OKTOBER 2024 OP WEG VOOR DE VIJFDE OKTOBERMAAND OP RIJ MET ALLE MAXIMUM-TEMPERATUREN BOVEN DE 10°C IN BORCULO!
BIJZONDERHEDEN 22 OKTOBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
In 2021 op 22 oktober op de KNMI-stations Hupsel en Twente met 10,8°C als maximum-temperatuur het laagste maximum van oktober 2021. In oktober 2022 was landelijk de laagste maximum-temperatuur 12,5°C op 20 oktober op het KNMI-station Nieuw Beerta. In oktober 2023 was de laagste maximum-temperatuur 8,7°C van het KNMI-station Nieuw Beerta op 19 oktober. Van oktober 2024 tot nu toe het laagste maximum nog 9,0°C van 14 oktober op het KNMI-station Ell.
De maximum-temperaturen bleven in de oktober-maanden van 2020 t/m 2023 in Borculo op geen enkele dag onder de 10°C steken. In de huidige oktober-maand ook alle dagen nog boven de 10°C en dat lukte dinsdag 22 oktober ook nog gemakkelijk.
Dinsdag 22 oktober in Borculo met de hoogste temperatuur van 15,5°C en landelijk was de hoogste temperatuur 16,8°C op het KNMI-station Eindhoven. De laagste maximum-temperatuur in Borculo deze maand oktober is nog 12,3°C van 2- en 14 oktober.
Het weerstation Borculo had sinds 1981 in drie jaren de eerste vorstdag op 22 oktober en wel in de jaren 1991, 1995 en 1997. Gemiddeld komt in Borculo de eerste vorstdag voor op 1 november.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet. In de schaduw kunnen wegen vaak nat blijven doordat de zon nu ook veel lager staat.
We komen nu verder in het herfstseizoen en dat betekent ook geleidelijk aan minder ruimte voor de zon en de kans op zonloze dagen wordt normaal gesproken ook wat groter. In tegenstelling tot oktober 2018 was het in de oktober-maanden van 2019 t/m 2021 al absoluut geen sprake meer van overuren draaien voor de zon. Toch viel het nog mee met het aantal zonloze dagen in o.a. Borculo, somberheid in oktober is al wel eens veel erger geweest.
Gemiddeld telt Borculo in oktober vijf zonloze dagen, in de oktober-maanden van 2019, 2020, 2021, 2022, 2023 respectievelijk drie-, vier-, drie-, twee en vier zonloze dagen. Oktober 2024 staat inmiddels op drie zonloze dagen.
Oktober 2018 was de op één na zonnigste oktobermaand met 176 uur zon, alleen oktober 2005 was zonniger met 189 uur zon. In oktober 2018 in Borculo op 23 oktober pas de eerste zonloze dag en over de hele maand toch nog vier zonloze dagen. Het aantal zonloze dagen in oktober loopt voor Borculo uiteen van tien in oktober 1998 tot slechts één in oktober 2013.
In 2016 op 16 oktober in Borculo ruim negen uur zon en vanaf 17- t/m 21 oktober in vijf dagen slechts 8,5 uur zon. Over somberheid gesproken, in 2015 vanaf 14 oktober t/m 23 oktober op het KNMI-station De Bilt slechts 1,9 uur zon. Voor De Bilt was dat de somberste tiendaagse periode ooit in oktober! Het oude record stond nog op 2,5 uur zon in oktober 1958 van 22- t/m 31 oktober.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons in het bos nabij Klausheide.
– In 2021 op 22 oktober passeerde Borculo met 6,6 millimeter de grens van 700 millimeter neerslag in 2021. De uiterste data waarop in Borculo de 700 millimeter neerslag werd bereikt loopt sinds 1981 uiteen van de meest vroege datum 23 juli 2024 tot de meest late datum 22 december 2020. Maar in 2018 werd de 700 millimeter neerslag in Borculo niet bereikt, de neerslagmeter stopte toen op 642 millimeter. In 2022 stond de neerslagteller in Borculo t/m 22 oktober op 534 millimeter en over het hele jaar werd de 700 millimeter neerslag ook niet bereikt, de teller stopte bij 692 millimeter. In 2023 t/m 22 oktober stond de neerslagteller op 881 millimeter en de 700 millimeter werd bereikt op 27 augustus.
– In 2020 op 22 oktober leefde de buienactiviteit op vanuit het zuiden van het land. Daarbij vielen lokaal pittige buien, ook in de Achterhoek. Zo viel in Bredevoort 18,4 millimeter, in Henxel bij Winterswijk 8,6 millimeter en het KNMI-station Hupsel kreeg 2,3 millimeter. Bredevoort was daarmee wel de natste plek van het land! In Limburg ook pittige buien met lokaal onweer en hagel, het KNMI-station Maastricht kreeg 11,3 millimeter aan neerslag.
NEERSLAG
In 2018 op 22 oktober kwam in Borculo een eind aan 15 droge dagen op rij, in 2019 op 22 oktober in Borculo na 16 dagen op rij met regen een droge dag! In oktober 2020 in Borculo was de langste droge periode vier dagen op rij van 14- t/m 17 oktober, in oktober 2021 in Borculo ook vier droge dagen op rij van 7- t/m 10 oktober en in oktober 2022 was de langste droge periode vier dagen op rij en wel de laatste vier oktoberdagen. In oktober 2023 is de langste droge periode drie keer over twee dagen op rij. De huidige maand oktober heeft in Borculo een langste droge periode gehad van vier etmalen begin van de maand.
Een periode van 15 droge dagen op rij hadden we in 2019 voor oktober eind juni begin juli. In 2020 moesten we voor 15 droge dagen daarvoor terug naar april, in 2021 hadden we t/m 22 oktober nog geen periode gehad van 15 droge dagen op rij in Borculo. In 2017 op 22 oktober waren we in Borculo al drie etmalen op weg met neerslag na zeven droge dagen. In 2017 vanaf 20- t/m 22 oktober in drie etmalen in Borculo 11 millimeter regen en dat was evenveel als vanaf 8- t/m 19 oktober met ook 11 millimeter. Een periode van 15 droge etmalen op rij hadden we in 2022 in augustus/september en wel met totaal 17 droge etmalen op rij. In 2023 kwam Borculo tot de langste droge periode van elf etmalen in juni en dit jaar tot nu toe negen etmalen op rij in mei.
Oktober staat nu in Borculo op 69 millimeter, over dezelfde periode in oktober 2023 111 millimeter, in oktober 2022 44 millimeter, in oktober 2021 60 millimeter, in oktober 2020 59 millimeter, in oktober 2019 96 millimeter, in oktober 2018 acht millimeter en in oktober 2017 over dezelfde periode 56 millimeter. Gemiddeld valt in Borculo in oktober 75 millimeter, oktober 2018 kwam tot 34 millimeter en daarmee de droogste oktobermaand sinds oktober 1995 met 18 millimeter die ook de droogste oktober-maand is voor Borculo.
In 2016 op 22 oktober voor de meeste plaatsen droog en daarmee kon het weer wat opdrogen, want lokaal was er de dagen daarvoor wel neerslag van betekenis gevallen. Zo viel in 2016 in het Twentse De Lutte vanaf 18- t/m 21 oktober 38 millimeter en dat was meer dan in de periode 13 augustus t/m 17 oktober toen er bijna 36 millimeter viel. In de middag van 21 oktober 2016 kreeg Losser alleen al ruim 10 millimeter te verwerken. In Borculo ook neerslag van betekenis in 2016 vanaf 18- t/m 21 oktober met 44 millimeter en dat was net zoveel als vanaf 22 augustus t/m 17 oktober. In oktober 2023 viel in Borculo in de periode 12- t/m 15 oktober 70 millimeter en dat was net zoveel als in de periode daarvoor van 28 augustus t/m 11 oktober.
In oktober 2023 viel in Poortugaal over de eerste 22 etmalen 138 millimeter aan neerslag en op Oost-Vlieland 140 millimeter.
Onderstaande foto is van het KNMI-station Voorschoten. Het KNMI-station Voorschoten is nog vrij nieuw en is de vervanger van het oudere KNMI-station Valkenburg bij Leiden.
TEMPERATUREN ONDER DE 10ºC
De maximum-temperaturen bleven in de oktober-maanden van 2020 t/m 2023 op geen enkele dag onder de 10°C steken. In de huidige oktober-maand ook alle dagen nog boven de 10°C. Gemiddeld heeft oktober in Borculo vijf etmalen met een maximum van onder de 10°C, oftewel 26 etmalen van boven de 10°C. In 2019 t/m 22 oktober was in Borculo de temperatuur evenals in oktober 2018 en in oktober 2017 op alle dagen nog boven de 10°C uitgekomen. In oktober 2016 t/m 22 oktober 20 etmalen boven de 10°C, twee etmalen onder de 10°C.
Sinds 1981 zijn er elf oktober-maanden geweest met op alle dagen een maximum van boven de 10°C, het laatste jaar dat dit lukte was in 2023 en daarvoor in 2021, 2020, 2017, 2014, 2011 en 2006. In oktober 2018 aan het eind ook nog drie etmalen onder de 10°C en in 2019 eind oktober twee etmalen onder de 10°C. Het dieptepunt was wel in 1992 toen oktober in Borculo slechts 12 etmalen telde van boven de 10°C. In oktober 2012 over de hele maand 26 etmalen boven de 10°C, in oktober 2013 in Borculo 30 etmalen van boven de 10°C, oktober 2015 kwam tot 24 etmalen boven de 10°C en oktober 2016 tot 27 etmalen boven de 10°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de omgeving Kudelstaart.
Het eerste etmaalgemiddelde dat gemiddeld genomen weer onder de 10°C uitkomt in het naseizoen is meestal eind september of begin oktober. In 2016 was dat op 6 oktober in Borculo met een etmaalgemiddelde van 7,6°C, in 2017 op 9 oktober met 8,8°C, in oktober 2018 op 1 oktober met 9,9°C, in 2019 op 5 oktober met 9,6°C, in oktober 2020 op 10 oktober met 9,4°C, in 2021 op 7 oktober met 8,5°C, in 2022 op 11 oktober met 9,6°C en in 2023 op 15 oktober met 8,6°C. Nu in 2024 in Borculo op 29 september al het eerste etmaalgemiddelde onder de 10°C met 9,5°C.
In 2004 was dit op 9 oktober, maar de meest vroege datum is 1 september 1992 en de meest late datum is 1 november 2001 voor Borculo. Opvallend is dat deze datum vanaf 1984 t/m 1990 in september viel en ook vanaf 1995 t/m 1998 in september. Vanaf 1999 viel deze datum in oktober of november, in 2001 en 2006 was het in november, 2007 en 2008 in oktober. In 2009 kwam het eerste etmaalgemiddelde onder de 10°C op 5 oktober, in 2010 op 27 september, in 2011 op 9 oktober, in 2012 op 23 september, in 2013 op 10 oktober en in 2014 op 22 oktober.
In 2015 kwam het etmaalgemiddelde op 11 oktober met 6,7°C voor het eerst weer onder de 10°C. Daarna op 22 oktober kwam het etmaalgemiddelde in Borculo met 12°C weer boven de 10°C uit en dat was voor het eerst sinds 10 oktober. Met andere woorden, elf etmalen op rij met een etmaalgemiddelde onder de 10°C. Voor Borculo daarmee de op één na vroegste periode met zoveel etmalen op rij van onder de 10°C in het naseizoen. Alleen in 1992 begon op 5 oktober al een hele lange periode met een etmaal-gemiddelde onder de 10°C, we moesten toen wachten tot 15 maart 1993 voor weer het eerste etmaal-gemiddelde van boven de 10°C.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Op het KNMI-station Twente werd in de nacht naar 24 oktober 2004 een laagste temperatuur gemeten van 15,6ºC, deze zou later nog lager uitkomen! Vanaf het begin van de waarnemingsreeks rond 1951 bedroeg de hoogste minimum-temperatuur daar 14,8ºC op de 22e oktober in 1989.
In 2000 werd op 22 oktober op het KNMI-station Ell met 21,3°C de hoogste temperatuur van oktober 2000 gemeten.
Op 22 oktober 1989 werd op het KNMI-station De Bilt een gemiddelde temperatuur bereikt van 17,7°C en daarmee een nieuw datumrecord.
Op 22 oktober 1983 op het KNMI-station De Bilt een luchtdrukrecord voor oktober van 1041,8 hectopascal. In de nacht naar 22 oktober 1983 aan de grond op de KNMI-stations Gilze-Rijen en Twente -5ºC.
Op 22 oktober 1981 op het KNMI-station De Bilt 22,7 millimeter aan neerslag en dat is voor De Bilt een dagrecord. Toen overdag in Hoensbroek slechts 7,3°C en op het KNMI-station Eelde 6,7°C. In Rotterdam en Wassenaar viel die dag 31 millimeter.
In 1941 op 22 oktober viel in Roodeschool en Weesp 15 millimeter aan neerslag.
Op 22 oktober 1908 op het KNMI-station Groningen (later Eelde) een minimum-temperatuur van -3,7ºC.
Op 22 oktober 1905 viel er op enkele plaatsen in Nederland sneeuw, tot een sneeuwdek kwam het niet.
HERFSTBLADEREN
Buiten in de natuur is het duidelijk zichtbaar dat het herfst is en dat met name aan het bladval. Het schijnt overigens dat het levensritme van bomen in Europa op uitgebreide schaal verstoord wordt door de algemene opwarming van de aarde. Er blijkt n.a.v. onderzoek dat er wel degelijk een verband bestaat tussen verandering van het klimaat en de ecosystemen. Zo duurt het groeiseizoen de laatste 20 jaar 18 dagen langer in Eurazië en 12 dagen langer in Noord-Amerika. In het Middellandse Zeegebied komen de bladeren gemiddeld 16 dagen vroeger aan de bomen en vallen ze 13 dagen later dan rond 50 jaar geleden. In het midden en noorden van Europa ontplooien de blaadjes aan planten gemiddeld 6 dagen vroeger dan 30 jaar geleden.
In de herfst hebben we herfstbladeren en “herfstbladeren”. Met deze laatste bedoelen we wel hele speciale herfstbladeren. Op onderstaande foto zie je de mooie herfstkleuren van de ginkgo biloba (= Japanse notenboom).
De ginkgo kent zowel vrouwelijke als mannelijke exemplaren. Wereldwijd zijn er minder vrouwelijke ginkgobomen dan mannelijke. Dit komt doordat de mens selectief mannelijke bomen aanplant, de vrouwelijke vruchten verspreiden namelijk een onaangename geur. Het verschil tussen beide geslachten is alleen te zien wanneer de boom in bloei staat. De boom groeit onregelmatig en kegelvormig en wordt circa 40 meter hoog. In Nederland en België worden kweekvormen gebruikt waardoor de boom vaak niet zo hoog wordt. Biloba betekent ook nog eens tweelobbig, dit omdat de bladeren waaiervormig zijn met een insnijding in het midden. Biloba: bi van het Latijnse “bis” en dat betekent dubbel en “loba” betekent lobben. Dit is goed te zien op de foto hieronder.
In Nederland wordt deze boom ook wel tempelboom, waaierboom of Japanse notenboom genoemd. De benaming Japanse notenboom is ontleend aan het gegeven dat deze boom uit Japan kwam en de zaden op noten lijken. Soms zie je ook de Engelse benaming Maidenhair nog, dit omdat de varenplant Adiantum of Venushaar blaadjes heeft die veel op de vorm van het ginkgoblad lijkt.
In Borculo stonden een aantal van deze bomen en wel mannelijke exemplaren, deze zijn inmiddels door renovatiewerkzaamheden verdwenen. Vrouwelijke exemplaren zijn o.a. waarschijnlijk nog te vinden in het Kalheupinkpark in Oldenzaal en in het Arboretum De Dreijen in Wageningen.
Maar de boom kent meer eigenschappen. Zo zou in China reeds duizenden jaren de zaden van de ginkgo gebruikt worden bij mensen met ademhalingsproblemen, blaas-en nierproblemen, spijsverteringsproblemen, gehoorverlies, een goede bloedsomloop, geheugenverlies, huidziekten en angst. Ook preparaten die ginkgo biloba bevatten zijn zeer populair in Duitsland en Frankrijk, dit voor de bestrijding van circulatiestoornissen in de hersenen en de ledematen. In Nederland wordt ginkgo op recept nog wel eens voorgeschreven voor etalagebenen. Vooral in de homeopathie gelooft men in de rol van dit kruid in de behandeling en preventie van leeftijdsgebonden klachten.
In het algemeen kan men stellen dat ginkgo een goed middel zou moeten zijn voor ouderdomsklachten. Maar wetenschappelijk is het bij lang niet alle klachten echt bewezen.