DE WINTERPERIODE STAAT NU HALVERWEGE!
DE ENORME DRUKGOLF VAN DE VULKAAN HUNGA TONGA EN DE WINTERPERIODE!
BIJZONDERHEDEN 16 JANUARI
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon
Donderdag 16 januari in het temperatuurverloop voor veel stations de omgekeerde wereld, ook in Borculo. Zo werd de hoogste temperatuur in Borculo van 5,3°C bereikt in de nachtelijke uren even na middernacht en de laagste temperatuur van 1,9°C tot 18 uur midden overdag rond 13 uur. De laagste temperatuur werd in de avonduren van donderdag 16 januari bereikt met 1,7°C.
Landelijk de hoogste temperatuur van 8,2°C op het KNMI-station Vlieland werd wel overdag bereikt. Maar de landelijk laagste maximum-temperatuur op het KNMI-station Maastricht van 2,7°C werd wel bereikt in de nachtelijke uren en overdag kwam de temperatuur niet boven de 2°C uit.
Voor de zon op donderdag 16 januari weer geen hoofdrol, de KNMI-stations Den Helder en Terschelling hadden nog 2,3 uur zon, Maastricht 0,2 uur zon en de overige KNMI-stations bleven zonloos. Borculo kon donderdag 16 januari de zesde zonloze dag van deze maand noteren en de 29e van deze winter.
In 2024 op 16 januari met de laagste temperatuur van -6°C op het KNMI-station Eelde landelijk het tiende etmaal van januari 2024 met vorst op waarnemingshoogte op een KNMI-station. Voor de winterperiode landelijk het 19e etmaal met vorst op waarnemingshoogte. Aan de grond op 16 januari 2024 -8,1°C op het KNMI-station Ell en -7,7°C op het KNMI-station Gilze-Rijen. Kijken we nu naar 2025 dan staat de teller van vorst op KNMI-stations voor deze maand op elf etmalen en voor de winterperiode op 22 etmalen.
Borculo had in 2024 in de nacht naar 16 januari met -1,4°C de achtste vorstdag van januari 2024 en de 14e van de winterperiode. Nu in januari 2025 telt Borculo inmiddels negen etmalen met vorst en de huidige winterperiode staat inmiddels op twaalf etmalen met vorst.
Voor Borculo in 2024 t/m 16 januari met acht vorstdagen evenveel vorstdagen als in januari 2023 in de hele maand. De winterperiode van 2024 stond in Borculo t/m 16 januari op 14 vorstdagen en dat waren er al twee meer dan in de hele winterperiode van 2014. De winter van 2014 heeft met 12 vorstdagen voor Borculo het laagste aantal sinds 1981. In januari 2022 in Borculo slechts vier vorstdagen en januari 2021 kwam tot 15 vorstdagen.
In 2024 op 16 januari in de nachtelijke uren op veel plaatsen sneeuw, ook in Borculo kwam het tot sneeuw en dat leverde nog een sneeuwdek op van één centimeter. In de ochtend van 16 januari 2024 vielen op diverse plaatsen ook nog wat sneeuw.
De maximum-temperaturen op 16 januari 2024 bleven in het hele land overdag onder de 5°C, van 0,9°C op het KNMI-station Maastricht tot 4,4 °C op de KNMI-stations Hoek van Holland, Vlieland en Wijk aan Zee. De hoogste temperatuur van het etmaal werd in de avond net voor sluitingstijd van de meetperiode van het etmaal bereikt met 4,8°C op het KNMI-station Vlieland. Zuid-Limburg kon op 16 januari 2024 terugkijken op een zonnige januaridag met bijna 7 uur zon.
In 2023 verliep januari kletsnat, de neerslagteller stond t/m 16 januari landelijk al op gemiddeld 100 millimeter. Nooit eerder was het over deze periode zo nat als in 2023. Het oude record was een landelijk gemiddelde van 94,1 millimeter in 1948. Het KNMI-station De Bilt had in 2023 over de eerste 16 januari-etmalen al 119 millimeter. Het oude record van 1948 stond over de eerste 16 januari-etmalen op 98,5 millimeter. In januari 2024 op het KNMI-station De Bilt t/m 16 januari 72 millimeter en nu in januari 2025 53 millimeter.
In het Twentse De Lutte in januari 2023 over de eerste 16 etmalen al 190 millimeter en daarmee de natste plek van het land. In Barendrecht en Soest was ook al 137 millimeter gevallen en 57 millimeter in het Limburgse Roermond. Voor vergelijkbare neerslagcijfers die wat in de richting komen van januari 2023 moeten we al weer terug naar 1948. In 1948 noteerde Groningen 115 millimeter en in 2016 had het KNMI-station Hoek van Holland 122 millimeter over de eerste 16 etmalen van januari. Op het KNMI-station De Bilt viel in 1948 over de eerste 16 januari-etmalen 98,5 millimeter. Normaal valt in ons land in de eerste januari-helft rond 36 millimeter. Er is zelfs geen nattere periode te vinden in de historische datareeks vanaf 1870.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries, met vorst en vocht kunnen mooie plaatjes geschoten worden op de vroege ochtend.
In 2023 op 16 januari was het in Borculo nog wachten op het eerste droge etmaal van 2023 en dat gold ook voor de meeste plaatsen in Nederland. Sterker nog, het laatste droge etmaal had Borculo daarvoor op 18 december 2022. Daarmee op 16 januari al een periode van 29 etmalen op rij met elke dag regen! Voor Borculo is dat de op één na langste periode sinds 1981, alleen in de winter van 1994 een langere periode met 38 etmalen op rij elke dag regen vanaf 2 december t/m 8 januari.
In 2023 verliep het etmaal van 16 januari ook nat met in Borculo vier millimeter aan neerslag. Landelijk was het veel natter met de meeste neerslag vanaf middernacht tot in de avond 19 uur op de KNMI-stations Wijk aan Zee en Hoek van Holland met respectievelijk 20,4- en 16,9 millimeter. In de nachtelijke uren viel op de KNMI-stations Vlissingen en Westdorpe respectievelijk 7- en 5,6 millimeter en overdag op de KNMI-stations Wijk aan Zee en Hoek van Holland respectievelijk 20,3- en 15,5 millimeter.
Daarbij ook niet veel zon tot 1,5 uur in Zeeland en Zuid-Limburg. Temperaturen daarbij van de laagste minimum-temperatuur van 2,2°C op het KNMI-station Berkhout tot de hoogste temperatuur van 7,2°C op het KNMI-stations Ell. Aan de grond net geen grondvorst met 0,5°C op het KNMI-station Eelde.
Nog een bijzonderheid op 16 januari 2023 was de barometerstand die landelijk gemiddeld op 976- tot 977 hectopascal stond. Voor januari moeten we terug naar 2015 en daarvoor 2009 voor lagere barometerstanden. Opvallend was daarbij de barometerstand van rond 962 hectopascal die in januari 2009 werd bereikt op het KNMI-station Hoek van Holland.
Voor Borculo moeten we voor januari ook terug naar 2015 toen een laagste stand van 971 hectopascal werd bereikt in januari en daarvoor in januari 2009.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries op 16 januari 2023. De natuur had toen op veel plaatsen ook het voorjaar al in de bol, maar de realiteit was wel dat de koudste periode in januari 2023 nog moest komen. Vanaf 17- t/m 24 januari kwam het in januari 2023 in elke nacht tot vorst met landelijk de laagste temperatuur op 21 januari met -6,7°C op het KNMI-station Maastricht en aan de grond -8,1°C.
– In 2022 in de nacht naar 16 januari kwam het alleen tot lichte vorst in het uiterste zuiden van het land op de KNMI-stations Eindhoven, Maastricht, Westdorpe en Woensdrecht. De laagste temperaturen van -1,7°C en -0,9°C op respectievelijk de KNMI-stations Woensdrecht en Maastricht. Aan de grond de laagste temperaturen op de KNMI-stations Woensdrecht met -3,0°C en op de KNMI-stations Maastricht en Westdorpe -0,9°C.
– In 2021 in de nacht naar 16 januari in de oostelijke delen van het land lichte vorst en verder westwaarts boven het vriespunt. De laagste temperaturen op de KNMI-stations Hoogeveen en Twente met respectievelijk -1,2°C en -0,8°C en aan de grond -2,2°C en -0,9°C.
In de nachtelijke uren in de westelijke helft van het land nagenoeg geen vorst, daar kwam verandering in met de passage van de sneeuwstoring. Rond het middaguur vielen de eerste sneeuwvlokken in Zeeland en dat trok verder landinwaarts. Even na 17 uur in de middag kwam het nagenoeg in het hele land tot vorst gerekend vanaf middernacht. Alleen het KNMI-station Vlissingen bleef nog steken op 0,0°C en het KNMI-station Heino op +0,1°C. Met de passage van de sneeuwstoring daalde de temperatuur in nagenoeg het hele land tot rond -1°C. Veel sneeuw viel tot 19 uur nog niet, o.a. in Brielle lag drie centimeter sneeuw.
– Borculo kon in 2021 op 16 januari de negende zonloze dag van de maand noteren en de 24e van de winter van 2021. In 2022 telde januari t/m 16 januari zes zonloze dagen en de winter stond op 21 zonloze dagen. In de winter van 2023 in januari t/m 16 januari vier zonloze dagen en de winter stond op 22 zonloze dagen.
– In 2020 op 16 januari werd landelijk de laagste temperatuur van -0,3°C op het KNMI-station Ell na 7 uur bereikt. Verder kwam het alleen tot grondvorst in Brabant en Limburg.
– Voor Borculo in 2020 op 16 januari met 7,5 uur zon de zonnigste dag sinds 10 november 2019 toen de zon 8,7 uur scheen.
– In 2013 met -18°C op het KNMI-station Herwijnen op 16 januari ook de laagste temperatuur van het jaar.
– In 2011 op 16 januari de hoogste temperatuur van die maand met 13,4°C op het KNMI-station Woensdrecht. Nog warmer werd het in 1947 in de nacht naar 16 januari met 17,2°C (herleid 16,5°C) op het KNMI-station Maastricht. Het bijzondere in 1947 was dat het midden in de strenge winter van 1947 was, ook is dat nog steeds de hoogste temperatuur voor januari in Nederland.
ENORME DRUKGOLF VULKAAN HUNGA TONGA
Onderstaande satellietfoto is van de uitbarsting van de vulkaan Hunga Tonga rond 16 januari 2022, de satellietfoto is afkomstig van een Japanse weersatelliet.
De uitbarsting van de onderzeese vulkaan Hunga Tonga rond 16 januari 2022 is met een enorme drukgolf gepaard gegaan. Deze drukgolf was in een groot deel van de wereld merkbaar en de aswolk bereikte zelfs een hoogte van ruim 30 kilometer. Ook veroorzaakte de uitbarsting een tsunami met metershoge golven. De drukgolf of ook wel zwaartekrachtgolf genoemd was ook in Nederland merkbaar rond 20 uur op de avond van 15 januari 2022. De drukgolf die zich noordwaarts verplaatste bereikte de noordkust van Nederland op de avond van 15 januari om 20.00 uur. Een kwartier later was het eerste deel van de golf al bij Maastricht. De stijging van de luchtdruk was rond 1,5 hectopascal en hield ongeveer 20 minuten aan. Na deze drukgolf volgde een tegenreactie, want als je iets wegduwt veert het vaak ook weer terug en dus daalde de luchtdruk vrij fors in de 20 minuten daarna met rond 3 hectopascal. In de nacht naar 16 januari 2022 volgde nog een kleine drukgolf. Al met al wel heel bijzonder dat op 16.000 kilometer afstand de vulkaan nog zoveel invloed wereldwijd heeft kunnen uitoefenen.
Op onderstaand figuur de barograaf van weerstation Borculo, duidelijk zichtbaar is de luchtdrukstijging gevolgd door de luchtdrukdaling rond 20-21 uur in de avond van 15 januari 2022.
WINTERPERIODE
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons in de winter van 2010 in de regio Klausheide.
Onder het winterseizoen wordt grofweg met de periode van 1 november tot 1 april gerekend. In deze periode komen de bekende winterse perikelen zoals vorst, ijs en sneeuw voor, daarbuiten veel minder. We kunnen de tussenstand van deze winterperiode bekijken over de periode 1 november t/m 15 januari. Maar we kunnen ook over de meteorologische winterperiode de tussenstand bekijken en de meteorologische winterperiode loopt vanaf 1 december t/m 28 februari en soms t/m 29 februari!
De tussenstand van de huidige meteorologische winter in Borculo is 4,3°C als etmaalgemiddelde, dat was in de winter van 2024 4,8°C, in de winter van 2023 5,1°C, in de winter van 2022 4,6°C, in de winter van 2021 4,0°C, in de winter van 2020 over dezelfde periode 5,3°C, in de winter van 2019 4,9°C, in de winter van 2018 4,2°C en in de winter van 2017 t/m 16 januari 3,0°C. Wat een verschil met de winter van 2016 over dezelfde periode met 7,2°C in Borculo. De eerste helft van de winter van 2016 was voor Borculo niet eerder zo hoog geweest sinds 1981. Het record was nog in handen van de winter van 2007 met 6,7°C. De winter van 2007 is voor Borculo de “warmste” winter sinds 1981 over de hele winterperiode. Maar troost U………..
…….. ook een zachte winter kent wel winterse prikacties, onderstaande foto links is van de winter van 2007 en dat is de zachtste winter voor Borculo sinds 1981. In die winter toch een schaatsmarathon op natuurijs en wel in Haaksbergen op 25 januari 2007, zie onderstaande foto links waar men de ijsdikte meet. Onderstaande foto links had ook van 16 januari 2017 kunnen zijn, want Haaksbergen was ook in 2017 rond deze tijd in de race voor de eerste schaatsmarathon op natuurijs. De foto rechtsonder is van de ochtend van 16 januari 2017, de ijsdikte was toen twee- tot drie centimeter en dat moet overal drie centimeter zijn. Maar er waren meer kapers op de kust die vochten voor de eerste schaatsmarathon op natuurijs!
We zitten nu dus ook op de helft van de meteorologische winterperiode en wel vanaf 1 december t/m 15 januari. In het etmaalgemiddelde over de eerste helft van de meteorologische winterperiode zitten soms hele grote verschillen! In de winter van 2007 over de eerste helft van de winter t/m 15 januari een etmaalgemiddelde van 6,7°C in Borculo, in de winter van 2008 3,6°C, in de winter van 2009 0,6°C, in de winter van 2010 0,4°C, in de winter van 2011 was dat -0,4°C, in de winter van 2012 5,7°C, in de winter van 2013 nog 3,8°C, in de winter van 2014 5,9°C en in de winter van 2015 4,5°C.
Zoals genoemd in de eerste helft van de winter van 2007 een etmaalgemiddelde van 6,7°C en in 2016 zelfs 7,2°C! Maar de winter van 2006-2007 was ook de zachtste winter in meer dan 300 jaar. We moeten ons daarbij realiseren dat een etmaalgemiddelde van +6,7ºC normaal weggelegd is voor de laatste decade van maart en 7,2°C voor begin april!
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2018 op 16 januari winterse buien en tijdens een winterse bui daalde de temperatuur op het KNMI-station Hoogeveen tot 1,5°C en op het KNMI-station Nieuw Beerta tot 1,3°C. Het KNMI-station Hoek van Holland kwam nog tot een windstoot van 86 kilometer per uur en dat maakte het voor het gevoel niet prettiger op.
In 2017 in de nacht naar 16 januari tot 7 uur de laagste temperatuur van -6,6°C op het KNMI-station Hupsel. Na 7 uur de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde met -6,8°C. De laagste temperatuur op het KNMI-station Hupsel werd de avond daarvoor al bereikt, na middernacht was de laagste temperatuur daar -5,8°C. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde met -11°C. De KNMI-stations Hupsel en Twente hadden aan de grond respectievelijk -8,6°C en -8,1°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -4,5°C in de weerhut en aan de grond tot -6,1°C.
Overdag op 16 januari 2017 op zeven KNMI-stations een ijsdag, dat waren de KNMI-stations Deelen, Heino, Hupsel, Marknesse, Twente en Volkel. Het laagste maximum van -3,6°C op het KNMI-station Hoogeveen. In Borculo een maximum-temperatuur van -0,7°C.
Onderstaande foto maakte Robert Mooy in Arnhem van de motsneeuw op 16 januari 2017 en die was zelfs enige tijd behoorlijk intensief.
Boven Mallorca werd op het 500 hectopascal-niveau op 18 januari 2017 een temperatuur gemeten van -35ºC. Daarbij viel in de hogere delen van het land ook sneeuw tot regionaal meer dan een halve meter. Zo lag er Vilafranca een sneeuwdek van 71 centimeter. Zelfs de stranden van Torrevieja werden voor het eerst sinds december 1926 bedekt met een pak sneeuw.
In de nacht naar 16 januari 2015 kwam het langs de kust tot windkracht 8 en dat is een stormachtige wind. Het KNMI-station Vlieland had nog een hoogste windstoot van 89 kilometer per uur. Voor Borculo op 16 januari 2015 de eerste droge dag sinds 6 januari dat jaar. Daarmee negen neerslagdagen op rij en dat had Borculo sinds september 2014 daarvoor niet meer gehad.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn, kletsnatte landerijen daar in Groningen, die konden 16 januari 2015 wat aandrogen.
Door catastrofale bosbranden in Australië in januari 2013 was er al veel verwoest en ook werd de Siding Spring-sterrenwacht deels het slachtoffer van de branden, dat is de grootste sterrenwacht van Australië. De telescopen van de sterrenwacht zijn nog wel gespaard gebleven, waaronder de vier meter Anglo-Australian Telescope. Het was al weer voor de tweede keer deze eeuw dat een Australische sterrenwacht door brand werd getroffen. In 2003 werd de sterrenwacht op Mount Stromlo, niet ver van de hoofdstad Canberra, grotendeels verwoest.
In 2012 in de nacht naar 16 januari voor het eerst matige vorst sinds 28 maart 2011. De koudste plek in de nacht naar 16 januari 2012 was het KNMI-station Twente met -6,2°C. Aan de grond op het KNMI-station Twente zelfs -9,4°C. In Borculo een laagste temperatuur in de nacht naar 16 januari 2012 van -4,6°C en aan de grond -8°C. Op 16 januari 2012 in Borculo een etmaalgemiddelde van -0,9°C en daarmee ook de eerste koudepuntjes van de winter van 2011-2012.
Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn, wit berijpte weilanden na de koude nacht naar 16 januari 2012.
In 1991 op 16 januari op het KNMI-station De Bilt 7,6 uur zon en daarmee een datumrecord. In Nijverdal een minimum-temperatuur van -9°C en in Eerbeek -9,7°C.
Op 16 januari 1963 viel in Rotterdam 4 centimeter sneeuw, in Nijmegen 15 centimeter en in Leeuwarden 20 centimeter.
Op 16 januari 1947 werd op het KNMI-station Maastricht landelijk de hoogste temperatuur gemeten voor januari sinds 1901 met 17,2°C. Door de homogenisatie van data door het KNMI is deze temperatuur sinds 2016 herleid tot 16,5°C. Op het inmiddels opgeheven KNMI-station Sittard werd het 16°C.
Koud was het ook zeker in de nacht naar 16 januari 1940 op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk met een laagste temperatuur van -16°C.
Op 16 januari 1939 was er een zware onweersbui in Grouwster Ee. Er vond een blikseminslag plaats in het ijs. De ijsvlakte was over een grote lengte middendoor en met kracht weggeslingerd. Enkele schotsen ijs lagen zelfs op de dijk. Veel ruiten van omliggende zomerhuisjes en woonboten sneuvelden.
Op 16 januari 1918 viel er 40,3 millimeter op het KNMI-station De Bilt en dat is voor De Bilt het datumrecord voor de neerslag. Op het KNMI-station Twente viel toen 59,7 millimeter en in Apeldoorn 49 millimeter.
Op 16 januari 1916 woedde de laatste Zuiderzeestorm, de laatste zware storm uit het tijdperk van de Zuiderzee dat nu het IJsselmeer is. Een zware storm raasde over Noord-Holland, waarbij praktisch geheel Waterland weer onder water kwam te staan.
HOOGWATER
Onderstaande foto’s zijn van de Dinkel in Twente, de foto links komt uit de winter van 1986 en de foto rechts is van 16 januari 2011.
Onderstaande twee foto’s maakte Mark Wolvenne uit Terwolde van de drukte op zondag 16 januari 2011 in Deventer i.v.m. het hoge waterpeil van de IJssel. Zo blijkt maar weer dat het vele leed dat menigeen moet ondervinden door het hoge water voor de ander een “gezellig zondags uitje” was. De foto rechtsonder is van de brug over de IJssel bij Deventer.
