GROTE AMPLITUDE OP ZONDAG 5 JANUARI!
SCHAATSEN OP DE WEG OP 5 JANUARI!
BIJZONDERHEDEN 5 JANUARI
Voor weer-info klik op één van onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon
Zondag 5 januari al weer het tweede etmaal van dit jaar het hele land zonloos. De dag begon met sneeuw, in Borculo een sneeuwdek van rond twee centimeter. Het sneeuwdek was van korte duur door de regen die vrij snel volgde vanuit het zuiden. De regen werkte als het ware als warm water op het sneeuwdek en het sneeuwdek smolt nog net niet als de spreekwoordelijke “sneeuw voor de zon”. Want deze laatste, de zon, was nergens te bekennen. De regen als “warm water” kwam door de pijlsnelle temperatuurstijging vanuit het zuiden. De dagelijkse gang de amplitude was dan ook bijzonder groot voor de tijd van het jaar. Het KNMI-station Westdorpe in Zeeland had wel één van de grootste dagelijkse gang van 0,0°C rond middernacht als minimum-temperatuur tot 12,4°C eind van de middag. Borculo ging van -0,5°C als minimum naar het maximum tot 18 uur van 10,5°C. Lokaal kwam het zondag ook nog tot ijsregen en ijzelvorming.
De strooiwagens waren al vroeg op pad gegaan en totaal is er 8,5 miljoen kilo zout uitgestrooid en totaal werd er ruim 99.500 kilometer afgelegd door de strooiwagens.
Onderstaande foto is van de jaarlijkse survival in Beltrum, de 34e survialrun in 2025. In 2021 gooide de corona-pandemie nog roet in het eten en kon het niet doorgaan. Op zondag 5 januari (2025) was het voor de sporters wel “vechten” tegen de weerelementen en die waren er genoeg. De dag begon koud met temperaturen rond het vriespunt, vanuit het zuiden enige tijd sneeuw die later overging in regen en in de middag ging de temperatuur al ruim over de 5°C en eind van de middag richting 10°C.
In 2024 op 5 januari werd landelijk de hoogste temperatuur van 10,5°C op het KNMI-station Westdorpe bereikt in de nachtelijk uren rond half vier, overdag op het KNMI-station Westdorpe 8,1°C. De KNMI-stations Eelde, Lauwersoog en Nieuw Beerta bleven onder de 5°C met de maximum-temperatuur.
Het KNMI-station Vlissingen had op 5 januari 2024 met 25,5 millimeter neerslag bijna een datumrecord, dat bleef nog net overeind voor het KNMI-station Marknesse met 25,6 millimeter op 5 januari 1992.
Borculo passeerde op 5 januari 2024 met 14 millimeter de grens van de eerste 50 millimeter in 2024 en dat was met het jaar 1991 de meeste vroege datum. De meest late datum was in 1996 op 19 februari.
December 2024 had in Borculo slechts drie vorstdagen en december 2023 zes vorstdagen, normaal is voor Borculo voor december gemiddeld 12 vorstdagen. December 2024 heeft voor Borculo het laagste aantal vorstdagen voor december sinds december 2015 die geen enkel etmaal met vorst had. December 2024 had evenals december 2023 in Borculo alleen lichte vorst, de laagste temperatuur in december 2024 was -1,2°C en in december 2023 -4,2°C. Voor december 2024 met -1,2°C was dat de laagste decembertemperatuur sinds december 2015 die als laagste temperatuur 3,1°C had.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de omgeving Wilhelminaoord. De bosvennen stonden lange tijd nagenoeg droog, met het huidige weerbeeld is de spreekwoordelijke “schaapjes op het droge hebben” nog net actueel.
– In 2023 op 5 januari de laagste minimum-temperaturen van 8,7°C en 8,9°C op respectievelijk de KNMI-stations Stavoren en Lauwersoog. De hoogste minimum-temperaturen van 10,5°C op de KNMI-stations De Bilt en Ell en 10,4°C op het KNMI-station Rotterdam. Overdag de hoogste maximum-temperaturen van 12,1°C op het KNMI-station Westdorpe en 12,0°C op de KNMI-stations Eindhoven en De Bilt. De laagste maximum-temperatuur van 9,6°C en 9,7°C op respectievelijk de KNMI-stations Stavoren en Lauwersoog en dat werd bereikt in de nachtelijk uren. Overdag de laagste maximum-temperaturen van 9,2°C op het KNMI-station Stavoren en 9,6°C op de KNMI-stations Lauwersoog en Nieuw Beerta.
De meeste neerslag vanaf middernacht tot in de avond 19 uur viel op de KNMI-stations Maastricht en Twente met respectievelijk 1,9- en 1,3 millimeter. In de nachtelijke uren viel op de KNMI-stations Hoogeveen en Eelde respectievelijk 3,8- en 3,6 millimeter en overdag op het KNMI-station Maastricht met 2 millimeter en 1,1 millimeter op de KNMI-stations Herwijnen en Westdorpe.
De meeste zon was voor het Waddengebied tot bijna 3 uur, daarentegen in het oosten van Groningen zonloos. De wind bereikte windkracht 7 hard in het Waddengebied.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries.
– In 2022 in de nacht naar 5 januari kwam het op waarnemingshoogte nog net niet tot vorst met de laagste temperaturen van 0,0°C en 0,3°C op respectievelijk de KNMI-stations Eelde en Deelen. Aan de grond kwam het tot grondvorst op de KNMI-stations Deelen en Eelde met respectievelijk -1,0°C en -0,9°C. Overdag op 5 januari 2022 buien die lokaal gepaard gingen met natte sneeuw en in de Limburgse heuvels werd het wit met een dun sneeuwdekje. In de nacht de meeste neerslag op de KNMI-stations Maastricht en Terschelling met respectievelijk 5- en 3,6 millimeter en overdag op de KNMI-stations Cabauw en Hupsel met respectievelijk 9,6- en 8 millimeter. Vanaf middernacht tot in de avond 19 uur de meeste neerslag op het KNMI-station Cabauw met 9,6 millimeter.
Kijken we naar de weeramateurs dan was duidelijk de meeste neerslag gevallen in de Achterhoek. Zo viel vanaf middernacht tot in de avond 19 uur in Bredevoort bijna 16 millimeter, in Zieuwent bijna 15 millimeter, in het Ruurlosebroek 13,5 millimeter, in Winterswijk ruim 11 millimeter en in Meddo bij Winterswijk bijna 10 millimeter.
Op 5 januari 2022 ook veel wind, in het noordwestelijk en noordelijk kustgebied werd windkracht 8 bereikt een stormachtige wind. In de kop van Noord-Holland/Texel nog een windstoot van 92 kilometer per uur.
– In 2021 een moeizame amplitude van de dagelijkse gang van de temperatuur. In Borculo ging de temperatuur van het minimum van 1,0°C naar het maximum van 3,3°C en daarmee een amplitude van slechts 2,3°C.
– In 2020 in de nacht naar 5 januari de laagste temperatuur van -1°C op het KNMI-station Eelde en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde met -3,5°C. In het oosten van het land had het KNMI-station Twente aan de grond -0,7°C en het KNMI-station Hupsel +0,7°C. Borculo kon in 2020 op 5 januari al de vierde zonloze dag op rij noteren en in Twente op veel plaatsen al vijf zonloze dagen op rij.
– Het absolute sneeuwrecord in Friesland werd gevestigd in 1987 toen er tussen 10 en 13 januari op Vlieland en Terschelling tussen de 50 en 70 centimeter viel. De hevige sneeuwval bleef echter beperkt tot de westelijke Waddeneilanden, net als op 5 januari 1985 toen er alleen op de eilanden tussen de 25 en 40 centimeter sneeuw viel.
SCHAATSEN OP DE WEG
December 2024 had in Borculo slechts drie vorstdagen, december 2023 zes vorstdagen, december 2022 12 vorstdagen, in december 2021 10 vorstdagen, in december 2020 en 2019 zeven vorstdagen, in de decembermaanden van 2018 en 2017 tien vorstdagen. In december 2022 met 12 vorstdagen het hoogste aantal voor december sinds december 2010 die tot 30 vorstdagen kwam. In december 2022 van de 12 vorstdagen in zes nachten matige vorst en dat is het hoogste voor december sinds 2010 toen december tot 15 nachten met matige vorst kwam. De decembermaanden van 2020, 2019, 2018 en 2017 hadden in Borculo geen nachten met matige vorst, de laagste temperatuur van december 2020 was -3,0°C, in december 2019 was dat -3,6°C, in december 2018 -3,3°C en in december 2017 -2,8°C. December 2021 had in Borculo nog wel drie nachten met matige vorst met als laagste temperatuur -6,8°C.
In Borculo telde december 2010 30 nachten met vorst en daarvan maar liefst 15 nachten met matige vorst, het hoogste aantal voor december sinds 1981. Het oude record was 11 nachten met matige vorst in december 1996. Gemiddeld telt december in Borculo drie nachten met matige vorst, ook in december 2011 lukte het nog niet met matige vorst en ook niet landelijk. In december 2012 ging het wat beter, in Borculo twee nachten met matige vorst en landelijk vier nachten met matige vorst. Verder had december 2010 in Borculo één nacht met strenge vorst, gemiddeld telt december in Borculo nog geen één nacht met strenge vorst. In december 1996 nog drie nachten met strenge vorst.
In december 2012 in Borculo 11 vorstdagen en daarvan twee met matige vorst. In december 2013 in Borculo vier vorstdagen en alleen wat lichte vorst. In december 2014 kwam het in Borculo in één nacht tot matige vorst. In december 2015 kwam het helemaal niet tot vorst en dat was in Borculo nog nooit eerder voorgekomen sinds 1981.
In 2016 kon men rond deze tijd schaatsen op straat in het noorden van het land. Een gelijksoortig beeld had Nederland in januari 1979. Onderstaande foto is van januari 1979 en is gemaakt in Heemskerk, het was in de bijzondere winter van 1978-1979! Op 5 januari 1979 nog een temperatuurrecord en wel -24,4°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Emmeloord. Dit is voor Nederland de laagste temperatuur voor de eerste decade van januari.
De datum 5 januari kent een tweetal temperatuurrecords en wel -24,4°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Emmeloord in 1979. Dit is voor Nederland de laagste temperatuur voor de eerste decade van januari. Hoe anders was het op 5 januari 1999 met 16,4°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Oost-Maarland, de hoogste temperatuur voor Nederland voor de eerste decade van januari.
Onderstaande foto’s zijn ook van januari 1979, linksonder in Krommenie en rechtsonder in Amsterdam.
In Nederland kan het af en toe ook bar en boos zijn zoals in de winter van 1978-1979, klik op de link “ winter 1979 ” voor een impressie. Ondergetekende kan daarover meepraten, omdat hij zelf in die periode werkzaam was in het noorden van het land. Ik kan U verzekeren dat het geen pretje was!
De verschillen kunnen van jaar tot jaar groot zijn! Op 5 januari 2010 maakte de KNSB bekend dat de eerste toertocht op natuurijs van de winter van 2010 zou worden verreden op 6 januari 2010 en wel op het Henschotermeer in Woudenberg. Daar lag een ijsvloer van 12 centimeter dik. In de winter van 2010 waren er al diverse toertochten op natuurijs verreden in december. Overigens was de ijsbaan in Borculo op 5 januari 2010 ook open.
Maar wat te denken van 5 januari 1999! Op 5 januari 1999 bijzonder warm, nog nooit werd het zo vroeg zo warm in Nederland en daarmee een vroege Sint Antoonlente. Op het inmiddels opgeheven KNMI-station Oost-Maarland werd het 16,4°C en dat is tot op heden ook de hoogste temperatuur voor de eerste decade van januari. In Nijswiller in het uiterste zuiden van Limburg werd het zelfs 16,8°C. Zo warm was het daar nooit eerder geweest zo vroeg in januari.
Onderstaande foto maakte Ans Prinsen uit Meddo bij Winterswijk, de schaapskudde van Winterswijk en omgeving.
De Schaapskudde uit Winterswijk zat enige jaren geleden ook in zwaar weer i.v.m. het voortbestaan. De gemeente Winterswijk wilde daar een eind aan maken, de reden was domweg BEZUINIGINGEN! In het weekend van 28-29 december 2013 was er al heel veel tegen-reactie daarop gekomen, ook in de media. Inmiddels is bekend dat met steun uit het lokale bedrijfsleven en door “crowdfunding voor schaapsherders in nood” de schaapskudde nog kan blijven bestaan. Hetzelfde probleem deed zich ook voor bij de schaapskudde ’t Niejboer van herder Maarten van Baaren uit de regio Vorden, Warnsveld en Lochem. Ook deze schaapskudde werd gered door een crowdfundingsactie die ruim 30.000 euro had opgebracht.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2017 in de nacht naar 5 januari nog enige tijd veel wind tot stormachtig aan toe. Op het KNMI-station Hoek van Holland en op Texel een windstoot van 93 kilometer per uur, na middernacht kwam het KNMI-station Vlieland ook nog tot een windstoot van 85 kilometer per uur. De balgstuw bij Ramspol werd zelfs in de avond van 4 januari voor de tweede keer die week opgeblazen i.v.m. de harde wind en daarmee het opstuwende water tegen te houden.
Onderstaande foto maakte Johan Effing van de Dinkel die weer ruimschoots zijn weg buiten de oevers had gevonden begin januari 2017. De weg die er naast loopt verdween later ook onder water.
In 2017 in de nacht naar 5 januari tot 7 uur de laagste temperatuur van -3,8°C op het KNMI-station Twente, na 7 uur daalde de temperatuur tot -5,3°C. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente tot -9°C. Op het KNMI-station Hupsel -2,9°C als minimum in de weerhut en aan de grond -5,8°C. In Borculo daalde de temperatuur tot 7 uur tot -1,5°C en na 7 uur tot -3,3°C.
Onderstaande radar- en satellietbeeld zijn van halverwege de ochtend van 5 januari 2017. Uit de bewolking op de Veluwe viel nog wat lichte sneeuw en ook in het oosten heel lokaal nog wat lichte sneeuw.
In de nacht naar 5 januari 2016 de laagste temperatuur van -4,8°C op het KNMI-station Nieuw Beerta en aan de grond daar -4,2°C. Later in de nacht werd er een weeralarm afgegeven voor de provincies Groningen, Friesland en Drenthe i.v.m. ijzelvorming. Het weeralarm bleef gehandhaafd voor de drie Noordelijke provincies tot ver in de ochtend.
In 2015 in de nacht naar 5 januari de laagste temperatuur op het KNMI-station Woensdrecht met -2,6°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -0,1°C. Aan de grond de laagste temperatuur ook op het KNMI-station Woensdrecht met -4,7°C. In Borculo kwam het ook tot grondvorst met -0,8°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide, de zwam produceerde nog steeds sporen in Klausheide begin januari 2015 en dat is heel bijzonder voor januari.
Januari 2014 stond t/m 5 januari in Borculo op 14 uur zon over de eerste vijf dagen en daarvan 12 uur zon op 1- en 5 januari samen.
In Amerika op 5 januari 2014 temperaturen van -23°C tot lokaal -29°C! In de nacht naar 6 januari 2014 temperaturen van rond -34°C! Daarbij ook nog een ijskoude noordenwind en dan gevoelstemperaturen van rond -50°C! Ook viel er nog steeds op diverse plaatsen sneeuw.
In de nacht naar 5 januari 2011 bleef het wederom bij lichte vorst. Daarmee was het landelijk t/m 5 januari 2011 in één nacht tot matige vorst gekomen en dat was in de derde nacht met op het KNMI-station Deelen -5,7°C. In december 2010 daalde landelijk in 23 nachten de temperatuur tot onder de grens van matige vorst en daarvan 14 met strenge vorst. In de winter van 2010-2011 was het een zware tegenvaller voor de winterliefhebbers dat de winter in januari 2011 plotseling afhaakte na die ijskoude december-maand. In januari 2012 was de winterliefhebber al blij als de temperatuur het vriespunt wist te passeren. En ook in januari 2014 was van winter totaal nog geen sprake begin januari.
Onderstaande foto is van Meddo bij Winterswijk in de vroege ochtend van 5 januari 2011, een prachtige foto die Ans Prinsen uit Meddo maakte.
Natuurrampen hebben in 2012 een schadepost opgeleverd van 122 miljard euro!
In de nacht naar 5 januari 2012 de intocht van de tweede actieve depressie in de eerste week van 2012. Dat ging gepaard met een flinke toename van de wind in combinatie met veel regen. Op het KNMI-station Cabauw werd rond 6 uur in de ochtend van 5 januari 2012 een windstoot gemeten van 99 kilometer per uur. In Borculo schoot de wind al weer uit tot rond 65 kilometer per uur.
In 2009 op 5 januari een sneeuwdek in Borculo van vijf centimeter. In het zuidoosten van Nederland lag tot 12 centimeter sneeuw. Temperaturen toen van -2,2°C op de KNMI-stations Eelde en Nieuw Beerta en de hoogste maximum-temperatuur van 1,3°C op het KNMI-station Vlissingen.
In 1999 op 5 januari werd het 16,4°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Oost-Maarland, nooit eerder werd het zo vroeg zo warm en het werd de hoogste temperatuur van januari 1999. In Nijswiller werd het 16,8°C, op het KNMI-station Arcen 15,9°C, op het KNMI-station Maastricht 15,5°C en het KNMI-station De Bilt kwam tot 13,5°C. In Borculo op 5 januari 1999 13,8°C en dat is nog het datumrecord voor Borculo voor 5 januari.
In 1987 op 5 januari een ochtendaftapping over 24 uur van 20 millimeter in Beekbergen en in Callantsoog 19 millimeter.
In 1930 op 5 januari op het KNMI-station De Bilt een maximum-temperatuur van 11,4°C en op het KNMI-station Maastricht 14,2°C. Door de homogenisatie van data door het KNMI zijn deze temperaturen sinds 2016 herleid tot respectievelijk 11,2°C en 13,5°C.
In 1906 op 5 januari viel in Boskoop 22 millimeter aan neerslag en in Frederiksoord 20 millimeter.
In 1857 op 5 januari viel op het hoofdstation van het KNMI dat toen nog gevestigd was in Utrecht 10 millimeter aan neerslag en daarvan meest als sneeuw.
Op 5 januari 1854 lag op het terrein van het toenmalige hoofdkantoor van het KNMI in Utrecht een sneeuwdek van 25-30 centimeter.
WATEROVERLAST MET STORM 5 JANUARI 2012
Het waterpeil in de Maas steeg in januari 2012 zeer snel, er was al een veerpont uit de vaart genomen. De Rijn bij Lobith stond vlak voor de kerstdagen van 2011 nog op iets minder dan 7.00 meter boven NAP, maar 5 januari 2012 was de stand al 12.26 meter boven NAP en dat was 24 uur later 74 centimeter hoger.
Op onderstaande foto de balgstuw bij Ramspol, deze werd 5 januari 2012 opgeblazen i.v.m. het hoge water. Dat gebeurde in de eerste week van januari 2018 ook twee keer i.v.m. de harde wind.
De balgstuw bij Ramspol is niets anders dan een opblaasbare dam en ligt tussen het Ketelmeer en het Zwarte Meer in het noordwesten van Overijssel. Deze balgstuw is aangelegd om de omgeving langs het Zwarte Meer te beschermen tegen opstuwend water in het Ketelmeer. Het is de grootste balgstuw van Europa. In opgeblazen toestand bereikt het een hoogte van 10 meter. De sluitingstijd van deze balgstuw is ongeveer een uur.
Op de foto linksonder in de oefenfase en op de foto rechtsonder de balgstuw in actie.
