DE SOMBERSTE PERIODE SINDS DECEMBER 2006 VOOR BORCULO!
HET TEMPERATUURVERSCHIL VOOR 17 DECEMBER IS VOOR NEDERLAND BIJNA 36°C!
BIJZONDERHEDEN 17 DECEMBER
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Dinsdag 17 december ging het landelijk voor de zon beter dan in de voorgaande dagen, maar zeker niet overal. In een brede strook vanaf de provincie Utrecht via de Veluwe, de Achterhoek tot in Duitsland was de grijze deken heer en meester. De KNMI-stations De Bilt, Deelen en Hupsel waren van de 34 KNMI-stations dan ook zonloos. Ook Borculo bleef zonloos en dat voor de negende dag op rij, nu al de somberste periode sinds december 2006 toen Borculo ook tot negen zonloze dagen op rij kwam.
De maximum-temperaturen moesten dinsdag 17 december voor het grootste deel van het land wel inleveren t.o.v. maandag 16 december. Op Maandag 16 december bleef alleen het KNMI-station Maastricht net onder de 10°C, nu op dinsdag 17 december bereikten alleen de KNMI-stations Berkhout, Den Helder, Vlieland en Terschelling nog net de dubbele cijfers met de maximum-temperatuur.
Een bijzonderheid op 17 december 2023 die best genoemd mag worden was dat het hele land zonneschijn had! Over de eerste 17 etmalen van december 2023 slechts twee etmalen met in het hele land zon en dat was op 2 december en op 17 december. Met andere woorden, in december 2023 al 15 etmalen waarbij wel ergens in Nederland op een KNMI-station een zonloze regio was. Op 17 december 2023 de meeste zon voor Zeeland tot 6,5 uur, in de Noordoostpolder lukte het maar net met 0,3 uur zon.
Kijken we nu naar december 2024 over de eerste 17 etmalen dan komen we tot twee etmalen met in het hele land zon.
De gemiddelde minimum-temperatuur over de eerste helft van december 2024 staat nu op 3,3°C, over dezelfde periode in december 2023 2,0°C, in december 2022 -1,9°C, in december 2021 2,6°C, in december 2020 2,0°C, in december 2019 en december 2018 2,4°C, in december 2017 0,8°C, in december 2016 1,2°C, in december 2015 zelfs 6,0°C, in december 2014 1,3°C, in december 2013 2,2°C en in de eerste helft van december 2012 was dat negatief met -1,1°C.
Normaal voor de hele maand december is voor Borculo een gemiddeld minimum van 0,7°C. Uiteindelijk liepen de minimum-temperaturen in de tweede helft van december 2012 weer op en kwam het gemiddelde minimum over de hele maand uit op +1,7°C. De eerste helft van december 2015 is voor Borculo met 6,0°C de warmste eerste helft van december sinds 1981 gevolgd door december 2006 met 5,8°C.
De uiterste temperaturen voor Nederland voor 17 december komen uit op een verschil van bijna 36°C! Landelijke de hoogste temperatuur voor 17 december is 16,6°C op het KNMI-station Wijk aan Zee in 2015 tot als laagste temperatuur -19,1°C op het KNMI-station Leeuwarden van 17 december 1981.
In 2023 op 17 december werden voor de meeste stations de hoogste temperatuur bereikt in de nachtelijke uren. De laagste temperaturen van het etmaal werden voor de meeste stations bereikt in de avond. Het KNMI-station Voorschoten had de hoogste temperatuur met 10,8°C en dat was even na middernacht en overdag was de hoogste temperatuur rond 10,1°C rond 14.30 uur. Landelijk de laagste temperatuur werd bereikt op het KNMI-station Volkel en dat was tot 18 uur 4,5°C en in de avond daalde dat nog naar 2,6°C. Aan de grond de laagste temperaturen 0,3°C en 1,5°C op respectievelijk de KNMI-stations Arcen en Volkel.
In Borculo werd de hoogste temperatuur op 17 december 2023 ook bereikt in de nachtelijke uren met 9,8°C. Na middernacht tot rond 9 uur in de ochtend lag de temperatuur in Borculo constant rond de 9,8°C. Vanaf 9 uur in de ochtend ging de temperatuur in dalende lijn tot de laagste temperatuur om 18 uur met 5,8°C.
Onderstaande foto is van de zonsopkomst op de ochtend van 17 december 2023, de zon kwam moeizaam tevoorschijn en overdag werd het eindelijk weer eens nergens een zonloze dag en dat ook niet in Borculo.
In 2022 op 17 december de laagste minimum-temperaturen van -8,5°C en -7,7°C op respectievelijk de KNMI-stations Woensdrecht en Gilze-Rijen. De hoogste minimum-temperaturen van -0,3°C en -0,9°C op respectievelijk de KNMI-stations Vlissingen en Marknesse. Aan de grond de laagste temperaturen van -10,5°C en -8,8°C op respectievelijk de KNMI-stations Woensdrecht en Gilze-Rijen. De laagste maximum-temperaturen in het etmaal van 17 december 2022 van -1,9°C en -1,6°C op respectievelijk de KNMI-stations Maastricht en Nieuw Beerta en daarmee een ijsdag. Voor overdag waren de laagste maximum-temperaturen -2,3°C en -1,9°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Maastricht. Ook voor de KNMI-stations Twente en Hupsel werd het een ijsdag met respectievelijk de hoogste temperaturen van -1,5°C en -1,3°C. Ook in Borculo een ijsdag met de temperaturen van -3,5°C als minimum en -0,7°C als maximum.
De -1,9°C als maximum-temperatuur op het KNMI-station Maastricht werd de laagste maximum-temperatuur van december 2022.
In 2022 was 17 december de tweede dag dat de ijsbaan in Borculo open was en de derde volgde nog op 18 december en daarna was het weer over en uit voor de winter van 2023. In de winter van 2021-2022 bleef de Borculose ijsbaan gesloten en in de winter daarvoor van 2020-2021 was de ijsbaan vier dagen open. In de vorige winter van 2024 was de ijsbaan in Borculo vijf dagen open en wel op 12 januari en van 18- t/m 21 januari.
December 2023 kende een tegengesteld verloop t.o.v. december 2022. December 2022 takelde duidelijk af met het etmaalgemiddelde! Op 7 december was het etmaalgemiddelde van december 2022 in Borculo nog 3,3°C en dat was 10 dagen later op 17 december nog 0,3°C. Normaal voor de hele maand is een etmaalgemiddelde van 3,2°C. In december 2023 over dezelfde periode op 7 december een etmaalgemiddelde van 0,7°C en op 17 december 4,2°C. De koudste december voor Borculo is december 2010 met over de hele maand een etmaalgemiddelde van -2,7°C. Dit jaar verloopt december t/m 7 december met een etmaalgemiddelde van 5,7°C en t/m 17 december 5,4°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de omgeving van Wilhelminaoord in Drenthe, de hazelaars zijn er ook al weer.
RECORDS OP 17 DECEMBER
In 2021 rond deze dagen was de barometerstand bijzonder hoog voor de tweede decade van december. Het KNMI-station De Bilt stond op 17 december 2021 op een barometerstand van ruim 1040 hectopascal en daarmee een plaats in de top 10 van hoogste barometerstanden voor de tweede december-decade. Ook in 1961 en 2007 werd zo’n hoge barometerstand bereikt. Voor het record moeten we terug naar 1905 toen op 11- en 12 december bijna 1045 hectopascal werd bereikt.
Ondanks een hoge barometerstand of luchtdruk rond deze dagen in 2021 was het weerbeeld in het algemeen niet bepaald fraai. Het is dan ook niet altijd de garantie dat een hogedrukgebied fraai weer brengt. De volksweerkunde kent daarover wel een weerspreuk: “Een hogedrukgebied brengt ook wel eens verdriet”!
In Borculo rond deze dagen in 2021 ook een barometerstand van 1040 hectopascal, voor december voor Borculo geen record. Het record voor Borculo voor december staat op ruim 1044 hectopascal van december 2016. Ook toen werd deze hoge stand bereikt bij een bewolkt en zonloos weerbeeld.
In 2019 op 17 december was de 15,9°C op het KNMI-station Eindhoven geen record, wel werd het de hoogste temperatuur van december 2019. Want in 2015 steeg de temperatuur op het KNMI-station Wijk aan Zee tot 16,6°C op 17 december. Het KNMI-station Eindhoven kwam in 2015 op 17 december tot 16,2°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente kwamen in 2019 op 17 december respectievelijk tot 14,4°C en 14,9°C. Voor het KNMI-station Hupsel ook geen dagrecord, in 2015 op 17 december werd het 14,9°C. Het KNMI-station Twente kwam wel tot een dagrecord op 17 december 2019 met de 14,9°C, in 2015 werd het 14,7°C. Het KNMI-station De Bilt die de langste meetreeks heeft van Nederland kwam in 2019 op 17 december tot 14,7°C, ook dat werd geen dagrecord want in 2015 werd het 15,3°C op 17 december. Voor Borculo in 2019 op 17 december met 14,2°C ook geen dagrecord, dat blijft staan voor 17 december 2015 met 14,8°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons, de pimpelmees kon in 2018 rond half december nog op flinter dun ijs staan, dat was in 2019 op 17 december totaal niet aan de orde en ook niet in 2015.
Hoe was het weer op 17 december 2015, zeg maar hoe extreem! Zo was in 2015 op 17 december op het KNMI-station De Bilt om 11 uur de temperatuur al opgelopen tot 13,6°C en daarmee toen al een nieuw dagrecord voor 17 december. Het oude record stond nog op 13,5°C van 17 december 1989. Dat record werd verpulverd, want het KNMI-station De Bilt bereikte een maximum-temperatuur van 15,3°C. Daarmee voor De Bilt samen met 24 december 1977 de warmste decemberdag sinds 1901.
Niet alleen in De Bilt een dagrecord op 17 december 2015, op alle KNMI-stations werden dagrecords bereikt. Het KNMI-station Wijk aan Zee kwam met 16,6°C tot landelijk de warmste 17 december sinds 1901. Het landelijk decade-record bleef onaangetast, dat blijft nog in handen van 16 december 1989 toen het inmiddels opgeheven KNMI-station Oost-Maarland tot 17,4°C kwam. Ook het landelijk decemberrecord bleef onaangetast staan voor 4 december 1953 toen het inmiddels opgeheven KNMI-station Buchten tot 17,8°C kwam. De 16,6°C op het KNMI-station Wijk aan Zee werd ook de hoogste temperatuur van december 2015.
Het KNMI-station Woensdrecht had in december 2015 een gemiddelde maximum-temperatuur van 12,2°C en op 17 december een etmaalgemiddelde van 14,3°C! Beide genoemde temperaturen zijn landelijke records! Het KNMI-station Wijk aan Zee zelfs een gemiddelde minimum-temperatuur van 8,5°C!
Ook voor Borculo een nieuw dagrecord op 17 december 2015 met 14,8°C, het oude record was “slechts” 11°C van 17 december 1989. Om het compleet te maken, toen werd 17 december 2015 voor Borculo nog de warmste decemberdag sinds 1981, het oude record was nog 14,6°C van 5 december 2006. Dat “record” op 17 december 2015 sneuvelde op 31 december 2022 met 16,1°C en dat record staat nog steeds.
December 2015 kwam over de hele maand uit op een gemiddelde minimum-temperatuur in Borculo van 6,8°C, het hoogste voor december sinds 1981 voor Borculo gevolgd door december 2006 met 4°C. December 2010 is de laatste decembermaand voor Borculo die een negatief gemiddeld minimum had en wel -4,9°C en daarmee ook het laagste voor december sinds 1981. Overigens in de jaren 2008 t/m 2010 drie jaren op rij met voor december een negatief gemiddelde minimum-temperatuur, dat lukte daarvoor alleen in de jaren 1990 t/m 1992. December 2018 en ook december 2019 kwamen beide in Borculo uit op een gemiddeld minimum van 2,6°C, in december 2020 2,7°C, in december 2021 2,3°C, in december 2022 1,1°C en in december 2023 4,0°C.
December 2015 was thermisch ook een hele bijzondere maand! De warmste tiendaagse periode in december 2015 was van 17- t/m 26 december met een gemiddelde temperatuur van 11,6°C en dat is ruim 1°C warmer dan het oude record uit 2000 met 10,5°C. De hoogste temperatuur die in december 2015 werd gemeten was 16,6ºC op 17 december op het KNMI-station Wijk aan Zee. Dat was slechts 0,1ºC onder het landelijk record van het KNMI-station Maastricht in 1953 als we van de nog bestaande KNMI-stations uitgaan. Want op 4 december 1953 werd in het inmiddels opgeheven KNMI-station Buchten in Limburg 17,8ºC gemeten.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons in de bossen van Klausheide, het kost soms wat zoeken, maar rond deze tijd zijn er nog bladeren in kleur te vinden.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2019 op 17 december steeg de temperatuur in het Oostenrijkse Feldkirch tot 21,3°C en dat met het officiële winterseizoen pal voor de deur. Het recordzachte weer werd veroorzaakt door een combinatie van een zeer sterke föhnwind in de bergen, maar ook de warme oorsprong van de lucht. Met een zuidelijke stroming werd vanuit het noorden van Afrika zo’n beetje de warmst denkbare luchtsoort naar de Alpen geblazen.
In 2010 op 17 december werd een weeralarm afgegeven voor sneeuwval en dat was zeker geen overbodige luxe. In Borculo kwam het tot een sneeuwdek van 7 centimeter, in Heemskerk 29 centimeter, in Wilhelminadorp 24 centimeter en in Zuid-Limburg een sneeuwdek van 30-40 centimeter. Daarbij ook nog een zeer koude start van de dag met -10,8°C op het KNMI-station Eelde.
In 1981 in de nacht naar 17 december op het KNMI-station Leeuwarden een minimum-temperatuur van -19,1°C. De laagste temperatuur voor het KNMI-station De Bilt voor 17 december is -13,6°C en dat werd bereikt in 1927. Door de homogenisatie van data door het KNMI is dit minimum sinds 2016 herleid tot -13,9°C.
In 2017 in de nacht naar 17 december de laagste temperatuur tot 7 uur van -3,5°C op het KNMI-station Deelen en na 7 uur werd dat op de KNMI-stations Deelen en Eelde -3,9°C. Aan de grond de laagste temperatuur op Schiphol met -6,2°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -2,6°C op waarnemingshoogte en aan de grond tot -3,8°C. Overdag even na 15 uur had Meddo bij Winterswijk bij “hetweeractueel” de laagste temperatuur van het land met 1,4°C en op hetzelfde tijdstip was het in Borculo bijna 5°C.
In 2016 in de nacht naar 17 december oplopende temperaturen, de laagste temperaturen werden de avond ervoor al bereikt. Daarbij de laagste temperatuur van -1,3°C op het KNMI-station Heino. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -4,4°C. Verder kwam het ook tot grondvorst in de regio van Westdorpe en Woensdrecht.
Vanaf 17 december 2015 t/m 2 juli 2016 een periode van 200 dagen met geen enkele tropische cycloon op de Atlantische Oceaan. Dit was in de 66 jaar daarvoor nog nooit voorgekomen. Het oude record was 198 dagen van 22 december 1997 t/m 7 juli 1998 en van 15 december 1972 t/m 30 juni 1973.
In de nacht naar 17 december 2014 de laagste temperatuur van -0,3°C op het KNMI-station Eelde en aan de grond -1,3°C. Onderstaande satellietbeeld is van 17 december 2014. Als leek zou je denken dat er een opklaring boven Nederland zat, maar het is de schaduw van de hogere bewolking op de lagere bewolking.
Op 17 december 2013 voor Borculo de negende zonloze dag van december 2013 en de 72e van 2013. Met 72 zonloze dagen tot dan in 2013 was dat het hoogste aantal sinds 2010 met 78 zonloze dagen en het op één na hoogste aantal sinds 1998 met 76 zonloze dagen.
Onderstaande foto is van 2011 op 17 december in Vaals.
In de nacht naar 17 december 2009 alleen matige vorst op het KNMI-station Ell in Limburg met -5,7°C. In Borculo was de bewolking ook overheersend en daalde de temperatuur niet verder dan tot -3,1°C. Veel kouder in het noorden van Europa, zo meldde Kuusamo in Finland -32,6°C, in Zweden in Gielas -35,2°C. Ook dichter bij huis lage temperaturen getuige de -15,5°C in het Poolse Suwalki en -10,1°C in Daruvar in Kroatië. Kou ook in Frankrijk met in de regio Parijs minima tot rond -10°C en ruim -6°C in Bordeaux.
Onderstaande foto is van Raalte op 17 december 2009 en de foto is gemaakt door Tinus Beckers uit Lichtenvoorde. Tinus schreef daarbij dat hij er van had genoten zo’n mooi pak sneeuw. Maar thuis gekomen in Lichtenvoorde was het niet veel anders dan in Borculo een beetje “suiker” op de wegen.
In 1979 werd op 17 december windkracht 9 stormkracht bereikt op de KNMI-stations Den Helder en Vlissingen met windstoten van respectievelijk 104,4- en 93,6 kilometer per uur. In het Waddengebied windstoten tot 115 kilometer per uur. De veerdiensten naar Ameland werden gestaakt en de pieren in Holwerd en Nes kwamen onder water te staan. Ook tijdelijk naar Vlieland, Terschelling en Schiermonnikoog geen veerdiensten.
Op 17 december 1950 op het KNMI-station De Bilt een sneeuwdek van 11,5 centimeter en dat bleef in stand tot 5 januari. Rond 16-17 december 1950 lag in het Belgische Ukkel 18 centimeter sneeuw, in St.Truiden 25 centimeter, in Yorkshie de zwaartse december-sneeuw sinds 1937 en in het Franse Bologne rond 50 centimeter sneeuw.
Op 17 december 1946 op het KNMI-station De Bilt een minimum van -8,6°C en een maximum van -3,2°C. Ook het KNMI-station Vlissingen had een ijsdag met een maximum-temperatuur van -2,3°C. De periode 17- t/m 21 december 1946 was een ijskoude periode met een etmaalgemiddelde op het KNMI-station De Bilt van -8,4°C.
Door de homogenisatie van data door het KNMI zijn bovengenoemde temperaturen sinds 2016 herleid, van De Bilt de -8,6°C in -8,9°C , de -3,2°C in -3,0°C en van Vlissingen de -2,3°C in -2,2°C.
WARME GOLFSTROOM
De afgelopen jaren is al diverse keren gesproken over een in aantocht zijnde winter die zijn weerga niet kent. Voor de winter van 2011-2012 werd zelfs een horrorwinter verwacht. Dat is nogal een uitspraak. De basis van deze uitspraken lagen o.a. in het gegeven dat de warme golfstroom in kracht sterk zou afnemen of zelfs deels verdwijnen. De hier bedoelde warme golfstroom zorgt er voor dat bij “ons” de Noordzee niet bevriest in barre winters, hooguit deels langs de stranden. De oorzaak van het verdwijnen zou liggen in de olieramp met het boorplatvorm in de Golf van Mexico. Maar wees gerust er zijn genoeg “geleerden” die dit als onzin wegwimpelen. In de toekomst kan de warme golfstroom wel minder krachtig worden door het smeltwater van bijvoorbeeld de Groenlandse gletsjers. Hierdoor komt er namelijk meer zoetwater in de oceaan en daardoor wordt het zeewater minder zout en veranderd ook de stroomsnelheid. Door de verminderde stroomsnelheid komt minder warmer water verder naar het noorden van Europa toe.
Hieronder een kaartje waarop de warme golfstroom is te zien, hoe verder naar het noorden vanzelfsprekend wel enige afkoeling.
