor het midden van het land!
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons in de middag van 9 oktober 2015, dreigende stapelwolken die ook onderhevig waren aan lekkage. Vanuit Borculo waren deze dreigende stapelwolken boven het grensgebied met Duitsland goed te zien.
Neerslag viel er in de nacht naar 9 oktober 2014 24 millimeter op het KNMI-station Deelen, in Borculo slechts 1,2 millimeter. De meeste neerslag overdag voor het KNMI-station Den Helder met 10 millimeter. Over het hele etmaal viel er in Twello 25 millimeter.
Op 9 oktober 1998 lokaal plensbuien met in Meliskerke op Walcheren 24 millimeter.
In 1982 viel in de periode 9-15 oktober in Rotterdam 130 millimeter aan neerslag en vanaf 7 oktober 168 millimeter.
In 1981 op 9 oktober viel in Assen en Gorredijk 20 millimeter aan neerslag.
Op 9 oktober 1969 in Emmen een maximum-temperatuur van 25°C. Het KNMI-station Deelen kwam tot 24°C en het KNMI-station Gilze-Rijen tot 23,2°C. Het KNMI-station De Bilt kwam vanaf 5 oktober t/m 11 oktober 1969 dagelijks boven de 20°C.
Op 9 oktober 1926 was er sprake van een zware storm. Vijf loggers vergingen met 63 man aan boord.
Op 9 oktober 1917 een ochtendaftapping over 24 uur in Arnhem en Hilversum van 29 millimeter en in Woudenberg 27 millimeter. De barometerstand stond in de ochtend in Groningen op 976 hectopascal, daarbij veel schade door een harde wind aan de fruitbomen in de Betuwe.
OPMERKELIJKE ONTDEKKING
Onlangs is men n.a.v. onderzoekingen er achter gekomen dat zo’n 50- tot 60 miljoen jaar geleden er nauwelijks een temperatuurverschil aanwezig was tussen de twee polen en de evenaar. De onderzoekingen zijn verricht door de Universiteit Utrecht, het NIOZ en dat staat voor Koninklijk Nederlands Instituut voor Zee-onderzoek en de Universiteit van Californië. Volgens de wetenschappers lag de zeewatertemperatuur rond Antarctica in die periode zelfs boven de 30°C. Men kwam tot deze ontdekking door boorkernen uit een gebied ten oosten van Tasmanië nader onderzocht te hebben. Het bedoelde gebied lag rond 35-65 miljoen jaar geleden tegen Antarctica aan. Verder weet men dat ongeveer 50 miljoen jaar geleden de aarde langzaam afkoelde. Het dieptepunt van deze afkoeling werd bereikt rond 33 miljoen jaar geleden en dat leidde tot het ontstaan van de huidige ijskap op de Zuidpool.
Deze ontdekking kan van groot belang zijn omdat deze cijfers ook grote gevolgen kunnen hebben voor de verwachtingen van de verandering van het klimaat in de naaste toekomst.
Het zou zo maar kunnen zijn dat de temperaturen op de Noordpool en de Zuidpool in de naaste toekomst met een veel hoger percentage aan CO2 veel hoger liggen dan de meest stoute computermodellen nu nog verwachten.