MAXIMUM-TEMPERATUREN ROND DE HELFT VAN EEN JAAR GELEDEN OP 2 JANUARI!
DE AFSTAND AARDE-ZON WORDT AL WEER GROTER!
BIJZONDERHEDEN 2 JANUARI
Voor weer-info klik op één van onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon
Donderdag 2 januari was het belangrijkste wapenfeit wel dat de zon weer terug was en landelijk bleef geen enkel KNMI-station zonloos en dat was sinds 23 december niet meer voorgekomen. Borculo kwam tot 5,8 uur zon en dat is meer dan in de derde decade van december die niet verder kwam dan 3,9 uur zon. Het KNMI-station Hoogeveen kwam donderdag 2 januari tot 6,3 uur zon en het KNMI-station Maastricht tot één uur zon. In Zuid-Limburg geruime tijd de meeste bewolking waaruit ook sneeuw viel tot 7 centimeter in de hogere delen.
In het etmaal van donderdag 2 januari op vijf KNMI-stations lichte vorst tot de laagste temperatuur van -1,3°C op het KNMI-station Eelde. Deze laagste temperatuur werd tegen 8 uur donderdagochtend bereikt. Aan de grond was de laagste temperatuur -2,5°C op de KNMI-stations De Bilt en Deelen.
De maximum-temperaturen in het etmaal van donderdag 2 januari liepen op tot ongeveer halverwege de maximum-temperaturen van een jaar geleden op 2 januari. Landelijk was de hoogste maximum-temperatuur donderdag 2 januari 7,8°C op het KNMI-station Hoek van Holland, dat was in 2024 op 2 januari 14,5°C op het KNMI-station Westdorpe. Hetzelfde verhaal in Borculo, nu op donderdag 2 januari 6,3°C als maximum-temperatuur tegen 11,8°C in 2024 op 2 januari.
De meeste wind was donderdag 2 januari niet in de kustgebieden, dat was in het oosten van Groningen tot windkracht 7 een harde wind op het KNMI-station Nieuw Beerta met nog een windstoot van 83 kilometer per uur.
Nederland werd in 2024 op 2 januari al getrakteerd op een zware storm langs de kust o.l.v. stormdepressie Henk. De KNMI-stations IJmuiden en Vlieland bereikten windkracht 10, zware storm. Het KNMI-zeestation IJmuiden kwam tot een windstoot van 118 kilometer per uur en op het KNMI-station Vlieland 113 kilometer per uur.
In 2024 ging het al hard met de neerslag, ook in Borculo. Landelijk was in 2024 na twee etmalen o.a. in de provincies Noord-Holland en Friesland lokaal al rond 40 millimeter aan neerslag gevallen. In Borculo stond de neerslagteller na twee januari-etmalen op 23 millimeter. De 20,4 millimeter van 2 januari 2024 in Borculo is voor Borculo een nieuw datumrecord voor de neerslag geworden, dat stond op 20 millimeter van 2 januari 1991.
De eerste 25 millimeter van het jaar werd t/m 2023 in Borculo in 2003 op de meest vroege datum bereikt en wel op 2 januari. Daar kwam 2024 in Borculo ook dichtbij met de 23 millimeter na twee etmalen. Dan te bedenken dat in 1996 pas op 12 februari de eerste 25 millimeter van het jaar werd bereikt. Het natste jaar 2023 bereikte op 12 januari de eerste 25 millimeter van het jaar.
Over het etmaal van 1 januari 2024 viel op de KNMI-stations Den Helder en Leeuwarden respectievelijk 31,2- en 30 millimeter. Purmerend stond na twee januari-etmalen al op 50 millimeter.
Ook de temperatuur deed volop mee op 1 januari 2024, in Borculo met 11,8°C op 2 januari 2024 slechts 1,4°C verwijderd van het datumrecord uit 2022 met 13,2°C op 2 januari. Landelijk kwam het KNMI-station Westdorpe met de hoogste temperatuur tot 13,6°C al vrij dicht in de buurt van het datumrecord uit 2022 met 14,5°C op 2 januari ook op het KNMI-station Westdorpe.
In 2023 in de nachtelijke uren naar 2 januari kwam het KNMI-station Ell al tot 14,4°C, na 2 uur ging de temperatuur langzaam in dalende lijn. De 14,4°C op het KNMI-station Ell lag maar 0,1°C onder het bestaande datumrecord dat nog maar één jaar oud was en wel 14,5°C op het KNMI-station Westdorpe op 2 januari 2022. In Borculo werd de hoogste temperatuur op 2 januari 2023 van 12,5°C ook bereikt in de nachtelijke uren, overdag was de hoogste temperatuur in de middag 9,9°C.
Op onderstaande foto zonnestralen die zijn bekend onder de naam jacobsladder of ook wel schemeringsstraal. Dit is een invallende lichtstraal van de zon op de aarde door een “gat” in het wolkendek. Dat lukte op 2 januari 2024 met name op het KNMI-station Den Helder met 0,7 uur zon, op de KNMI-stations Leeuwarden, Stavoren, Terschelling en Voorschoten lukte dat nog net met 0,2 uur zon.
In 2022 op 2 januari werd het oude datumrecord voor de maximum-temperatuur gepasseerd met de 14,5°C op het KNMI-station Westdorpe. Het oude datumrecord stond op 13,6°C van het KNMI-station Gilze-Rijen van 2 januari 1988. Voor de minimum-temperatuur werd ook een nieuw datumrecord bereikt, tot middernacht kwam het KNMI-station Eindhoven niet lager dan 10,8°C en dat is hoger dan het oude datumrecord van 2 januari 1921 met 9,6°C op het KNMI-station De Bilt. In 2023 in de nacht naar 2 januari stond het KNMI-station Ell rond 2 uur nog op 14,4°C en na 2 uur ging de temperatuur langzaam in dalende lijn.
Voor Borculo op 2 januari 2022 met 13,2°C ook een nieuw datumrecord voor de maximum-temperatuur, het oude datumrecord was 11,5°C van 2 januari 1988. Ook voor de minimum-temperatuur een nieuw datumrecord, tot middernacht niet lager dan 10,7°C en dat is hoger dan het oude datumrecord van 2 januari 2003 met 7,8°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries, ook de kippen hielden zich in 2022 voor het tweede jaar op rij aan de 1,5 meter onderlinge afstand i.v.m. de corona. Met de start van het nieuwe jaar 2023 was dit niet meer aan de orde. Voor pluimvee nog steeds wel het probleem van de zeer ernstige vogelgriep.
– In 2022 in het etmaal van 2 januari viel in de nachtelijke uren de meeste neerslag op de KNMI-stations Den Helder en Stavoren met respectievelijk 7,8- en 6,9-millimeter. Overdag op 2 januari 2022 de meeste neerslag op de KNMI-stations Lauwersoog en Den Helder met respectievelijk 11,6- en 5,3-millimeter. Vanaf middernacht tot in de avond 19 uur de meeste neerslag op het KNMI-station Lauwersoog met 16,5 millimeter. Op amateurstations viel meer neerslag, zo viel in het centrum van Maastricht 20 millimeter en in Leeuwarden viel 25 millimeter.
– In 2021 in de nacht naar 2 januari op twee KNMI-stations net aan wat lichte vorst en dat waren de KNMI-stations Voorschoten en Maastricht met respectievelijk -0,2°C en -0,1°C. De laagste minima werden bereikt in een strook vanaf Limburg via Brabant naar het westen/noordwesten toe van het land. Aan de grond de laagste temperaturen met grondvorst ook in het westen/noordwesten van het land. Het KNMI-station Den Helder had de laagste temperatuur aan de grond met -1,9°C gevolgd door het KNMI-station Berkhout met -1,5°C en daarna de KNMI-stations Schiphol en Voorschoten met -1,3°C.
– In 2008 in de nacht naar 2 januari de laagste temperatuur van die maand met -6,6°C op het KNMI-station Twente, aan de grond daar -8,6°C. Hele andere temperaturen in 1921 in de nacht naar 2 januari met 9,4°C als minimum op het KNMI-station De Bilt en dat is voor De Bilt altijd nog het hoogste minimum voor 2 januari. Door de homogenisatie van data door het KNMI is dit minimum sinds 2016 herleid tot 9,6°C.
RECORD TEMPERATUREN BEGIN JANUARI
In 2012 in de nacht naar 2 januari werden toen nog record-temperaturen gemeten. We nemen als voorbeeld het KNMI-station De Bilt die voor Nederland de langste meetreeks kent. De Bilt had met een maximum van 12,9°C, een minimum van 10,2°C en een etmaalgemiddelde van 11,6°C drie datumrecords voor de eerste januaridag van 2012. De KNMI-stations Ell en Westdorpe hadden toen de hoogste temperatuur met 14,1°C. Het bijzondere was wel dat deze extreem hoge temperaturen werden behaald in de nachtelijke uren naar 2 januari 2012. In Borculo werd het even voor middernacht naar 2 januari 2012 13°C en ook voor Borculo was dat een record. Maar daar bracht 2 januari 2022 verandering in!
In 2022 op 2 januari werd het oude datumrecord voor de maximum-temperatuur gepasseerd met de 14,5°C op het KNMI-station Westdorpe. Het oude datumrecord stond op 13,6°C van het KNMI-station Gilze-Rijen van 2 januari 1988. Voor de minimum-temperatuur werd ook een nieuw datumrecord bereikt, tot middernacht kwam het KNMI-station Eindhoven niet lager dan 10,8°C en dat is hoger dan het oude datumrecord van 2 januari 1921 met 9,6°C op het KNMI-station De Bilt. Nu in 2023 in de nacht naar 2 januari stond het KNMI-station Ell rond 2 uur nog op 14,4°C en na 2 uur ging de temperatuur langzaam in dalende lijn.
Voor Borculo op 2 januari 2022 met 13,2°C ook een nieuw datumrecord voor de maximum-temperatuur, het oude datumrecord was 11,5°C van 2 januari 1988. Ook voor de minimum-temperatuur een nieuw datumrecord, tot middernacht niet lager dan 10,7°C en dat is hoger dan het oude datumrecord van 2 januari 2003 met 7,8°C.
In de nacht naar 2 januari 2020 de laagste temperatuur van -4,9°C op het KNMI-station Hupsel, het KNMI-station Twente had -4,5°C als laagste temperatuur. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -7,9°C en op het KNMI-station Hupsel -5,9°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -4,7°C en aan de grond tot -4,9°C. De wereld was nog geruime tijd wit van de rijp, in Borculo waren de trottoirs en klinkerwegen lokaal behoorlijk glad.
De nacht naar 2 januari 2020 werd landelijk de koudste nacht sinds 31 januari 2019 toen het KNMI-station Volkel -5,7°C had. Voor Borculo was de nacht naar 2 januari 2020 de koudste nacht sinds 25 januari 2019 toen het -5,8°C werd.
Koud was het op 2 januari 1979 met in Dedemsvaart een laagste temperatuur van -24°C! Vanaf 2 januari 1979 kwam het in Ten Post tot vier nachten op rij met een minimum-temperatuur van onder de -20°C.
Met de hoge temperaturen van begin januari 2012 begon het gras zo hier en daar ook al weer te groeien. Onderstaande foto is van Clemens van Rijthoven in Wijk aan Aalburg op 2 januari 2012, gras maaien!
Maar de verschillen kunnen groot zijn, ook op 2 januari! Het gebeurt maar zelden dat het Twentekanaal door ijsbrekers bevaarbaar moet worden gemaakt. Velen herinneren gelijksoortige beelden alleen uit de strenge winter van 1963. Die winter van 1963 was natuurlijk wel heel bijzonder, scholieren gingen toen op de schaats over het Twentekanaal vanuit Almen, Markelo en Goor naar de toenmalige RSG in Lochem. Wel moet opgemerkt worden dat het ijs in de winter van 1963 behoorlijk dik was. In de winter van 2008-2009 werd het ijs alleen preventief gebroken door ijsbrekers, dit omdat het rond Kerst en Nieuwjaar altijd wat rustiger is met de scheepvaart op het Twentekanaal en daarmee kreeg de ijsvorming meer kans. Was deze vorstperiode in de loop van januari en februari geweest dan was het zeker nog niet nodig geweest om ijsbrekers in te zetten.
Over de winter van 1962-1963 gesproken, op 2 januari 1963 een maximum-temperatuur van -9,6°C op het KNMI-station Eelde. Dit was het laagste maximum van de winter van 1962-1963. Overigens het januari-record voor het KNMI-station Eelde is -11,6°C en dat werd gemeten op 2 januari 1997.
Op onderstaande foto een ijsbreker in het Twente-kanaal.
In 2003 op 2 januari de hoogste temperatuur van de maand met op het KNMI-station Maastricht 13,2°C. Op 2 januari 1909 werd er nog een Elfstedentocht verreden met in totaal 22 deelnemers waarvan negen de finish haalden. En op 2 januari 2006 liepen de melkkoeien nog in de wei in Almen. Melkveehouder Roelof Boschloo uit Almen was toen bijna 70 jaar en had dat nog niet eerder meegemaakt.
Totaal het tegenovergestelde in 2009 op 2 januari. Als gevolg van de vorst en de wat rustige periode op de vaarwegen had zich op veel plaatsen in de kanalen een behoorlijke ijsvloer gevormd van rond vijf tot zes centimeter rond de jaarwisseling. Op 2 januari 2009 was het zelfs nodig om met een ijsbreker het Twentekanaal weer bevaarbaar te maken. De ijsbreker kwam in actie op het Twentekanaal en de zijtakken daarvan naar Almelo, het Zwarte Water en het Meppelerdiep.
PERIHELIUM VAN 1 JANUARI
Niemand heeft er iets van gemerkt, maar de aarde stond op 1 januari het dichtst bij de zon, rond 4 juli is deze afstand bijna 3 miljoen kilometer groter. Hiermee ontving de aarde op 1 januari bijna 10% meer straling in vergelijking met 4 juli. Op 4 juli staat de zon het verst van de aarde en ook lijkt de zon dan wat kleiner. Wij mensen op aarde kunnen dat niet zien met het blote oog en voor de temperatuur maakt het al helemaal niets uit. Dat komt omdat de scheve stand van de aardas hierop een overheersende invloed heeft. De scheve stand van de aardas die een hoek van 23,44° maakt met het baanvlak van de aarde om de zon, bepaalt de seizoenen op aarde en omdat ’s winters die as van de zon afwijst is het kouder. Dit alles heeft wel wat invloed op het klimaat op aarde, zo zullen de winters op het noordelijk halfrond door dit effect iets zachter zijn en de zomers iets koeler. Maar ook daar zullen wij mensen niets van merken want je praat dan over een verschil van niet meer dan 0,1°C.
Op 1 januari stond de aarde in het perihelium en dat wil zeggen dat de aarde in z’n elliptische baan om de zon het meest dichtbij de zon staat. Op 4 juli bereikt de aarde haar aphelium en daarmee staat de aarde het verst van de zon. is ruim 3% verder. Tussen perihelium en aphelium zit een verschil van rond 5 miljoen kilometer. Het perihelium valt bij ons in de winter. Het temperatuurverschil van rond 0,1°C dat door die 5 miljoen kilometer afstandsverschil wordt veroorzaakt valt in het niet bij de invloed op de temperatuur die de schuine stand van de aardas heeft.
Het schijnt zo te zijn dat indien het perihelium in juli zou zijn en aphelium in januari, de winters op het noordelijk halfrond gemiddeld 2°C kouder zouden zijn en de zomers circa 2°C warmer. In West-Europa zouden de afwijkingen geringer zijn door zee-invloed.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Het jaar 2016 was één van de rustigste jaren ooit wat de wind betreft. De wind had begin december landelijk gemiddelde snelheid van 15,8 kilometer per uur tegen normaal 17,3 kilometer per uur. Daarmee stond 2016 op dat moment op een gedeelde derde plaats in de lijst met rustigste jaren sinds 1906. Het rustigste jaar ooit staat op naam van 2003 en 2010 beide jaren met 15,5 kilometer per uur. In 1954, het onstuimigste jaar ooit lag de gemiddelde windsnelheid op 20,9 kilometer per uur.
In december 2016 scheen de zon op het KNMI-station Maastricht 103 uur, een record voor Nederland in december. Het oude record was 100 uur van het KNMI-station Westdorpe in december 2013.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide op 2 januari 2015. De zonnestralen die U ziet zijn bekend onder de naam jacobsladder of ook wel schemeringsstraal. Dit is een invallende lichtstraal van de zon op de aarde door een “gat” in het wolkendek.
In 1991 op 2 januari viel op het KNMI-station Deelen 37 millimeter en totaal viel op 2- en 3 januari 43 millimeter. Op het KNMI-neerslag Borculo viel 37 millimeter.
Op 2 januari 1986 lag in De Bilt en Bunnik een sneeuwdek van 10 centimeter.
Zacht was het ook op 2 januari 1976 met 11°C op het KNMI-station Maastricht, maar dat ging wel gepaard met een zware storm in Nederland. Er stond toen langer dan één etmaal windkracht 11 langs de kust met in de Limburgse heuvels windstoten tot ruim 75 kilometer per uur.
De hoogste temperatuur ooit in Australië werd gemeten op 2 januari 1960. Op het vliegveld van Oodnadatta werd het toen maar liefst 50,7°C. De volgende dag werd het ook nog 50,3°C. Rond 24-26 januari 2019 ook extreme hitte in Australië tot 46,6°C in Adelaide en in Port Augusta 49,5°C. Rond midden december 2019 steeg de temperatuur in Australië lokaal ook tot boven de 50°C en gemiddeld over het hele continent zelfs 40,9°C.
In 1959 op 2 januari viel op het KNMI-station De Bilt 22,3 millimeter neerslag en dat was voor De Bilt een datumrecord tot 2024 toen er 24 millimeter viel. In Wassenaar viel 22 millimeter en in Dokkum en Cocksdorp 16 millimeter. Aan de kust stond een storm.
Op 2 januari 1930 kwam het tot storm langs de kust, met name in de regio Den Helder. Landinwaarts kwam het op diverse plaatsen tot windhozen.
Op 2 januari 1916 een maximum-temperatuur op het inmiddels opgeheven KNMI-station Sittard van 13,1°C. In Denekamp in die ochtend een 24-uursaftapping van 17 millimeter en in Heerde van 21 millimeter. In de middag een zuidwester-storm met om 14 uur in Den Helder 9 Beaufort en om 19 uur in Vlissingen 10 Beaufort.
Op 2 januari 1905 op het KNMI-station De Bilt een minimum van -12,3°C en op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk -14,6°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries vanaf Schiphol, de opkomende zon op 2 januari 2012. De zon komt rond 8:48 uur op en pas na 5 januari gaat daar weer een minuutje van af.
STRENGE VORST OP 2 JANUARI
De nacht naar 2 januari 2010 is de laatste 2 januari dat het tot strenge vorst kwam in de weerhut met o.a. -10,1°C op het KNMI-station Lelystad en aan de grond was het KNMI-station Twente de koudste met -13°C. In Borculo matige vorst in de nacht naar 2 januari 2010 met -6,7°C en aan de grond -9°C.
Voor Borculo is de laatste 2 januari met strenge vorst 2 januari 1997 met -17,3°C en overdag een maximum van -10,3°C. Op het KNMI-station Twente werd het toen -20,3°C en in Eerbeek -21,2°C. Zelfs het KNMI-station Vlissingen had strenge vorst met -12,1°C en dat was kouder dan op het KNMI-station Eelde met -11,6°C.
Voor 1997 moet Borculo terug naar 2 januari 1993 met strenge vorst en wel met -10,5°C.
Onderstaande foto is van 2 januari 2010 vanuit Beilen, op diverse plaatsen overdag al over de 10 centimeter sneeuw in het noorden. Onderstaande foto is gemaakt door Gea Meertens uit Beilen.
