JANUARI NIET ALTIJD TEMPERATUREN IN DE DUBBELE CIJFERS!
EEN OPMERKELIJK BERICHT VAN MOEDER AARDE!
BIJZONDERHEDEN 11 JANUARI
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon
Zaterdag 11 januari werd tot nu toe landelijk de laagste temperatuur van deze winterperiode van 2025 bereikt met -6,0°C op het KNMI-station Eelde. Aan de grond ook de laagste temperatuur van deze winterperiode met -8,2°C op het KNMI-station Gilze-Rijen. De -6,0°C op waarnemingshoogte is ook de laagste temperatuur sinds 18 januari 2024 toen het -10,4°C werd op het KNMI-station Ell.
Zaterdag 11 januari wel grote temperatuurverschillen overdag in de maximum-temperaturen van 7,1°C op de KNMI-stations Den Helder en Vlieland tot -0,4°C op de KNMI-stations Ell en Gilze-Rijen. De KNMI-stations Eindhoven en Maastricht kwamen in het etmaal van zaterdag 11 januari niet boven het vriespunt uit, m.a.w. daar een ijsdag. Ook met de uren zon grote verschillen van 7 uur op het KNMI-station Wilhelminadorp tot zonloos op het KNMI-station Gilze-Rijen.
In Borculo met -4,0°C als minimum-temperatuur de laagste temperatuur sinds 18 januari 2024 toen het -6,1°C werd en -7,3°C aan de grond.
In 2024 op 11 januari met -9,8°C op het KNMI-station Twente de laagste temperatuur sinds 1 december daarvoor in 2023 toen met de start van de meteorologische winter het KNMI-station Leeuwarden tot -10,1°C kwam. De KNMI-stations Deelen, Eelde, Gilze-Rijen en Woensdrecht bereikten naast het KNMI-station Twente ook de -9°C en lager met de minimum-temperatuur. Het KNMI-station Hupsel bleef met -8,6°C net onder de -9°C en het KNMI-station Eelde stokte net op -9,0°C. Met uitzondering van de meeste kuststations had de rest van het land allemaal matige vorst.
Aan de grond kwam het op diverse stations tot strenge vorst, de laagste temperaturen van -12,7°C en -11,8°C op respectievelijk de KNMI-stations Gilze-Rijen en Eindhoven. Het KNMI-station De Bilt had op 11 januari 2024 met -7,6°C de laagste temperatuur van januari voor De Bilt.
Borculo had op 11 januari 2024 met -8,3°C de laagste temperatuur sinds 18 december 2022 toen het -8,5°C werd. Aan de grond tot in de ochtend van 11 januari 2024 -8,9°C. In 2024 op 11 januari ging in Borculo de ijsbaan open voor twee dagen en daarna moest men in Borculo geduld hebben tot 18 januari toen de ijsbaan weer open ging en wel voor vier dagen op rij.
In 2024 op 11 januari voor het grootste deel van het land nog geruime tijd zon. De meeste zon voor het zuidoosten van het land en dan met name Zuid-Limburg tot 7,2 uur op de KNMI-stations Ell en Maastricht, in het noorden was al vrij snel de bewolking het land ingetrokken. De KNMI-stations ten noorden van de lijn Schiphol-Twente m.u.v. Terschelling hadden een zonloze dag. Temperaturen liepen hoger op dan op de voorgaande dagen, een ijsdag lukte alleen nog op de KNMI-stations Twente, Hupsel, Volkel en Arcen.
Borculo kwam ook nog net tot een ijsdag op 11 januari 2024 met de maximum-temperatuur van -0,2°C.
De zon had in 2024 rond deze tijd een aantal dagen om wat schade in te halen, want het was in de winter van 2024 nog wel behelpen met het aantal uren zon. In Borculo van 8 januari t/m 11 januari 22 uur zon en dat was net zoveel als in de periode 30 november t/m 10 januari.
Januari 2024 telde tot 11 januari in Borculo drie zonloze dagen en de winter stond op 16 zonloze dagen, maar het kan slechter. Nu in de winter van 2025 telt januari in Borculo 4 zonloze dagen en de winter staat op 27 zonloze dagen. Voor Borculo op 11 januari 2021 al de zevende zonloze dag van januari 2021 en de 22e van de winter van 2021 en dat was al evenveel als in de hele winter van 2001. De winter van 2001 heeft voor Borculo ook het laagste aantal zonloze dagen met totaal 22 zonloze dagen.
Met het instromen van de veel zachtere lucht in 2024 rond deze tijd werd onderstaand bord weer realiteit voor zover het al niet was. Want tot 11 januari in 2024 was er op uitgebreide schaal al geschaatst, maar lang niet overal was het ijs betrouwbaar en dat met name in uiterwaarden van de grote rivieren, beken en sloten.
In 2017 had het KNMI-station Wijk aan Zee een minimum-temperatuur van 6,5°C in de nacht naar 11 januari en dat werd het hoogste minimum van de maand. In de januari-maand van 2024 was tot 11 januari de hoogste minimum-temperatuur 8,4°C en dat werd bereikt in drie etmalen van 2- t/m 4 januari, in alle drie etmalen op het KNMI-station Vlissingen en op 3 januari ook op het KNMI-station Westdorpe.
Voor het KNMI-station De Bilt dateert de koudste 11 januari uit 1987. In dat etmaal voor De Bilt zelfs drie datumrecords en wel voor het minimum, maximum en het etmaalgemiddelde. Het minimum was toen -13,3°C, het maximum -9°C en het etmaalgemiddelde -11,3°C. Het KNMI-station Deelen kwam zelfs tot een minimum van -15,7°C. In Borculo op 11 januari 1987 een minimum van -12,5°C.
De hoogste temperatuur in januari 2024 t/m 11 januari was nog 13,6°C en dat werd bereikt op 2 januari op het KNMI-station Westdorpe, nu in januari 2025 is tot nu toe de hoogste temperatuur 13,2°C van 6 januari op het KNMI-station Arcen. In 2017 op 11 januari werd met 10,8°C op het KNMI-station Woensdrecht de hoogste temperatuur van de maand bereikt. Dat was in januari 2023 al gelijk in de eerste januari-nacht met 16,9°C op het KNMI-station Eindhoven en dat was goed voor een nieuw januari-record. Ook in januari 2022 werd op 1 januari met 15,1°C al de hoogste temperatuur van de maand bereikt op het KNMI-station Maastricht. In januari 2021 t/m 11 januari was de hoogste temperatuur 9,3°C op het KNMI-station Terschelling van 2 januari. In januari 2020 t/m 11 januari was 13,5°C van 9 januari op het KNMI-station Westdorpe tot dan de hoogste temperatuur. In januari 2019 t/m 11 januari 9,6°C de hoogste temperatuur van 1 januari op de KNMI-stations Den Helder en Vlissingen en in januari 2018 t/m 11 januari de hoogste temperatuur 12,8°C van 3 januari op het KNMI-station Westdorpe. Bijzonder in 2018 was dat de 12,8°C van 3 januari werd bereikt in de nachtelijke uren.
De hoogste temperatuur in janauri-maanden ligt in Borculo gemiddeld rond 11°C en dat loopt uiteen van 5,3°C in januari 2010 tot 15,3°C in januari 2023. Koploper voor januari met temperaturen van boven de 10°C blijft voorlopig januari 2007 met 12 etmalen. Maar sinds 1981 zijn er in Borculo ook 12 jaren geweest met in januari geen temperatuur van 10°C of hoger. Het laatste jaar was in 2019 en daarvoor in 2017 en 2010.
Op onderstaande foto de atalantavlinder, die kunnen we in januari al wel tegenkomen.
Verloopt januari met weinig tot geen winterse activiteiten dan reageert Moeder Natuur daar ook op en dat zien we vaak al aan het aantal vlinders. Daarmee vergeten we wel even de overwinterende vlinders die zich schuil houden in bebouwde gebieden, we doelen daarbij met name op exemplaren die al rondvliegen. Zo werd op 2 januari 2015 met het zonnige weer al een atalanta-vlinder gesignaleerd. Het was die dag nog niet erg warm en de vlinders die nog in een winterslaap zaten werden daarbij ook niet gestoord. De atalanta-vlinder is een soort die geen winterslaap houdt en eigenlijk de gehele winter wakker blijft. Als het koud is zonder zon, dan zit de atalanta verscholen tussen de planten. Zodra de zon kracht heeft, kan deze vlinder snel zijn temperatuur omhoog brengen en gaan vliegen.
Maar om te kunnen vliegen moeten deze atalanta-vlinders wel op tijd hun energie kunnen aanvullen. Dit kan door bloeiende planten of rottend fruit, met name planten als het madeliefje, paardenbloem, duizendblad en boerenwormkruid staan bij thermische oplevingen vaak al snel in bloei.
In 2023 op 11 januari temperaturen die uiteen liepen van 5,7°C als minimum op het KNMI-station Hupsel tot 12,5°C als maximum op het KNMI-station Westdorpe. Het KNMI-station Westdorpe naderde met 12,5°C als maximum-temperatuur het bestaande datumrecord op 0,3°C dat nog in handen is van het KNMI-station Maastricht met 12,8°C op 11 januari 2008.
In Borculo liepen de temperaturen op 11 januari uiteen van 5,7°C als minimum tot 11,1°C als maximum. In Borculo werd de hoogste temperatuur van 11,1°C wel overdag bereikt op de vroege ochtend even na 7 uur. Borculo naderde op 0,1°C het bestaande datumrecord van 11 januari 2008 met 11,2°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons, in de natuur ook nog kleur.
– In 2022 in de nacht naar 11 januari in de oostelijke helft van het land lichte vorst tot bijna matige vorst in Twente en de Achterhoek en aan de grond in het oosten van het land wel matige vorst. In de nacht naar 11 januari 2021 de laagste temperaturen van -4,9°C en -4,5°C op respectievelijk de KNMI-stations Twente en Hupsel. Aan de grond de laagste temperaturen op de KNMI-stations Hupsel en Twente met respectievelijk -7,5°C en -7,3°C. De -4,9°C op het KNMI-station Twente op waarnemingshoogte werd ook de laagste temperatuur van januari 2022.
Veel kouder in de nacht naar 11 januari 2022 in de Ardennen, daar lag op de hoogste niveaus 22- tot 28 centimeter sneeuw en daalde de temperatuur tot ruim -14°C.
– In 2021 in de nacht naar 11 januari op de KNMI-stations Maastricht, Ell en Eindhoven lichte vorst met respectievelijk -1,4°C , -0,7°C en -0,3°C en aan de grond -1,9°C , -1,4°C en -0,8°C.
– Voor Borculo op 11 januari 2021 al weer de zevende zonloze dag van januari 2021 en de 22e van de winter van 2021 en dat was al evenveel als in de hele winter van 2001. De winter van 2001 heeft voor Borculo ook het laagste aantal zonloze dagen.
– In 2020 in de nacht naar 11 januari de laagste temperatuur van -1,3°C op het KNMI-station Deelen en aan de grond de laagste temperatuur ook op het KNMI-station Deelen met -3,1°C. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente hadden minima van +0,3°C op beide stations en aan de grond respectievelijk -1,9°C en -1,7°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -0,3°C en aan de grond tot -1,1°C.
OPMERKELIJK BERICHT VAN MOEDER AARDE
Een opmerkelijk bericht kwam in 2020 rond deze tijd de wereld in. In 2020 draaide de aarde veel sneller om haar as dan gebruikelijk en daarmee waren de dagen meetbaar korter. Het is niet uitgesloten dat de klok in de komende tijd wat aangepast moet worden en wel wat worden terug gezet in tijd. Als mens op aarde zullen we daar niets van merken. Maar het heeft wel degelijk invloed op de universele klok waar we wereldwijd mee werken en waarop standaard alle tijdzones gebaseerd zijn. We hebben het dan over de atoomklokken die de wereldwijde tijd het UTC aansturen. Het UTC staat voor het Engelse CTU en dat is het Coordinated Universal Time en de Franse term TUC de Temps Universel Coordonné. Het UTC is gebaseerd op de internationale atoomtijd, die men bijhoudt met 400 ultragevoelige atoomklokken verspreid over 90 laboratoria over de hele wereld.
Onderstaande foto is van het Royal Observatory te Greenwich, dit gebouw heeft ook te maken met de tijd! Weet U waarom?
Bovenstaande foto heeft te maken met de Greenwich-tijd. Voor de tijdrekening die we nu kennen is de aarde verdeeld in 24 tijdzones, waarin een standaardtijd geldt. Als maatstaf wordt de tijd van Greenwich in Engeland genomen, dit is de Greenwich Mean Time (GMT). De GMT-tijd wordt ook wel de Universal Time Coordinated genoemd, afgekort met UTC. De internationale afkorting UTC is een compromis tussen het Franse TUC (Temps Universel Coördonné) en het Engelse CUT (Coordinated Universal Time). In militaire kringen wordt UTC meestal “Zulu time” genoemd. UTC is in feite een niet bestaande afkorting, maar een compromis-afkorting van TUC en CUT.
Het Observatorium van Greenwich bevindt zich op een heuvel in het gelijknamige Londense stadsdeel Greenwich en is het meest bekend als ijkpunt van de meridiaan van Greenwich. Deze meridiaan loopt midden door het gebouw, een feit dat wordt aangeduid door een grasstrook over het naburige plein en sinds 2000 ook door een krachtige groene laser die over Londen en Essex schijnt. Het Observatorim werd ingehuldigd in 1675.
Nederland en het grootste deel van Europa liggen in de zone ten oosten daarvan, waarin het een uur later is dan in Greenwich, de Midden-Europese Tijd (MET). In de periode van de zomertijd bedraagt dat verschil met de Greenwich-tijd twee uur.
JANUARI-TEMPERATUREN
De temperatuur is in Borculo deze maand tot nu toe twee dagen boven de 10°C uitgekomen, over dezelfde periode in januari 2024 twee dagen, in januari 2023 acht dagen, in januari 2022 drie dagen, in januari 2021 nog niet, in januari 2020 over dezelfde periode op drie dagen en in januari 2019 evenals in januari 2018 t/m 11 januari ook nog niet. Overigens lukte dat in januari 2019 en ook in januari 2017 helemaal niet, dat was voor januari in 2017 voor het eerst sinds januari 2010 in Borculo.
Gemiddeld voor Borculo is voor januari drie etmalen van 10°C of hoger. Dat aantal hadden we in januari 2020 t/m 11 januari al bereikt en totaal kwam januari 2020 tot zeven etmalen boven de 10°C, in januari 2021 totaal drie dagen, in januari 2022 totaal vier dagen, in januari 2023 totaal elf dagen en in januari 2024 totaal acht dagen.
In 2008 op 11 januari in Borculo een maximum van 11,2°C en daarmee de eerste keer dat jaar boven de 10°C. Met die 11,2°C in Borculo was het wel de warmste 11e januari sinds 1981. Niet zo bijzonder dat we toen pas boven de 10°C waren uitgekomen, in 2006 kwam op 24 maart de temperatuur pas voor het eerst boven de 10°C uit in Borculo. In 2016 na de extreem zachte december 2015 was het opvallend dat met de jaarwisseling ook direct een punt gezet werd achter de decemberwarmte, want vanaf 1- t/m 11 januari 2016 was de temperatuur in Borculo nog niet in de dubbele cijfers uitgekomen.
Koploper voor januari blijft voorlopig januari 2007 met 12 etmalen van 10°C en hoger. Maar sinds 1981 zijn er in Borculo ook 12 jaren geweest met in januari geen temperatuur van 10°C of hoger. Het laatste jaar was in 2019 en daarvoor in 2017 en 2010.
In 2012 in de nacht naar 11 januari vrij zacht, rond middernacht stond de temperatuur op ruim 8°C. In de loop van de nacht daalde de temperatuur wel wat maar kwam nergens onder de 5°C uit. In Borculo een laagste temperatuur van 7,2°C. Tot en met 11 januari 2012 stond het gemiddelde minimum voor de winter van 2012 in Borculo nog op 3,8°C en dat is normaal weggelegd voor eind maart begin april. In 2013 stond de winter van 2013 t/m 11 januari op een gemiddeld minimum van 2,5°C en in de winter van 2014 ook op 3,8°C. In de winter van 2015 was de gemiddelde minimum-temperatuur t/m 11 januari in Borculo 2,1°C, in de winter van 2016 zelfs 5,4°C en dat kwam toen door de decemberlente van 2015. De winter van 2017 had t/m 11 januari een gemiddeld minimum van 0,6°C, de winter van 2018 2,2°C, de winter van 2019 2,3°C, de winter van 2020 2,5°C, de winter van 2021 4,3°C, de winter van 2022 3,2°C, de winter van 2023 2,6°C, de winter van 2024 2,9°C en de huidige winter inmiddels 2,2°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries uit Kudelstaart, de eerste sneeuwklokjes in januari 2012. Ook begin januari 2014 en begin januari 2015 waren er al sneeuwklokjes gezien en in de winter van 2016 al in december. Ook in de winter van 2020 en 2021 werden eind december al de eerste sneeuwklokjes gesignaleerd, o.a. in Kudelstaart.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
Op 11 januari 2017 bereikte in Nederland een meteoriet in Broek in Waterland de grond, ook in België nog een inslag. De meteoriet werd teruggevonden en bleek 530 gram te wegen. Twee meteorieten van 7 kilo en 2,7 kilo sloegen op 2 juni 1843 in de buurt van Utrecht in. Dit zijn de zwaarst bekende meteorieten die in Nederland neerkwamen.
Op 11 januari 2017 trok de wind flink aan, best bijzonder dat de hoogste windstoot niet in de kustgebieden werd gemeten, maar verder landinwaarts op het KNMI-station Eelde met 87 kilometer per uur, ook het KNMI-station Woensdrecht kwam nog tot een windstoot van 83 kilometer per uur.
In de nacht naar 11 januari 2016 de laagste temperatuur van 1,3°C op het KNMI-station Ell. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Ell met -1,2°C en verder had het KNMI-station Hupsel ook grondvorst met -0,1°C. In Borculo daalde de temperatuur tot 1,4°C in de weerhut en aan de grond -0,1°C.
De wind was ook op 11 januari 2015 nadrukkelijk aanwezig, op het KNMI-station Lauwersoog een hoogste windstoot van 96 kilometer per uur. Daar bereikte de wind zelfs nog even windkracht negen, maar dat was tekort voor storm. Het zou ook wel heel bijzonder zijn geweest met drie dagen op rij storm langs de kust. Onderstaande foto maakte Johan Effing uit Losser op 11 januari 2015, duidelijk te zien aan het water dat er een stevige wind stond.
In de nacht naar 11 januari 2013 tot dan de koudste nacht sinds 14 december daarvoor toen het KNMI-station Nieuw Beerta -6,6°C noteerde. In de nacht naar 11 januari 2013 -4,6°C als laagste temperatuur op het KNMI-station Gilze-Rijen. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eindhoven met -7°C. In Borculo in de nacht naar 11 januari 2013 ook lichte vorst met -1,7°C en aan de grond -3,5°C. Voor Borculo was het ook de koudste nacht sinds 14 december.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn, winterse buien in het noorden van het land op 11 januari 2013.
In 2009 een koude nacht met -14,9°C op het KNMI-station Ell.
In 2007 op 11 januari storm in de kustgebieden, het KNMI had voor die dag een weeralarm uitgegeven. De KNMI-stations Hupsel en Vlissingen kwamen tot een windstoot van respectievelijk 104- en 117 kilometer per uur.
Op 11 januari 2004 op het KNMI-station Ell met 12,6°C de hoogste temperatuur van januari 2004. Een groot verschil met 2010, de hoogste temperatuur van januari 2010 was 7,3°C op de KNMI-stations Westdorpe en Woensdrecht op 17 januari. In januari 2011 was de hoogste temperatuur 13,4°C op 16 januari op het KNMI-station Woensdrecht.
Het weer werd een beetje eentonig in januari 2010, ook op 11 januari 2010 weinig schommeling in de temperatuur en al de zesde zonloze dag van die maand. In Borculo een minimum van -1,2°C en een maximum van 0,4°C.
Op 11 januari 2009 op het KNMI-station Ell een minimum van -15°C en daarmee net geen zeer strenge vorst maar “slechts” strenge vorst. Zeer strenge vorst begint bij -15,1°C.
In 1999 op 11 januari in Groningen een sneeuwdek van 15 centimeter en regionaal kwam het tot een ijsdag.
Op 11 januari 1997, aan het eind van de eerste vorstperiode, was het ijs in De Bilt aangegroeid tot 32 centimeter en daarmee hadden we de dikste ijslaag sinds de winter van 1963.
Hoge temperaturen in 1970 op 11 januari met +13,3°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Epen.
In 1963 op 11 januari op het KNMI-station Leeuwarden een minimum-temperatuur van -19,7°C, in Hoorn op Terschelling -16,7°C en op het KNMI-station Eelde -14,9°C.
Op 11 januari 1959 viel op veel plaatsen rond 20 centimeter sneeuw, in Leeuwarden zelfs 32 centimeter en elders in het noordoosten van het land 20- tot 30-centimeter. In de ochtend een 24-uursaftapping in Tilburg van 30 millimeter, in Esbeek 26 millimeter en in Barendrecht 18 millimeter.
Op 11 januari 1947 op het KNMI-station Eelde een minimum-temperatuur van -1,3°C. Dit minimum werd in 2016 door de homogenisatie van data door het KNMI herleid tot -1,7°C.
Soms kun je op een sombere dag toch nog wat grappigs zien. Onderstaande foto kon ondergetekende maken, een blad dat zeker 15 minuten voor het raam op en neer en heen en weer dwarrelde. Bij nader inzien bleek het blaadje vast te zitten aan een spinseldraad.
HOOGWATER
Na de recordlage waterstanden van de grote rivieren in 2019 was het peil in de weken rond de jaarwisseling weer fors gestegen, maar het peil was bij lange na nog niet zo hoog als in 2018 rond deze tijd. Met het hoogwaterbeeld van januari 2018 ging bij velen de gedachten terug naar 1993 en 1995, alleen was het toen aanzienlijk erger en zeker zo angstaanjagender! De datum 11 januari heeft voor het rivierengebied in 1993 en 1995 een grote betekenis! In 1993 kon men opgelucht adem halen in Limburg na de overstromingen die daar tijdens de kerstdagen van 1992 veel overlast hadden bezorgd. Maar in 1995 het omgekeerde, toen nam de situatie in het rivierengebied opnieuw dramatische vormen aan. Het water begon langzaam te stijgen en er brak opnieuw een spannende tijd aan. Tienduizenden mensen moesten in de dagen en weken daarna vrezen voor overstromingen en werden dan ook geëvacueerd. Commissaris van de Koningin in Gelderland Jan Terlouw deed een dramatische evacuatie-oproep op de televisie.
Onderstaande foto’s zijn van de regio Zaltbommel van het hoge waterpeil in 2018 rond deze tijd. (bron foto: omroep Gelderland)
