JANUARI HEEFT OOK LAST VAN DE KLIMAAT-OPWARMING!
JANUARI MOMENTEEL NOG HET “PUTTEKE” VAN DE WINTER IN BORCULO!
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon
Dinsdag 14 januari werd de laagste temperatuur bereikt van deze winter tot nu toe met op waarnemingshoogte -6,5°C op het KNMI-station Maastricht. Ook aan de grond werd de laagste temperatuur bereikt van deze winter tot nu toe met -10,2°C en dat was wel boven een sneeuwdek. Overigens werd deze -10,2°C bereikt na middernacht rond half één en daarmee behoort deze meting nog bij het etmaal van maandag 13 januari. De meetperiode in de winterperiode loopt namelijk van 1.00 uur tot 1.00 uur en dat is in de zomerperiode een uur later van 2.00 uur tot 2.00 uur. In de meetperiode van het etmaal van dinsdag 14 januari was de laagste temperatuur aan de grond -9,5°C. De -6,5°C op het KNMI-station Maastricht werd rond 6 uur bereikt in het etmaal van dinsdag 14 januari eind van de nacht.
In het oosten van het land had het KNMI-station Hupsel -3,3°C op waarnemingshoogte als minimum en aan de grond -4,2°C. Borculo had -3,9°C als minimum op waarnemingshoogte en aan de grond -4,4°C. Deze vorst in het oosten van de Achterhoek was voldoende om op twee locaties te kunnen schaatsen op natuurijs, als eerste lukte dat in Winterswijk op een ijsvloertje van 8 millimeter en een uur later ook in Aalten op een ijsvloertje van 2 millimeter.
Dinsdag overdag werd het 8,3°C op het KNMI-station Terschelling en daarmee de hoogste temperatuur sinds 6 januari toen het KNMI-station Arcen tot 13,2°C kwam.
In 2024 op 14 januari kwam het KNMI-station Maastricht als enige tot lichte vorst en dat werd bereikt na einde meetperiode van de nachtelijke uren na 7 uur. Tot 7 uur was de laagste temperatuur op het KNMI-station Maastricht 0,0°C en na 7 uur daalde de temperatuur tot -0,3°C en in de avond nog naar -1,0°C. Aan de grond ook lichte vorst op het KNMI-station Maastricht met -0,9°C in de avond.
In 2024 op 14 januari overdag kwam het KNMI-station Maastricht niet boven het vriespunt uit met 0,0°C als maximum-temperatuur. De hoogste temperatuur op het KNMI-station Maastricht werd bereikt in de nachtelijke uren na middernacht met 0,3°C. In Borculo werd de hoogste temperatuur ook in de nachtelijke uren bereikt na middernacht met 3,5°C en overdag 2,9°C als maximum-temperatuur. Op 14 januari 2024 overdag de hoogste temperaturen in de kustgebieden met als hoogste 7,2°C op het KNMI-station Hoek van Holland.
De neerslag viel op 14 januari 2024 voor de meeste plaatsen als regen, alleen in Zuid-Limburg viel ook sneeuw en lokaal werd de wereld daar al wat wit. In Benschop en Overveen was in januari 2024 t/m 14 januari al respectievelijk 91- en 89 millimeter gevallen.
In 1987 in de nacht naar 14 januari bitterkoud met minimum-temperaturen op het KNMI-station De Bilt van -15,2°C, het KNMI-station Twente noteerde toen -17,1°C als minimum. Borculo had in die nacht een minimum van -16,5°C. Voor het KNMI-station De Bilt is de -15,2°C zelfs een datumrecord voor de minimum-temperatuur.
Met een gemiddelde temperatuur op het KNMI-station De Bilt volgens de langjarige klimaattabellen van 1981 t/m 2010 is voor januari een etmaalgemiddelde van 3,1°C. Volgens de langjarige klimaattabellen van 1991 t/m 2020 is voor januari het etmaalgemiddelde voor het KNMI-station De Bilt al opgelopen tot 3,6°C. Dat is dus een duidelijk opwarming voor de wintermaand januari, in de volksmond ook wel louwmaand genoemd. Maar met de 3,6°C als etmaalgemiddelde is januari voor het KNMI-station De Bilt gewoonlijk nog wel de koudste maand van het jaar, gevolgd door februari de sprokkelmaand met 3,9°C en daarna de wintermaand december met 4,2°C als etmaalgemiddelde. Januari is daarmee voor het KNMI-station De Bilt “het putteke van de winter” volgens onze zuiderburen de Belgen.
Daarvan was in 2016 absoluut nog geen sprake met een gemiddelde temperatuur van 3,8°C in Borculo t/m 14 januari, over de hele maand kwam januari 2016 uit op 3,6°C. In januari 2017 verliep januari wel een stuk kouder, t/m 14 januari stond het etmaalgemiddelde op 1,6°C en over de hele maand 0,5°C en daarmee de koudste januari sinds 2010 toen januari uitkwam op -1,1°C voor Borculo. Voor de januari-maanden van 2018 t/m 2023 t/m 14 januari was van de term “putteke van de winter” totaal geen sprake. In januari 2018 en januari 2019 t/m 14 januari een etmaalgemiddelde van 4,6°C, in januari 2020 over dezelfde periode 5,5°C, in januari 2021 2,0°C, in januari 2022 4,6°C, in januari 2023 maar liefst 8,8°C. In januari 2024 in Borculo over de eerste 14 etmalen een etmaalgemiddelde duidelijk lager met 2,4°C en nu in januari 2025 met 2,6°C ook duidelijk lager.
Normaal voor januari is voor Borculo een etmaalgemiddelde van 2,4°C over de hele maand. Dat betekent, dat januari 2024 nog wel het “putteke” van de winter van 2024 was. Want december 2023 had een etmaalgemiddelde van 6,1°C in Borculo. In de huidige winter van 2025 is januari ook nog het “putteke” van de winter, want december had een etmaalgemiddelde van 5,1°C.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning, de reiger op de uitkijk met mogelijk de vraag: “Wordt januari het “putteke” van de winter”?
– In 2023 op 14 januari de laagste minimum-temperatuur van 4,8°C op het KNMI-station Deelen en de hoogste maximum-temperatuur van 12,4°C op het KNMI-station Westdorpe. Verder een natte en onstuimige dag, de meeste neerslag vanaf middernacht tot in de avond 19 uur viel op de KNMI-stations Rotterdam en Deelen met respectievelijk 21,1- en 18,5 millimeter. In de nachtelijke uren viel op de KNMI-stations Lelystad en Lauwersoog respectievelijk 3,3- en 2,6 millimeter en overdag op de KNMI-stations Rotterdam en Voorschoten respectievelijk 21,1- en 18,6 millimeter. De wind bereikte in de kustgebieden windkracht 8 stormachtig met de hoogste windstoot op het KNMI-station Vlieland met 86 kilometer per uur. En om het compleet te maken, voor het hele land een zonloze dag.
Voor Borculo op 14 januari 2023 met een maximum van 11,2°C de warmste 14 januari sinds 1981, het oude datumrecord stond op 11,1°C van 14 januari 2011. Dat oude datumrecord voor de maximum-temperatuur hield nog net stand tot 19 uur. In de avond van 14 januari 2023 liep de temperatuur nog op tot 11,2°C en daarmee een nieuw datumrecord voor 14 januari.
Verder voor de tweede keer in een week tijd in Borculo een nieuw datumrecord voor de neerslag. In het etmaal van 12 januari kon Borculo met 23,2 millimeter een nieuw datumrecord noteren en op 14 januari lukte dat ook met 12,8 millimeter. Het oude datumrecord voor 14 januari stond op 10,8 millimeter van 14 januari 2004.
Januari 2023 werd ook een kletsnatte maand! In Borculo valt gemiddeld in januari 78 millimeter aan neerslag, daar waren we in Borculo op 14 januari al overheen gekomen met totaal 86 millimeter. Over de hele maand zou dat nog oplopen tot 106 millimeter. De natste januari-maand blijft nog wel januari 1986 met 161 millimeter. Landelijk was in januari 2023 t/m 14 januari in Apeldoorn al 150 millimeter gevallen.
Onderstaande foto maakte Dick Scheer in de regio Woudenberg op 14 januari 2023, enkele bomen stonden daar al in bloei.
– In 2022 in de nacht naar 14 januari lichte vorst op de KNMI-stations Maastricht, Voorschoten en Westdorpe. De laagste temperaturen van -1,3°C en -0,9°C op respectievelijk de KNMI-stations Maastricht en Voorschoten en het KNMI-station Westdorpe had -0,2°C. Aan de grond de laagste temperaturen op de KNMI-stations Voorschoten en Maastricht met respectievelijk -2,5°C en -1,9°C.
– In 2021 in de nacht naar 14 januari brede opklaringen tot vrij helder in het noordoosten van het land met daar ook de laagste temperaturen. In het oosten van het land werden de laagste temperaturen pas bereikt na 7 uur toen het breder ging opklaren. Tot 7 uur de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde met -3,8°C en na 7 uur -5,3°C op het KNMI-station Twente. Ook het KNMI-station Hupsel bereikte de laagste temperatuur na 7 uur met -3,5°C. Tot 7 uur was de laagste temperatuur op de KNMI-stations Hupsel en Twente respectievelijk -2,1°C en -3,5°C. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde met -8°C gevolgd door de KNMI-stations Twente en Heino met -7,4°C, het KNMI-station Hupsel had aan de grond -5,6°C. Ook in Borculo na 7 uur de laagste temperatuur, tot 7 uur -2,4°C en rond 9 uur het minimum van -3,8°C op waarnemingshoogte en -4,6°C aan de grond.
In het zuidwesten/zuiden viel overdag op 14 januari 2021 regelmatig (mot)regen en ook sneeuw, op diverse plaatsen in Zeeland en het zuidwesten van Brabant werd het wat aangewit. In Vaals in Zuid-Limburg kwam het tot een sneeuwdekje van drie centimeter.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries op de ochtend van 14 januari 2021, in het noordoosten/oosten van het land ruiten krabben.
– In 2020 op 14 januari nam de wind in de loop van de dag tijdelijk in kracht af om vervolgens vanaf de namiddag weer toe te nemen. Het KNMI-station Vlieland kwam tot een windstoot van 98 kilometer per uur en de gemiddelde wind bereikte zelfs even stormkracht windkracht negen.
Op het KNMI-station De Bilt was de laagste temperatuur in het etmaal van 14 januari 2020 9,0°C en daarmee een nieuw datumrecord. Het oude datumrecord voor het minimum was 8,4°C van 14 januari1930.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in Spanje van de ondergaande zon.
HOOGSTE WINTERTEMPERATUUR
De hoogste temperatuur deze winter in Borculo is tot op heden 13,2°C, dat was over dezelfde periode in de winter van 2024 12,8°C, in de winter van 2023 16,1°C, in de winter van 2022 14,4°C, in de winter van 2021 13,3°C, in de winter van 2020 15,1°C, in de winter van 2019 13,1°C, in de winter van 2018 13,6°C en in de winter van 2017 t/m 14 januari was dat 11,3°C. In 2017 was de hoogste temperatuur in de winter van 2017 t/m 14 januari in Borculo nog het laagste sinds de winter van 2009 die niet hoger kwam dan 10,8°C.
De winter van 2017 kwam over de hele periode van drie maanden nog tot de hoogste temperatuur in Borculo van 14,3°C en de winter van 2018 tot de eerder genoemde 13,6°C. De hoogste temperatuur in de winter van 2019 werd bereikt op 27 februari met 19,1°C en dat is ook de hoogste wintertemperatuur voor Borculo sinds 1981. De hoogste wintertemperatuur voor Borculo voor 2019 was 16,1°C en dat werd gemeten op 4 februari 2004. Op het KNMI-station Arcen op 27 februari 2019 zelfs een warme dag met 20,5°C en op 16 februari 2020 op het KNMI-station Arcen ook nog 18,2°C. De winter van 2006 is de laatste winter die niet boven de 10°C uitkwam in Borculo met 9,5°C als maximum-temperatuur.
Tot en met 14 januari was in de winter van 2011 de hoogste temperatuur 12°C in Borculo en dat bleef ook uiteindelijk de hoogste temperatuur van die winter. Over dezelfde periode in de winter van 2012 de hoogste temperatuur 13°C op 1 januari in Borculo en dat bleef ook de hoogste temperatuur van de winter van 2012. Over dezelfde periode in de winter van 2013 11,1°C en dat was op 3 januari en de hoogste temperatuur van de winter van 2013 werd bereikt op 30 januari met 13,2°C. Over dezelfde periode in de winter van 2014 de hoogste temperatuur 13,2°C van 6 januari en de hoogste temperatuur van de winter van 2014 was 13,3°C op 24 februari. De winter van 2015 had evenals de winter van 2014 een hoogste temperatuur van 13,3°C en dat werd bereikt op 10 januari. De winter van 2016 kende een hoogste temperatuur in Borculo van 14,8°C op 17 december.
Het is dit jaar dan ook een groot verschil met 14 januari 1987, weet U het nog! Onderstaande twee foto’s zijn van 14 januari 1987, een bijzondere datum uit de weergeschiedenis van Nederland.
De datum 14 januari 1987 is een bijzondere datum en weet U waarom? Toen stond er een harde ijskoude wind in combinatie met de al gevallen sneeuw. Toen luidde het advies van de KNMI: “Blijf binnen”! Die 14e januari 1987 verliep Siberisch koud met midden op de dag zeer strenge vorst. Rond het middaguur was het rond -12°C tot -14°C bij een vrij krachtige oost-noordoostenwind. Aan de noordkust was er zelfs sprake van een harde wind, met stormvlagen. We zaten midden in een strenge vorstperiode, die de gehele tweede decade van januari 1987 besloeg. De tweede decade van 1987 had op het KNMI-station Beek een gemiddelde maximum-temperatuur van -7,5°C en dat was recordkoud. Vanaf de 9e januari 1987 was koude lucht ons land binnengestroomd. Op de 11e vroor het midden op de dag al hier en daar streng en in de avond was het op het KNMI-station Deelen -15,7°C. In de avond van de 13e januari 1987 nam de wind toe en de aangevoerde lucht werd nog kouder. Rond middernacht had Twente al -17,1°C, daarbij was de sterke wind de grote boosdoener die de kou doordringend maakte. Op de 14e januari 1987 scheen overdag een flets zonnetje, maar die kon de temperatuur nauwelijks omhoog brengen. Om 13 uur op 14 januari 1987 had het KNMI-station Twente nog -14,8°C met een gevoelstemperatuur van -24°C! Later op de dag stroomde er iets minder koude lucht binnen en werd op het KNMI-station Twente een maximum van -13°C bereikt.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2018 in de nacht naar 14 januari de laagste temperatuur van -0,6°C op het KNMI-station Woensdrecht en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Gilze-Rijen met -2,3°C.
Op 14 januari 2018 in Peru een aardbeving met een kracht van 7,1 op de schaal van Richter.
In 2017 in de nacht naar 14 januari verspreid buien, meest regenbuien met verspreid ook winterse buien. In de avond/nacht naar 14 januari 2017 langs de kust een noordwesterstorm met zware windstoten. Het zeestation IJmuiden kwam nog met een windstoot van 111 kilometer per uur en het KNMI-station Hoek van Holland tot 100 kilometer per uur en het KNMI-station Lauwersoog tot 96 kilometer per uur. De temperatuur daalde na 7 uur op het KNMI-station Deelen tot -0,2°C en aan de grond tot -1,4°C. In Borculo daalde de temperatuur tot 0,6°C in de weerhut en aan de grond tot -0,8°C. Overdag ook nog winterse buien met onweer. Het sneeuwdek was in Borculo in de avond nog zeven centimeter.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide, afgebroken takken in het bos. Niet alleen daar maar in veel bossen waren de dagen daarvoor heel wat takken bezweken door het gewicht van de sneeuw, dit kwam mede door het hoge vochtgehalte van de sneeuw. Met droge sneeuw heb je daar veel minder last van.
In de nacht naar 14 januari 2016 de laagste temperatuur van 0,4°C op het KNMI-station Nieuw Beerta. Aan de grond op het KNMI-station Eelde -0,5°C en in Borculo daalde de temperatuur tot 0,7°C in de weerhut en aan de grond -0,5°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente bleven aan de grond net boven het vriespunt.
Onderstaande foto maakte Ans Prinsen uit Meddo bij Winterswijk op de ochtend van 14 januari 2016. De dag begon zo mooi, maar die pret was snel over en ook daar werd het een waterkoude dag.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn, natte sneeuwbuien in Zuidhorn op 14 januari 2015. De wind was nadrukkelijk aanwezig getuige de hoogste windstoot in de nachtelijke uren van 79 kilometer per uur op het KNMI-station Wijk aan Zee. Op 14 januari 2015 overdag met name in het noordwesten en noorden winterse buien, op enkele plaatsen werd het zelfs even wit, van zowel sneeuw als hagel. Tijdens winterse buien koelde het flink af, zo daalde de temperatuur op het KNMI-station Eelde tot 0,3°C tijdens een winterse bui en op het KNMI-station Berkhout tot 0,5°C. In Noordwijkerhout kwam het nog tot een windhoos.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons van zijn vijver, normaal is in de vijver om deze tijd van het jaar geen vis te zien. Dan zijn ze diep weggedoken in de vijver, maar rond 14 januari 2015 volop aan de oppervlakte. Dat had Frans nog niet eerder meegemaakt.
In de nacht naar 14 januari 2014 minimum-temperaturen tot 7 uur van 0,0°C op de KNMI-stations Ell en Hoogeveen. Na 7 uur in de ochtend kwam het toch nog tot wat vorst op het KNMI-station Hoogeveen met -0,1°C. Aan de grond was het KNMI-station Ell de koudste met -2,9°C. De “warmste” plek in de nacht naar 14 januari 2014 was te vinden in Zeeland met op het KNMI-station Vlissingen 5,8°C. In de Achterhoek had het KNMI-station Hupsel ook grondvorst met -0,8°C. In Borculo was de laagste temperatuur in 2014 in de nacht naar 14 januari 1,6°C en aan de grond -0,2°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide, met het vochtige en zachte weer waren de paddenstoelen ook op veel plaatsen te vinden in januari 2014.
Januari 2013 stond t/m 14 januari op 33 millimeter neerslag in Borculo. In 2012 over dezelfde periode 64 millimeter en in 2011 stond de teller over dezelfde periode op 61 millimeter.
Op 14 januari 2012 bleef het droog in Borculo en daarmee het eerste droge etmaal van januari 2012 en sinds 27 december. Dat betekende voor Borculo wel 17 etmalen op rij met iedere dag meetbare neerslag en dat was toen de langste periode voor Borculo sinds juli 2007!
Op 14 januari 2011 in Borculo met een maximum van 11,1°C de warmste 14 januari voor Borculo sinds 1981.
Onderstaande foto maakte Mark Wolvenne uit Terwolde, zo zag de skyline van Deventer er uit bij een hoge waterstand van de IJssel op 14 januari 2011.
In 2006 scheen de zon in Borculo over de eerste 12 etmalen van januari ruim vier uur, dat was nog minder dan in dezelfde periode in 2010 met negen uur. In 2006 kwam daar vanaf 13 januari snel verandering in met op 13 januari 6,5 uur zon en daarna drie dagen op rij met meer dan zeven uur zon! Toen konden we zelfs een record in de boeken wegschrijven omdat in Borculo nog niet eerder zo vroeg in het jaar meer dan 7,5 uur zon kon worden genoteerd twee dagen op rij.
Op 14 januari 1975 werd in Hardinxveld-Giessendam al een vlinder waargenomen. Voor het KNMI-station De Bilt was dat de warmste 14e januari sinds 1901 met een maximum-temperatuur van 13,4°C.
In 1960 op 14 januari in het Belgische Stavelot een minimum-temperatuur van -21,5°C. Verder kwam het tot een drama door dijkdoorbraak in Amsterdam noord aan het Noordzeekanaal, hierdoor kwam de IJpolder onder water met het Tuindorp-Oostzaan.
In de nacht van 13- op 14-januari 1963 was het gelukt dat de Waal was dichtgevroren.
Op 14 januari 1955 in de ochtend om 7 uur een 24 uurs-aftapping in Noorbeek en Vaals van 25 millimeter neerslag, in Valkenburg 24 millimeter en in Maastricht 23 millimeter.
Op 14 januari 1930 werd het 15,5°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Sittard. Van 14- t/m 25 januari kwam het KNMI-station Maastricht bijna elke dag tot boven de 10°C, alleen op 16-, 20- en 21 januari niet. Op het KNMI-station De Bilt met een minimum van 8,1°C en een etmaalgemiddelde van 10,4°C dagrecords. Door de homogenisatie van data door het KNMI zijn deze temperaturen sinds 2016 herleid tot respectievelijk 8,4°C en 10,5°C.
Op 14 januari 1916 woedde een zware noordwesterstorm in Hoek van Holland met windkracht 10 en een maximum windstoot van 151 kilometer per uur. Deze storm hield lang aan en zorgde voor veel overlast. Het water van de Zuiderzee steeg tot grote hoogte. Op meerdere plaatsen aan de oostkant van Noord-Holland braken de dijken. Ook kwam het water bijna tot Amersfoort. De wateroverlast zorgde er voor dat er plannen werden ontwikkeld voor afsluiting van de Zuiderzee. En dat werd jaren later gerealiseerd door de aanleg van de Afsluitdijk.
BOSBRANDEN IN AFRIKA
Op onderstaande satellietfoto zijn de rode punten allemaal branden in het westen van Afrika.
Op bovenstaande foto allemaal bosbranden en die woedden jaarlijks zo vanaf oktober t/m maart. De bosbranden worden aangestoken om o.a. het land te gebruiken voor de landbouw. Maar er zijn meer redenen om de bossen in de fik te steken, zoals: de bevolking beschermen voor de wilde dieren die in de bossen leven, door de brand worden de dieren verjaagd, ook rituele ceremonies spelen een grote rol. Maar de nadelen zijn zeker zo groot, wat te denken van de oprukkende verdroging en erosie als men na het afbranden van de bossen het niet goed in de hand houdt. Ook de biodiversiteit wordt er grondig door verstoord.