DATUMRECORDS, WATERSNOODRAMP VAN HAMBURG EN DE SNEEUWWINTER VAN 1979!
HET LIJKT WEL EEN WERVELBOOM!
BIJZONDERHEDEN 17 FEBRUARI
Voor weer-info klik op onderstaande links:
KNMI WEERPLAZA WEERONLINE KMI-BELGIE WEER.NL WEERNIEUWS-VERWACHTING
Voor extremen etmaal KNMI-stations klik op één van onderstaande links:
temp/neerslag dag/nacht temp/neerslag/wind uren zon
Maandag 17 februari werd de laagste temperatuur van deze winter tot nu toe bereikt met -7,7°C op het KNMI-station Eelde. De laagste temperatuur hiervoor was nog -7,6°C van 3 februari op het KNMI-station Eelde. Aan de grond ook de laagste temperatuur van deze winter tot nu toe met -11,8°C op het KNMI-station Eelde.
Borculo had als laagste temperatuur op maandag 17 december -6,2°C en ook voor Borculo de laagste temperatuur van deze winter tot nu toe. Dat is aanzienlijk lager dan in februari 2024 met -0,1°C als laagste temperatuur van de maand. Voor Borculo nu met -6,2°C gelijk met de laagste temperatuur van februari 2023 en daarmee de laagste februari-temperatuur sinds 2021 toen februari in Borculo tot -13°C kwam.
De vorst in de nacht naar maandag 17 februari tot in de ochtend was ruim voldoende om de poort te openen van enkele ijsbanen verspreid over het land, ook weer in Winterswijk.
Maandag 17 februari kwam Borculo tot 9,8 uur zon en daarmee de zonnigste 17 februari, dat was 17 februari 2008 met 9,7 uur zon. Daarmee de zonnigste dag sinds 15 oktober toen Borculo ook tot 9,8 uur zon kwam. Ook passeerde Borculo maandag 17 februari de grens van 100 uur zon in 2025. Dat is zeker niet vroeg, de data van de grens van 100 uur zon loopt voor Borculo uiteen van 6 februari in 2009 tot 13 maart in 2013.
In 2024 op 17 februari in de nachtelijke uren op alle KNMI-stations minimum-temperaturen boven de 5°C. Na 7 uur daalde de temperatuur alleen op het KNMI-station Terschelling nog tot onder de 5°C tot 4,5°C. Overdag evenals de twee dagen daarvoor kwam landelijk de hoogste temperatuur opnieuw weer tot boven de 14°C. Op 17 februari 2024 lukte dat nog op de KNMI-stations Westdorpe en Wilhelminadorp met respectievelijk 14,4°C en 14,2°C. De dag daarvoor op 16 februari lukte dat op zes KNMI-stations en wel in Limburg, het zuiden van Brabant en in het zuidoosten van Zeeland. Alleen het KNMI-station Westdorpe bereikte zowel op 15- t/m 17 februari een maximum-temperatuur tot boven de 14°C. Op 16 februari 2024 kwamen alle KNMI-stations met de maximum-temperatuur boven de 10°C uit, dat lukte op 17 februari 2024 niet meer op alle KNMI-stations in het noorden van het land.
Borculo moest op 17 februari 2024 al weer de tiende zonloze dag van de maand noteren en op 17 februari 2024 zelfs de vierde zonloze dag op rij. Voor vier zonloze dagen op rij moest Borculo al weer terug naar maart 2023 toen van 7- t/m 10 maart ook zonloos.
Op 17 februari 2024 de meeste zon op het KNMI-station Lauwersoog met 5,8 uur en het KNMI-station Hupsel bleef zonloos.
In 2019 op 17 februari landelijk de eerste lentedag en daarvan spreken we als de temperatuur de 15°C bereikt op het KNMI De Bilt, dat lukte in 2019 op 17 februari op het KNMI-station De Bilt met 15,1°C. Dit jaar lukte dat op het KNMI-station De Bilt op donderdag 15 februari met 15,5°C.
In 2016 op 17 februari met -6,9°C op het KNMI-station Woensdrecht de laagste temperatuur van februari 2016. Het KNMI-station De Bilt bereikte in de avond van 16 februari 2014 nog net -0,1ºC en daarmee de eerste vorst daar van februari 2014! Bijzonder was dat het KNMI-station De Bilt in de winter van 2014 t/m 17 februari geen lagere minimum-temperatuur dan -3,1ºC had geregistreerd en dat werd uiteindelijk ook de laagste temperatuur voor de hele winterperiode. De winter met de minst lage temperatuur was daarvoor nog die van 1988-1989 met -3,9ºC op het KNMI-station De Bilt.
Ondanks dat de winter van 2016 op de meeste plaatsen wel veel lager zijn uitgekomen, is de winter van 2016 de op één na zachtste winter sinds 1901! Dit hadden we wel te danken aan de decemberlente van 2015! Alleen de winter van 2007 verliep nog zachter met een etmaalgemiddelde van 6,6°C.
Onderstaande foto maakte Frans Sijmons van de bloeiende mahonia. Deze bloeit normaal gesproken pas in maart/april.
In 2023 in het etmaal van 17 februari had het KNMI-station Ell met 10,6°C als laagste temperatuur een nieuw landelijk datumrecord voor de minimum-temperatuur. Het oude datumrecord stond op 7,8°C van 17 februari 2022 op de KNMI-stations Westdorpe en Wilhelminadorp. In de nacht naar 17 februari 2023 tot in de ochtend om 7 uur was landelijk de hoogste temperatuur nog 11,2°C op het KNMI-station Ell, dat daalde later nog naar 10,6°C. De laagste minimum-temperatuur was 7,5°C op het KNMI-station Terschelling.
Overdag op 17 februari 2023 de hoogste maximum-temperatuur van 15,1°C op het KNMI-station Ell. De meeste neerslag vanaf middernacht tot in de avond 19 uur viel op het KNMI-station Deelen met 0,7 millimeter. In de nachtelijke uren viel op het KNMI-station Lauwersoog 2,1 millimeter. Overdag op het KNMI-station Twente nog 0,5 millimeter. De meeste zon was voor het Waddengebied met rond 3- tot bijna 4 uur, de KNMI-stations Twente en Volkel bleven zonloos. De wind bereikte windkracht 8 stormachtig in de regio Lauwersoog met de hoogste windstoot van 80 kilometer per uur op de KNMI-stations Lauwersoog, Nieuw Beerta en Terschelling.
Alle KNMI-stations kwamen in het etmaal van 17 februari 2023 boven de 10°C uit en het KNMI-station Ell bereikte als enige de 15°C. De 15,1°C op het KNMI-station Ell was tot dan landelijk niet de hoogste temperatuur van 2023, dat bleef nog staan voor 1 januari met 16,9°C op het KNMI-station Eindhoven. Het KNMI-station Wijk aan Zee bereikte de hoogste temperatuur in de nachtelijke uren, overdag was daar het maximum 9,4°C en daarmee voor overdag het enige KNMI-station onder de 10°C.
In Borculo op 17 februari 2023 met 8,6°C een nieuw datumrecord voor de minimum-temperatuur, het oude datumrecord stond op 6,0°C van 17 februari 2021.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries in de regio Catalonië in Spanje van een hele oude olijfboom die helemaal de vorm had van een wervelwind. Het lijkt wel een wervelwindboom.
– In 2022 in de nacht naar 17 februari de passage van stormdepressie Dudley met veel wind en regen met zeer zware windstoten in de kustgebieden/IJsselmeergebied. De wind bereikte windkracht 9 storm met windstoten van 114 kilometer per uur op het KNMI-station Lauwersoog, 111 kilometer per uur op het KNMI-station Vlieland en op de Houtribdijk over het IJsselmeer 102 kilometer per uur. Landinwaarts op het KNMI-station Twente nog windkracht 7 een harde wind met de hoogste windstoot van 95 kilometer per uur.
In de nacht naar 17 februari 2022 de meeste neerslag op de KNMI-stations Twente en Terschelling met respectievelijk 11,7- en 11,6-millimeter. De meeste neerslag overdag op de KNMI-stations Maastricht en Eindhoven met respectievelijk 1,7- en 0,5-millimeter. Vanaf middernacht tot in de avond 19 uur de meeste neerslag op het KNMI-station Volkel met 6 millimeter.
– In 2022 in de nacht naar 17 februari de laagste temperaturen van 6,7°C en 6,8°C op respectievelijk de KNMI-stations Deelen en Twente. Maar over het etmaal van 17 februari 2022 van 00.00-uur tot 00.00 uur was de laagste temperatuur 7,8°C op de KNMI-stations Westdorpe en Wilhelminadorp en daarmee een nieuw datumrecord voor de minimum-temperatuur. Het oude datumrecord voor de minimum-temperatuur stond op 7,7°C van het KNMI-station Gilze-Rijen van 17 februari 2021.
– In 2021 op 17 februari in Borculo met 6,0°C als laagste temperatuur een nieuw datum-record voor de minimum-temperatuur, het oude record was 5,6°C van 17 februari 2020. Ook landelijk toen een nieuw datum-record voor de minimum-temperatuur met 7,7°C op het KNMI-station Gilze-Rijen, het oude record was 7,2°C van 17 februari 1911 op het KNMI-station De Bilt. Dit datumrecord voor de minimum-temperatuur zou het slechts één jaar volhouden.
– In 2020 stond de gemiddelde windsnelheid van februari t/m 17 februari in Borculo op 12,1 kilometer per uur, dat was tot dan nog het hoogste voor februari voor Borculo. De meest windrijke februari over de hele maand tot 2020 was februari 2014 met een gemiddelde windsnelheid van 11,8 kilometer per uur. Februari 2020 kwam daar overheen met over de hele maand een gemiddelde windsnelheid van 12 kilometer per uur.
DATUMRECORDS
Het landelijk record voor 17 februari staat erg hoog, op het inmiddels opgeheven KNMI-station Ermelo werd op 17 februari 1961 19,0°C bereikt. Van de huidige KNMI-stations is het datumrecord nog in handen van Twente met 18,4°C op 17 februari 1961 en toen kwam het KNMI-station De Bilt tot 16,4°C. Het datumrecord voor het KNMI-station Hupsel stond tot 2019 voor 17 februari op 11,6°C van 17 februari 2007. Dit record sneuvelde op 17 februari 2019 en werd verpulverd met 15,7°C. Het KNMI-station De Bilt kwam op 17 februari 2019 met 15,1°C nog 1,3°C tekort voor een nieuw dagrecord.
Borculo kwam 17 februari 2019 met 15,7°C ook tot een datumrecord, het oude datumrecord werd evenals op het KNMI-station Hupsel ook in Borculo verpulverd, dat stond op 11,6°C van 17 februari 2007. We hadden in 2019 rond deze tijd wel een opmerkelijke periode, voor het KNMI-station Hupsel en ook in Borculo met het derde dagrecord op rij op 17 februari! Met andere woorden het was o.a. in Borculo sinds 1981 drie dagen overdag niet eerder zo warm.
De hoge temperaturen rond deze tijd in 2019 was voor de kieviet mogelijk de reden om eerder naar “huis” te komen. Want rond half februari kwamen de eerste meldingen van kievieten uit de Achterhoek en dat met name in het grensgebied met Duitsland.
Het KNMI-station Maastricht kwam 17 februari 2019 tot 18,1°C, net over de grens in Duitsland werd de eerste warme dag van 2019 bereikt in Geilenkirchen met 20,6°C.
Onderstaande foto maakte Peter de Vries op 17 februari 2019, in Kudelstaart op de sneeuwklokjes al een hommel en zweefvliegjes en dat in februari.
IJSBREKER IN ACTIE
De winter van 2010-2011 begon zo veelbelovend, maar vanaf januari 2011 was van een echte winterse periode nauwelijks sprake meer. In 2010 was dat wel wat anders. De winter van 2010 had toen in Duitsland ook flink toegeslagen en dat kwam ook tot uiting in het aantal dagen dat de ijsbreker actief was in de haven van Hamburg. De grootste haven van Duitsland is de haven van Hamburg en daar was de ijsbreker in de winter van 2010 t/m 17 februari al 50 etmalen onafgebroken in de weer geweest en dat 24 uur per etmaal. Het oude record stond nog op naam van de winter van 1997 met 35 etmalen. De ijsbrekers waren in 2011 in januari en februari nagenoeg werkloos. In 2012 was er voor de ijsbrekers weer aanzienlijk meer werk.
In Nederland moest Rijkswaterstaat in 2009 en 2010 begin januari een ijsbreker inzetten voor het Twentekanaal en ook het IJsselmeer om deze open te houden voor de scheepvaart. In de winter van 2011 gebeurde dat ook al in december en daarna was het niet meer nodig. In de winter van 2012 geen werk voor ijsbrekers in de maanden december en januari, maar met februari 2012 op de kalender veranderde dat snel.
Op onderstaande foto een ijsbreker in het Twente-kanaal, deze kwam nog in actie in februari 2012 in het Twente-kanaal.
WATERSNOODRAMP VAN HAMBURG
Op 17 februari 1962 een rampdatum voor Duitsland en bijna voor Nederland. Nederland ontsnapte aan een tweede watersnoodramp op 17 februari 1962, in Hamburg verdronken ruim 300 mensen. Op 17 februari 1962 kwam het tot uitgebreide dijkbewaking, maar dan alleen in Groningen, elders gewone dijkbewaking. Het leverde aan de Groningse kust een precaire situatie op. Het water steeg in Delfzijl tot 446 centimeter boven NAP en dat was 50 centimeter onder de top. De waterstand kwam daarmee liefst 119 centimeter hoger dan in de rampnacht in 1953, toen echter de wind voor de Groningse kust wat gunstiger stond en het laagwater was bij het ergste stormgeweld. Op die 17e februari 1962 was het geen springtij en dat is de redding geweest voor de provincie Groningen. Hoge springtij levert een halve meter extra op. In Duitsland bij Hamburg braken de dijken aan de Elbe monding wel door en kon het water deels de stad instromen met 343 doden tot gevolg.
Onderstaande foto’s zijn van 17 februari 1962 in Hamburg.
EEN DUIK IN HET VERLEDEN
In 2019 op 17 februari de laagste temperatuur op het KNMI-station Twente met -1,8°C en dat werd bereikt na 7 uur en aan de grond -4,7°C. Het KNMI-station Hupsel in de Achterhoek had -0,3°C als laagste temperatuur en aan de grond -3,3°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -0,9°C en aan de grond -2,6°C.
In 2018 in de nacht naar 17 februari de laagste temperatuur van -4,2°C op het KNMI-station Twente en aan de grond -7,5°C. Het KNMI-station Hupsel had op waarnemingshoogte -3,5°C als minimum en aan de grond -5,9°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -3,5°C op waarnemingshoogte en aan de grond tot -4,4°C.
Op onderstaande foto een wit berijpt landschap op de ochtend van 17 februari 2018. Voor het landschap mag dat vaak een mooi weerbeeld opleveren, rijpvorming op de wegen en fietspaden is een garantie voor gladheid.
In 2017 in de nacht naar 17 februari alleen op het KNMI-station Eindhoven grondvorst met -2°C. Overdag op de KNMI-stations Eindhoven en Ell de hoogste temperatuur van het land met 9,7°C. Het KNMI-station Eindhoven had daarmee op 17 februari 2017 zowel de laagste als de hoogste temperatuur van het land.
In 2016 in de nacht naar 17 februari minimum-temperaturen van -6,8°C op het KNMI-station Woensdrecht tot -0,3°C op het KNMI-station Vlissingen. Na 7 uur daalde de temperatuur op het KNMI-station Woensdrecht nog naar -6,9°C en op het KNMI-station Vlissingen tot -0,6°C. De -6,9°C op het KNMI-station Woensdrecht werd ook de laagste temperatuur van februari 2016. Aan de grond de laagste temperatuur op het KNMI-station Gilze-Rijen met -9,9°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -5,1°C in de weerhut en aan de grond tot -5,9°C.
Onderstaande foto maakte Arie Verrips in de omgeving Garderen op de Veluwe op 17 februari 2016, daar lag nog steeds wat sneeuw.
In de nacht naar 17 februari 2015 landelijk de laagste temperatuur -3,5°C op het KNMI-station Eelde, aan de grond op het KNMI-station Eelde -6,6°C. In Borculo daalde de temperatuur tot -0,9°C en aan de grond -2,1°C.
In 2014 in de nacht naar 17 februari landelijk de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde met -1,5°C en aan de grond ook de laagste temperatuur op het KNMI-station Eelde met -4,1°C.
In 2002 op 17 februari een minimum op het KNMI-station Soesterberg van -8°C en dat was tevens de laagste temperatuur van februari 2002. Inmiddels is het KNMI-station Soesterberg opgeheven.
In 2002 in Borculo vanaf 14 februari t/m 17 februari 35,6 uur zon, waarvan de eerste drie dagen zelfs 9,6 uur zon per dag en dat was in Borculo nog nooit eerder voorgekomen in de winterperiode.
Op 17 februari 1999 een windhoos in het Overijsselse Schuinesloot met een kracht van F1. Van 16 op 17 februari 1999 kreeg Vlieland een windstoot van 140 kilometer per uur en even tipte de wind aan orkaankracht, windkracht 12.
In 1978 in de nacht naar 17 februari bijna zeer strenge vorst met -14,3°C op het KNMI-station Twente.
In 1969 viel in Venlo rond 17 februari in 36 uur tijd een sneeuwlaag van rond 50 centimeter, zeer bijzonder voor Nederland. Zo sneeuwde het op 16- en 17 februari 1969 maar liefst 39 uur op het KNMI-station Maastricht! Maar toen ook in de Achterhoek bar en boos met sneeuwval en veel plaatsen waren helemaal ingesneeuwd met meters sneeuw!
Ook zeer bijzonder was begin jaren zestig de temperatuur op 17 februari 1961 met 19,1°C in Ermelo. In het oosten van het land bereikte het KNMI-station Twente toen ook 18,4°C.
Op 3 februari 1912 noteerde het KNMI-station De Bilt -20°C. Dan te bedenken dat 14 dagen later op hetzelfde KNMI-station De Bilt op 17 februari 1912 een hoogste temperatuur van 14°C werd gemeten, een verschil van 34°C in twee weken tijd. Door de homogenisatie van data door het KNMI zijn sinds 2016 bovengenoemde temperaturen herleid en wel de -20°C tot -19,9°C en de 14°C tot 13,7°C. Daarmee een temperatuurverschil van 33,6°C.
In 1858 een vorstperiode van 17 februari t/m 7 maart o.a. op het hoofdstation van het KNMI in Utrecht. Daarbij tot 6 maart kurkdroog, op 6 maart weer sneeuw en welkom om branden te blussen.
Op onderstaande foto ziet U het meetveld van het KNMI-station De Bilt in de sneeuw.
SNEEUWWINTER 1979
Rond midden februari 1979 was het noorden van het land nagenoeg van de buitenwereld afgesloten door zware sneeuwval. Daarbij stond er ook nog een orkaanachtige wind met uitschieters tot windkracht 11. De sneeuw lag hier en daar drie meter hoog. Het landschap kreeg door de stormachtige wind een Siberisch aanzien. Hans de Jong, weerman te Gorredijk, had dit goed zien aankomen. Er was voor het noorden maar één redding en dat was een laagje ijzel. In dat geval zou de stuivende sneeuw bij een steeds maar weer aanwakkerende wind op zijn plaats blijven. En inderdaad, op 17 februari viel er ijsregen en het grote opruimen kon beginnen. Daarmee kwam een einde aan een periode van vier dagen, waarin het openbare leven in het noorden volledig stil had gelegen.
Ondergetekende was midden februari 1979 in Drachten werkzaam en had dit spektakel ook aan den lijve ondervonden. Noodgedwongen zaten we een week lang opgesloten in het hotel, het was onmogelijk en levensgevaarlijk om naar buiten te gaan. Het leger kwam te hulp en ik heb toen met eigen ogen ook kunnen zien wat voor materieel ons leger had. Zeer imponerend, dat vergeet je nooit meer!
Onderstaande foto’s zijn van midden februari 1979 en zijn gemaakt door Frans Sijmons, foto linksonder in de omgeving Andijk en de foto rechtsonder in de regio Wervershoof.
