donderdag 13 februari

VOOR DIT JAAR NOG BEST KANS OP EEN VALENTIJNSWINTERTJE!
ZONUREN EN DE GEMIDDELDE MINIMUM-TEMPERATUUR!

BIJZONDERHEDEN 13 FEBRUARI

Voor weer-info klik op onderstaande links:

KNMI     WEERPLAZA     WEERONLINE    KMI-BELGIE     WEER.NL     WEERNIEUWS-VERWACHTING

Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht     temp/neerslag/wind     uren zon

Donderdag 13 februari werd voor veel stations in de oostelijke helft van het land de hoogste temperatuur al bereikt in de nachtelijke uren. Landelijk de hoogste temperatuur was 3,8°C op het KNMI-station Hoek van Holland en dat werd nog wel overdag in de middag bereikt. Maar o.a. het KNMI-station Hupsel had de hoogste temperatuur van 1,4°C en dat werd bereikt in de nachtelijke uren even na middernacht. Donderdag overdag de hoogste temperatuur op het KNMI-station Hupsel rond -0,5°C.
In Borculo was de hoogste temperatuur op donderdag 13 februari 2,0°C en dat werd bereikt even na middernacht en overdag de hoogste temperatuur rond 0,8°C.
Donderdag 13 februari tot 18 uur alleen op het KNMI-station Hoogeveen nog een ijsdag met geen hoger maximum over het etmaal van -0,5°C.

Donderdag 13 februari met 1,1 uur zon en ook in 2024 op 13 februari in Borculo met 4,4 uur zon zeker geen onaardige dag, maar voor 13 februari gelet op enige jaren geleden een stuk minder met de uren zon. Want het ging vanaf 2015 op 13 februari best lekker met het aantal uren zon. In 2014 op 13 februari nog een zonloze dag, in 2015 8,1 uur zon, in 2016 vijf uur zon en in 2017 8,8 uur zon. In 2018 op 13 februari met 9,2 uur zon zelfs de zonnigste 13e februari voor Borculo tot dan en de zonnigste dag sinds 15 oktober daarvoor toen de zon 9,7 uur scheen. Voor Borculo was 13 februari 2017 daarvoor nog de op één na zonnigste 13e februari, alleen in 1999 met 8,9 uur nog net wat zonniger. Maar het record werd in 2021 bereikt met op 13 februari 9,3 uur zon.
In 2019 kon Borculo op 13 februari de zevende zonloze dag van februari noteren. In 2020 op 13 februari in Borculo geen zonloze dag, maar met 0,8 uur zon niet veel ruimte voor de zon. Februari telde in 2020 t/m 13 februari twee zonloze dagen, in 2021 over dezelfde periode zes zonloze dagen, in februari 2022 vier zonloze dagen, in februari 2023 drie zonloze dagen, in februari 2024 zes zonloze dagen en inmiddels in februari 2025 vier zonloze dagen.

In 2024 op 13 februari net geen vorst op waarnemingshoogte met 0,5°C op het KNMI-station Ell. Aan de grond op drie KNMI-stations wel grondvorst en dat waren Volkel, Ell en Arcen met respectievelijk -2,7°C, -1,7°C en -0,7°C. Overdag werden voor de maximum-temperaturen de dubbele cijfers bereikt in de zuidelijke provincies tot de hoogste temperatuur van 11°C op het KNMI-station Gilze-Rijen. Tot ver in de middag bleef het nog droog, daarna vanuit het westen/zuidwesten regen. Over het hele etmaal van 13 februari bleef het op de KNMI-stations Ell, Maastricht en Twente droog. De meeste zon was voor de provincies Gelderland, Brabant, Limburg en het uiterste zuiden van Zeeland met in Zeeland ook de meeste zon tot 5,7 uur op het KNMI-station Westdorpe.

Onderstaande foto maakte Peter de Vries, de natuur had al lentekriebels in 2024 rond deze tijd.

– In het etmaal van 13 februari 2023 na 7 uur in de ochtend de laagste temperatuur van -2,3°C op het KNMI-station Ell. Aan de grond de laagste temperatuur van -5,0°C op het KNMI-station Maastricht en in de avond op het KNMI-station Eelde nog -4,8°C aan de grond. In de duinen bij Castricum daalde de temperatuur tot -7,4°C.
Overdag op 13 februari 2023 de hoogste maximum-temperatuur van 13,3°C op het KNMI-station Ell. Neerslag viel er niet in het etmaal van 13 februari 2023 op de KNMI-stations. De meeste zon was voor de zuidelijke provincies met rond 7- tot 9 uur, daarentegen in het uiterste noorden van het land zonloos. De wind bereikte windkracht 4 op het IJsselmeer en de hoogste windstoot was 37 kilometer per uur op het KNMI-station Vlieland.

– In 2022 in de nacht naar 13 februari de laagste temperaturen van -2,3°C en -0,5°C op respectievelijk de KNMI-stations Ell en Arcen. In het oosten van het land had alleen het KNMI-station Hupsel lichte vorst met -0,2°C en in het westen alleen het KNMI-station Schiphol met -0,3°C. Aan de grond de laagste temperaturen op de KNMI-stations Ell en Arcen met respectievelijk -5,0°C en -2,6°C. De KNMI-stations Hupsel en Schiphol hadden aan de grond respectievelijk -1,8°C en -1,5°C. In Twente had het KNMI-station Twente op waarnemingshoogte geen vorst met +0.9°C en aan de grond wel grondvorst met -0,3°C.

– In 2021 op 13 februari in Borculo een nieuw record voor de laagste temperatuur met -11,8°C. Het oude record voor de laagste temperatuur was -10,5°C van 13 februari 1985. Ook in 2021 op 13 februari de zonnigste 13e februari met 9,3 uur zon, het oude record was 9,2 uur zon op 13 februari 2018.

– In 2020 op 13 februari opvallend dat landelijk de hoogste windstoot van het KNMI-station Maastricht kwam met 75 kilometer per uur. In de kustgebieden had Hoek van Holland de hoogste windstoot met 73 kilometer per uur.
Landelijk in de ochtend van 13 februari 2020 op uitgebreide schaal prachtig ochtendrood. Maar volgens de volksweerkunde brengt ochtendrood water in de sloot, dat kwam toen helemaal uit. Zo viel in Borculo 13 millimeter, in Budel in het zuidoosten van Brabant viel zelfs 39 millimeter.

– In 1940 in de nacht naar 13 februari op het KNMI-station Eelde en op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk een laagste temperatuur van -24,1°C. Dan te bedenken dat 14 dagen later op hetzelfde KNMI-station Winterswijk op 27 februari 1940 een hoogste temperatuur van 11,1°C werd gemeten, een verschil van 35,2°C.

Onderstaande foto is afkomstig van Peter de Vries, op de foto een bevroren Noordzee in de winter van 1963. Zullen we het ooit nog meemaken? De kans daarop is vooralsnog klein. Maar vergeet niet dat door de opwarming van het klimaat en daarmee het smelten van het ijs en de sneeuw in o.a. het Noordpoolgebied en Groenland er meer zoetwater in o.a. de Noordzee en de Atlantische Oceaan stroomt. Daarmee wordt de warme golfstroom afgezwakt doordat het zoutgehalte afneemt. Dat houdt wel in mocht er een serieuze koude-inval plaatsvinden dat de kans op ijsvorming op de Noordzee groter wordt!

VALENTIJNSDAG

Vrijdag 14 februari is het Valentijnsdag. De oorsprong van deze dag der liefde is volgens velen te vinden bij priester Valentius. Hij leefde in de derde eeuw na Christus in Rome. Hij verzorgde bejaarden, zieken en armen, gaf mensen wijze raad en zegende Christelijke huwelijken in. Ook genas hij de blinde pleegdochter van Asterius, stadhouder van Rome. Onder de indruk van dit wonder bekeerde Asterius zich. Hij liet zich met zijn hele huishouding dopen en schonk alle Christenen die gevangen zaten de vrijheid. Dit alles ontstemde keizer Claudius II zeer. Hoewel hij in eerste instantie veel waardering had voor de wijsheid en kennis van Valentius, liet hij deze vervolgens martelen en onthoofden op 14 februari 270. Later werd hij door de kerk heilig verklaard en 14 februari werd een feestdag. Omdat Valentijn mensen die hem om raad vroegen een bloem gaf, is Valentijnsdag de dag waarop mensen, vooral verliefden en verloofden, elkaar een bloemengroet sturen. Openlijke liefdesuitingen waren echter in de preutse Victoriaanse Engelse tijd niet gewenst. Daardoor konden huwbare jongens en meisjes hun geliefden ongestraft verrassen met anonieme cadeautjes, brieven en gedichten. De oude Germanen en Romeinen hielden rond de 14e februari het feest van voortplanting, want op die dag paren de vogels en verschijnen ook de eerste leeuweriken.
Sint Valentinus wordt ook wel aangeroepen tegen epilepsie en jicht. Hij is de beschermer van vee en op verzoek kan hij molenaars en schippers een gunstige wind bezorgen. Hij wordt afgebeeld met een zwaard als verwijzing naar zijn dood. In Nederland is hij ook bekend onder de naam Sint Velten.

Opmerkelijk is dat deze traditie alleen word gebezigd in Amerika, Engeland en sinds enige jaren ook bij ons. In Duitsland is 14 februari juist een onheilsdag. Omdat op Sint Valentijnsdag Judas Iskariot (de apostel die Jezus verried) geboren zou zijn, is het een ongeluksdag. Onweert het op 14 februari, dan sterven er veel rijkaards.

En dan hebben we nog de volksweerkunde, hebben we winters weer rond de 14e februari dan spreekt men in de volksweerkunde van het Valentijnswintertje. In het verleden zag men vaak in 7 van de 10 jaren halverwege februari een thermische inzinking. In 2016, 2015 en 2014 geen Valentijnswintertje, in 2013 wel en in 2012 een hele vroege Valentijnswintertje in de eerste twee weken van februari. In 2017 was de koudste periode in februari van 8- t/m 15 februari een licht Valentijnswinterje. In 2018 in de eerste decade van februari een echt vroeg Valentijnswinterje, later in februari/begin maart zou de echte klapper komen, een verlaat Valentijnswintertje. In 2019 totaal geen Valentijnswintertje, de laagste temperatuur werd bereikt op 3 februari met -4,5ºC op het KNMI-station Herwijnen. De tweede helft van februari 2019 ging compleet over in lente-sferen. In februari 2020 was er ook geen sprake van een Valentijnswintertje, de laagste temperatuur was in Borculo slechts -2,1ºC.

In 1956 hadden we op Valentijnsdag zelfs een Elfstedentocht, dat was in de koudste februari sinds 1901. In 1979 werd met name het noorden van het land geteisterd door een zware sneeuwstorm en in 1985 op 14 februari een ware ijsdag. Maar elke regel kent zijn uitzondering, ook voor Valentijnsdag. Zo werd het op 14 februari 1961 maar liefst 17,5°C op het KNMI-station Eindhoven. En wat dacht U van het Duitse Aken, op 14 februari 1961 werd het daar 19,8°C tegen -20,3°C op 14 februari 1929. Een verschil van over de 40°C. In 1929 in Nederland ook ijskoud met op het KNMI-station Maastricht een minimum van -21,4ºC en het maximum van -13,2ºC. Op het inmiddels opgeheven KNMI-station Winterswijk nog kouder met -21,5ºC als minimum en -13,9ºC als maximum!
In 1998 in Nederland een Valentijnslente, want van 13 t/m 16 februari 1998 was het extreem zacht. Het KNMI-station De Bilt noteerde op alle dagen een datumrecord en wel op 13 februari met 16,2ºC, op 14 februari met 15,2ºC, op 15 februari met 15,1°C en op 16 februari met 12,5ºC. En daarbij was het ook zonnig met op Valentijnsdag zelfs ruim acht uur zon.

Onderstaande foto is van 14 februari 1979 in Uithuizermeeden.

Dan Valentijnsdag 2021, in de nacht naar Valentijnsdag 2021 een nacht om juist elkaar goed warm te houden! Op het KNMI-station Heino een minimum-temperatuur van -12,3°C en in Borculo -10,5°C. Valentijnsdag 2022 was gelet op de waarnemingen in Borculo een vrij normale aangename Valentijnsdag met ruim 5 uur zon, bijna 10°C en een droge dag, kortom anti Valentijnswintertje.
Valentijnsdag 2023 was met ruim 12°C en ruim zeven uur zon met een droge dag in Borculo zeker geen sprake van een Valentijnswinterje. We konden in februari 2023 wel spreken van een verlaat Valentijnswintertje eind februari met een aantal koude nachten met ook nog matige vorst. Voor dit jaar absoluut geen Valentijnswintertje, integendeel zelfs want de temperaturen gaan de komende dagen alleen maar omhoog met mogelijk donderdag 15 februari de eerste lentetemperatuur van 15°C.
In 2024 op Valentijnsdag 14 februari ook compleet ant-winters, net geen vorst op waarnemingshoogte met 0,5°C op het KNMI-station Ell. Aan de grond nog wel wat vorst met op het KNMI-station Volkel de laagste temperatuur van -2,7°C. Overdag de hoogste temperatuur 11°C op het KNMI-station Gilze-Rijen. Tot ver in de middag bleef het nog wel droog en de meeste zon in Zeeland tot 5,7 uur op het KNMI-station Westdorpe.

De koudste Valentijnsdag ooit was 1929. Op alle 17 officiële KNMI-stations die toentertijd stonden opgesteld vroor het zeer streng onder -15°C! Het werd -18,7°C op het KNMI-station De Bilt, -20,7°C op het inmiddels opgeheven KNMI-station Gemert, -21,4°C op het inmiddels ook opgeheven KNMI-station Sittard en op het KNMI-station Maastricht en -21,5°C op het inmiddels ook opgeheven KNMI-station Winterswijk.
De warmste Valentijnsdag was in 1961. Toen werd het maar liefst 17,5°C op het KNMI-station Eindhoven en 17,1°C op het KNMI-station Maastricht, volop lentetemperaturen.

Valentijnsdag 2002 was er één met een minder prettige herinnering. Op 14 februari 2002 overleed de heer Jaap Langedijk in Winterswijk door een noodlottig ongeval, hij was 89 jaar geworden. Jaap Langedijk betekende in onze klimaatgeschiedenis veel. Hij was de man, die namens het KNMI op 27 januari 1942 een temperatuur kon meten van -27,4°C. Altijd nog de laagste temperatuur voor Nederland ooit gemeten op een officieel KNMI-station.

NOG KANS OP EEN VALENTIJNSWINTERTJE?

In 2016 in de nacht naar 13 februari in Borculo met een minimum van -1,6°C tot dan de laagste temperatuur van februari 2016. In februari 2017 was de laagste temperatuur in Borculo t/m 13 februari -3,6°C, in februari 2018 zelfs -9,8°C, in februari 2019 -2,4°C, in februari 2020 -2,1°C, in februari 2021 -14,3°C, in februari 2022 -3,4°C, in februari 2023 -6,2°C, in februari 2024 -0,1°C en nu in februari 2025 inmiddels -5,5°C.
De gemiddelde minimum-temperatuur over de hele maand februari in Borculo is gemiddeld -0,1°C. Februari is momenteel voor Borculo nog de enige maand die over de hele maand een negatief gemiddeld minimum heeft. Januari had ook lange tijd een negatief gemiddeld minimum. Door de zachte januari-maanden van de laatste jaren staat het gemiddelde minimum voor januari in Borculo nu precies op +0,2°C.
Gelet op de verwachtingen voor de rest van februari is het nog goed mogelijk dat de laagste temperatuur van februari dit jaar voor Borculo lager zal uitkomen dan de hierboven genoemde -5,5°C. Dat past helemaal in de klimatologie van februari, want de komende periode is gemiddeld genomen de koudste periode van februari. We spreken dan ook wel van het Valentijnswintertje! Het gemiddeld minimum in de eerste decade van februari is voor Borculo -0,1°C, voor de tweede decade is dat -0,6°C en voor de derde decade +0,5°C. De laagste februari-temperatuur voor Borculo werd overigens bereikt in de eerste decade en wel op 9 februari 1996 met -15,7°C. Voor dit jaar lijkt het er op dat we nog best in een Valentijnswintertje kunnen terecht komen.

ZONUREN

In 2017 passeerde Borculo op 13 februari de grens van 100 uur zon in 2017, dat lukte in 2018 nog niet en in 2019 al helemaal niet. Tot en met 13 februari stond de teller in Borculo in 2018 op 88 uur zon en in 2019 op 70 uur zon. In 2020 telde Borculo t/m 13 februari nog minder met 60 uur zon, in 2021 stond de teller t/m 13 februari op 72 uur zon en in 2022 65 uur zon. In 2023 en 2024 was het ook nog wachten op het 100e uur zon, de teller stond t/m 13 februari in 2023 in Borculo op 85 uur en in 2024 op 96 uur. Nu in 2025 ook nog geen 100 uur zon, de teller staat op 87 uur t/m donderdag 13 februari. De meest vroege datum voor de eerste 100 uur zon had Borculo in 2009 op 6 februari en de meest late datum in 2013 op 13 maart.
In 2011 werd op 13 februari in Borculo de grens van 75 uur zon gepasseerd in 2011, dat was in 2018 op 12 februari, in 2019 op 14 februari, in 2020 op 21 februari, in 2021 op 11 februari, in 2022 op 21 februari, in 2023 op 9 februari, in 2024 op 29 januari en nu in 2025 op 3 februari.
De meest vroege datum voor de eerste 75 uur zon had Borculo in 2017 op 26 januari en de meest late datum in 2013 op 4 maart.

Onderstaande satellietfoto’s zijn van 13 februari, linksonder in 2017 en rechtsonder in 2018. Twee zonnige satellietfoto’s en dat niet alleen in Nederland. Het witte wat U ziet op onderstaande satellietfoto linksonder boven Nederland is sneeuw. In 2019 en 2020 was de bewolking overheersend op 13 februari voor veel regio’s, in 2021 de zonnigste 13e februari voor Borculo met 9,3 uur zon.
 

EEN DUIK IN HET VERLEDEN

In 2018 in de nacht naar 13 februari de laagste temperatuur van -2,6°C op het KNMI-station Ell en aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Ell met -4,3°C. De oostelijke KNMI-stations Hupsel en Twente hadden op waarnemingshoogte respectievelijk -1,3°C en -1,1°C en aan de grond -2,5°C en -2,1°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -1,7°C op waarnemingshoogte en aan de grond tot -3,1°C.

In 2017 in de nacht naar 13 februari de laagste temperatuur van -3,7°C op het KNMI-station Nieuw Beerta en aan de grond de laagste temperatuur ook op het KNMI-station Nieuw Beerta met -4,2°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -1,6°C in de weerhut en aan de grond tot -2,6°C.
Onderstaande foto maakte Leen de Koning uit Nieuwerkerk a/d IJssel in de middag van 13 februari 2017, daar was de sneeuw nog niet overal verdwenen.

In 2016 in de nacht naar 13 februari de laagste temperatuur van -3,8°C op het KNMI-station Woensdrecht. In Borculo daalde de temperatuur tot -1,6°C in de weerhut en aan de grond tot -2,4°C.

In de nacht naar 13 februari 2015 de laagste temperatuur van -3,5°C op de KNMI-stations Eindhoven en Woensdrecht. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Eindhoven met -6,6°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -2,1°C en aan de grond -2,9°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons uit Klausheide van een dagpauwoog, op 13 februari 2015 werd die gezien in Klausheide. Frans heeft overigens al wel eens veel vroeger een dagpauwoog gezien in de winter en dat was op 11 december 2010. In de omgeving Klausheide waren de koolmees, de specht, de merel en ook de vink al te horen.

In Amerika konden ze de “lol” weer op met een sneeuwstorm! In de avond van 12 februari 2014 vielen de eerste sneeuwvlokken weer in Washington en in de loop van 13 februari 2014 groeide het sneeuwdek aan tot 30 centimeter.

Onderstaande foto maakte Gerard Kiewiet uit Zuidhorn op 13 februari 2014, een natte boel daar.

In Narsarsuaq op Groenland liep de temperatuur op naar 15,1ºC op 13 februari 2012. Dat was dichtbij het alltime Groenlands warmterecord voor de maand februari, want dat staat op 16,0ºC en werd gemeten op 20 februari 2005 in Nanortalik.

Lage temperaturen in 1999 op 13 februari, toen op het KNMI-station Leeuwarden een minimum van -15,4°C en dat was tevens de laagste temperatuur van 1999.

In 1991 van 12- op 13 februari viel lokaal in Nederland 20 centimeter sneeuw en op het KNMI-station Stavoren een minimum-temperatuur van -14,2ºC.

Onderstaande foto is van een vliegtuig die boven Brazilië in een zware onweersbui terecht kwam met hagel in februari 2015. Wonder boven wonder stortte het vliegtuig niet naar beneden. De neus van het vliegtuig is zwaar beschadigd door zware hagel in de onweersbui.

Op 13 februari 1986 werd in Friesland de 11-merentocht geschaatst.

Op 13 februari 1979 op het KNMI-station Maastricht een maximum-temperatuur van 9,2°C en in Uithuizermeeden -1,5°C! In het noorden één van de zwaarste sneeuwstormen voor Nederland met 23 uur lang ijzel vanaf 12 februari 17 uur. In Uithuizermeeden viel totaal 15 millimeter.

Op 13 februari 1962 viel op het inmiddels opgeheven KNMI-station Epen 41 millimeter neerslag, in Vaals viel 38 millimeter en in het Belgische Robertville 82 millimeter. Verder vielen op diverse plaatsen hagel- en sneeuwbuien met lokaal ook onweer.

In 1948 viel in de periode 13 februari -16 maart helemaal geen neerslag in Ovezande.

In 1853 op 13 februari viel er sneeuw in Emmen.

WATEROVERLAST MOZAMBIQUE

In Mozambique viel in de eerste 12 etmalen van februari 2013 meer als 500 millimeter regen. De rivieren de Limpopo en Incomati waren buiten hun oevers getreden. Meer dan 2000 huizen waren hierdoor verwoest en 55.000 mensen moesten vluchten voor het wassende water. In Mozambique was sinds oktober 2012 de regentijd actief.
Onderstaande foto is van de overstroming in Mozambique, toch makkelijk als je een lange nek hebt.